Direct naar artikelinhoud
Gezondheid

Waarom conservatief Amerika hoopt dat nieuwe strenge abortuswet wordt aangevochten

Een demonstrante protesteert tegen de nieuwe wet in Alabama.Beeld AP

Sinds dinsdag is zo goed als elke vorm van abortus illegaal in de Amerikaanse staat Alabama. Gek genoeg hoopt conservatief Amerika nu dat de wet aangevochten wordt voor de rechtbank. ‘De conservatieven zien nu een kans hun grote droom, het landelijk afschaffen van abortus, werkelijkheid te maken.’

Een celstraf van 10 tot 99 jaar. Dat is wat dokters in de Amerikaanse staat Alabama voortaan riskeren bij de minste poging om abortus uit te voeren. De Senaat van de zuidelijke en streng conservatieve staat stemde dinsdag een wet die zowat elke vorm van abortus illegaal maakt. Alleen wanneer de gezondheid van de vrouw in gevaar is, mogen dokters ingrijpen. Een door Democraten ingediend amendement dat uitzonderingen toestond bij zwangerschappen die het gevolg zijn van incest of verkrachting, werd niet goedgekeurd.

De Senaat in Alabama heeft een Republikeinse meerderheid. De 25 senatoren die voor de nieuwe wet stemden, waren allemaal mannen. Zes senatoren stemden tegen. Eerder stemde ook de Kamer van Volksvertegenwoordigers in de staat voor de wet.

Minder veilige opties

Inmiddels heeft ook de Republikeinse gouverneur Kay Ivey haar handtekening onder de wet gezet. Nu al staat vast dat de wet zal aangevochten worden voor de rechtbank. Dat kondigden Democratische politici en voorstanders van abortus woensdag al aan. Zij wijzen erop dat vrouwen die abortus willen zich nu tot minder veilige opties zullen wenden. “We willen dat abortus veilig verloopt, dat het aantal ingrepen laag blijft, maar wel legaal gebeurt. Want er zullen altijd abortussen gepleegd worden”, zei Democratisch senator Linda Coleman-Madison.

“Het gekke is: eigenlijk weet ook iedereen dat deze wet geen schijn van kans heeft voor de rechtbank. Ze gaat lijnrecht in tegen het Amerikaanse recht”, zegt historicus en Amerika-kenner Willem Post van het Clingendael Instituut. En toch is dat het expliciete doel van conservatief Amerika: de wet laten aanvechten voor de rechtbank, “zodat we direct naar het Hooggerechtshof kunnen stappen om Roe vs. Wade aan te vallen”, liet Republikeins senator Clyde Chambliss optekenen. 

Roe vs. Wade geldt als een begrip aan de andere kant van de plas. Die zaak werd die in 1973 voor het Amerikaanse Hooggerechtshof uitgevochten en gaf vrouwen het recht op abortus. De uitspraak oordeelde dat het recht op privacy doorgetrokken moet worden tot in de baarmoeder.

Januari van dit jaar: een anti-abortusdemonstratie herdenkt de verjaardag van de uitspraak in de Roe vs. Wade-zaak.Beeld AFP

Verkiezingsbelofte

Net omdat het recht op abortus door het Hooggerechtshof werd erkend, waagde geen enkele Republikeinse politicus het om wetsvoorstellen in te dienen die dat recht tegenspraken. Tot nu dus. “Sinds de aanstelling van Brett Kavanaugh als opperrechter in oktober 2018 kleurt het Hooggerechtshof veel conservatiever. Conservatief Amerika ziet nu een kans haar grote droom, het afschaffen van abortus, werkelijkheid te maken”, zegt professor en Amerika-kenner Bart Kerremans (KU Leuven). “Tot hiervoor konden staten abortus enkel onmogelijk maken binnen het kader dat Roe vs. Wade schetste.” Iets wat ze overigens uitvoerig deden.

Geschat wordt dat de zaak binnen één of twee jaar, in volle verkiezingsstrijd, voor het Hooggerechtshof komt. “En dan kunnen de recente abortuswetten recht worden”, zegt Post. De laatste maanden keurden maar liefst zestien Amerikaanse staten anti-abortuswetten goed, veelal in het zuiden van het land. In vier staten is sinds kort zelfs een ‘hartslagwet’ van kracht, waarbij abortus niet meer is toegestaan zodra de hartslag van de foetus kan worden gedetecteerd. Die is na zes weken al hoorbaar, een periode waarin veel vrouwen zelfs nog niet doorhebben dat ze zwanger zijn.

Ook voor Amerikaans president Donald Trump, voor wie de aanstelling van een conservatieve opperrechter een campagnebelofte was, is het nieuws uit Alabama een overwinning. Trumps verkiezingszege in 2016 was gestoeld op een coalitie van oerconservatieven en arme, economisch achtergestelde Amerikanen. De nieuwe wet in Alabama speelt die eerste groep recht in de kaart, waardoor Trump stilaan terug mag rekenen op hun steun voor een verlengd verblijf in het Witte Huis.