Wat zijn de topprioriteiten van de Vlaamse partijen voor de Europese verkiezingen?

Uit de antwoorden van de Vlaamse partijen blijkt dat klimaat erg hoog op de agenda staat. Maar de meningen over hoe de Europese Unie dan tot oplossingen voor de klimaatverandering moet komen, lopen uiteen. Een tweede thema dat verschillende partijen als prioriteit aanstippen, is het sociale Europa. Moet de EU meer sociale maatregelen kunnen nemen of zijn het de nationale overheden die zich hiermee moeten bezighouden? Ten slotte worden ook fiscaliteit, veiligheid en democratie genoemd als belangrijke thema's. 

Vanavond kan u in Terzake het Europees debat met de lijsttrekkers van de zes grootste Vlaamse partijen volgen. Tekenen alvast present: Gerolf Annemans (Vlaams Belang), Geert Bourgeois (N-VA), Guy Verhofstadt (Open VLD), Kris Peeters (CD&V), Kathleen Van Brempt (SP.A) en Petra De Sutter (Groen). 

Eén van de grote thema's tijdens deze Europese verkiezingen blijkt de evolutie naar een socialer Europa te zijn.

PVDA wil een socialer Europa realiseren met onder meer een rode kaart-mechanisme. Dat houdt in dat de Europese Unie geen maatregelen mag nemen die een sociale achteruitgang betekenen in één van de lidstaten. Met de "rode kaart" kan iedere lidstaat de toepassing van dergelijke maatregelen blokkeren. Ze zijn ook voorstander van een Europees minimumloon. 

CD&V wil verder blijven strijden tegen sociale dumping en voor 'gelijk loon voor gelijk werk'. Europees Commissaris Marianne Thyssen realiseerde al een "Europese pijler van sociale rechten" en een Europese Arbeidsautoriteit. Die instelling coördineert de samenwerking rond arbeidsmobiliteit. CD&V wil met onder meer een Europees kader voor minimumlonen op dit elan verdergaan.

SP.A stelt voor de "Europese pijler van sociale rechten" bindend te maken en wil een Europees minimumloon realiseren dat op minstens 60% van het nationale mediaanloon ligt. Zo wil ook SP.A sociale dumping tegengaan, en lidstaten op sociaal vlak dichter naar elkaar toe doen groeien. 

Voor N-VA kan er enkel Europese samenwerking zijn waar dat een meerwaarde biedt. Sociaal beleid vinden ze een zaak die op nationaal en regionaal niveau geregeld moet worden. Europa moet daarentegen wel het "welvaartstoerisme" bestrijden. Ze pleiten voor gelijk loon voor gelijk werk op dezelfde plaats. Als personen uit een andere lidstaat dan in België komen werken, wil de partij dit beperken tot zes maanden en dat de sociale zekerheidsbijdrage betaald wordt op de plaats waar men werkt. 

Ook Vlaams Belang gelooft niet in een "sociaal Europa" met een Europese sociale zekerheid en een Europees minimumloon. Europa moet voor hen opnieuw een puur economische samenwerking worden, met een centrale rol voor de eengemaakte markt. Ze wijzen erop dat een Europese vrijhandelszone voor Vlaanderen van cruciaal belang is.

Burgerinitiatief Volt wil de burgers wapenen tegen globalisering en digitalisering door te investeren in het verwerven van "vaardigheden voor de 21e eeuw" voor alle Europeanen. Hun EU-"Voltaprogramma" moet voorzien in uitgebreide financieringssteun voor alle trainingsactiviteiten, inclusief om- en bijscholing. "We moeten onze burgers wapenen tegen nieuwe technologieën zoals automatisering, robotisering en dataïsme, maar ook inzetten op artisanaal en creatief werk."

Klimaat is één van de hete hangijzers van het moment en dat zien we ook duidelijk in de Europese programma's. 

Voor Groen is een klimaatneutraal Europa een prioriteit. Daarvoor willen ze onder meer een Europees energienetwerk uitbouwen, zodat overschotten van hernieuwbare energie vlot van het ene land naar het andere kunnen stromen.

De link tussen klimaat en energie wordt ook gemaakt door CD&V: een Europees geïntegreerd industriebeleid moet klimaat en energie verenigen met industrie. Ze verwijzen daarbij onder meer naar het initiatief rond de Europese Batterij-industrie, dat ervoor moet zorgen dat Europa in de toekomst niet afhankelijk zal worden van China voor de batterijen van elektrische wagens. 

Ook voor N-VA is een energie-unie één van de domeinen waarop Europese integratie wel wenselijk is. Europa moet eveneens optreden als klimaatonderhandelaar in de rest van de wereld. De partij pleit voor een ambitieus maar realistisch klimaat- en energiebeleid.

PVDA en SP.A hameren op de sociale kant van het klimaatbeleid. PVDA gelooft niet dat oplossingen voor de klimaatproblematiek binnen de markt liggen. De partij wil dan ook komaf maken met het bestaande Europees systeem voor emissiehandel (ETS), waarbij bedrijven emissierechten moeten aankopen per ton CO2 dat ze uitstoten. SP.A wil niet volledig afstappen van ETS, maar wil het koppelen aan bredere klimaatdoelstellingen, zoals CO2-neutraliteit.

Volt wil werk maken van een "Circulair Economisch Keurmerk" om de productieketen duurzaam te maken en de circulaire economie te promoten. Vier procent van het Europees bruto binnenlands product moet in 2025 naar onderzoek en ontwikkeling gaan, om Europa economisch te laten heropleven. De EU moet zich zo positioneren als groene industrie van de toekomst.

Groen en SP.A beklemtonen beiden het belang van een eerlijke fiscaliteit en belastingen voor multinationals.

Voor Groen houdt dat in dat belastingontwijking en fraude harder aangepakt moeten worden. "We moeten een halt toeroepen aan het fiscale opbod tussen lidstaten." De partij wil zo meer zuurstof geven aan gezinnen en kmo's. 

Ook SP.A ijvert voor fiscale harmonisatie en een gemeenschappelijke Europese basis voor de vennootschapsbelasting. Bedrijven moeten belastingen betalen in de lidstaat waar ze hun winst maken. 

N-VA is van mening dat de Europese Unie haar buitengrenzen beter moet beschermen en vluchtelingen op een humane wijze moet opvangen in de eigen regio. Enkel zij die recht hebben op bescherming kunnen, via een eerlijke verdeelsleutel, over de Europese lidstaten verspreid worden.  

Voor Vlaams Belang gaat ook een verdeelsleutel te ver. "Vlaams Belang verzet zich tegen het EU-opengrenzenbeleid, de EU-immigratiewetgeving en tegen spreidingsplannen voor migranten." Het moet volgens de partij opnieuw mogelijk worden binnengrenzen op te trekken voor personenverkeer. Daarvoor wil Vlaams Belang een opzegging van de Schengenakkoorden en een aanpassing van de vluchtelingenconventie van Genève "aan deze tijd". 

Open VLD wil zowel intern als extern een beter veiligheidsbeleid, met een Europese FBI, een Europese defensie en een Europese grens- en kustwacht. Meer samenwerking is volgens de partij nodig om internationaal geloofwaardig te kunnen optreden. "Alleen door alle puzzelstukjes bij mekaar te leggen, kunnen we bijvoorbeeld terroristen vatten die geen grenzen kennen."

Open VLD vindt dat Europa meer moet inzetten op het verdedigen van Europese waarden. Het recht op Europese steun zoals landbouwsubsidies en structuurfondsen moet daarom gekoppeld worden aan het respecteren van de Europese rechtsstaat en democratie. 

Ook Groen hecht belang aan het beschermen van de Europese waarden en zet daarbij vooral mensenrechten centraal. 

PVDA wil Europa dichter bij de burger brengen. De partij wil de draaideurpolitiek voorkomen door een periode in te lassen van zeven jaar voor en na hun mandaat waarin commissarissen en parlementsleden niet in grote bedrijven mogen werken. De lonen van commissarissen en parlementsleden moeten halveren, tot een maximum van 10.000 euro per maand.

Volt gaat nog een stap verder en wil burgers meer betrekken bij de Europese besluitvorming met burgerplatforms, burgercomités en inspraak bij de toewijzing van het EU-budget. "Echte politieke EU-partijen" moeten in de plaats komen van de losse fracties vandaag. Ten slotte moet de president verkozen worden door de bevolking. Het Europees Parlement verkiest dan weer een premier, die aan het hoofd staat van een volwaardige Europese regering. 

Open VLD wil de Unie meer slagkrachtig én slanker maken. De Europese Commissie moet afslanken tot een kleine Europese regering van 12 commissarissen. Verder willen ze komaf maken met de unanimiteitsregel binnen de Europese Raad en meer macht geven aan het Europees Parlement.  

Vlaams Belang wil ten slotte af van "overbodige instellingen" als het Comité van de Regio's, het Europees Economisch en Sociaal Comité en de Europese Dienst voor Extern Optreden. De taken van deze instellingen kunnen beter vervuld worden door de lidstaten zelf. 

Een opvallend voorstel van CD&V is het Europese masterplan tegen kanker. Daarin moeten alle gegevens rond kankeronderzoek samengebracht worden. Verder wil de partij de onderzoeksmiddelen tegen 2024 verdubbelen om kanker de wereld uit te helpen. 

Vlaams Belang is resoluut tegen een verdere uitbreiding van de Unie. Er moet een definitief einde komen aan de toetredingsonderhandelingen met Turkije. 

N-VA wil ten slotte dat de Europese Unie een ambitieuzer buitenlands beleid voert. Er moeten meer handelsakkoorden met de rest van de wereld gesloten worden.