Het debat: moet de pensioenleeftijd nog verder omhoog?

Op zichzelf valt er voor zo’n benadering wel iets te zeggen, vindt Vandenbroucke, “maar dan had men dit debat in 2014 moeten organiseren, om te kijken of er maatschappelijk draagvlak kan worden gevonden voor zo’n geleidelijk werkende spelregel. Men had dan vooral niet moeten beslissen om de pensioenleeftijd voor mensen met onvoldoende lange loopbanen in 2025 en 2030 te verhogen tot 66, respectievelijk 67 jaar: het van lang op voorhand vastprikken van deze leeftijden en het werken met grote sprongen is een andere strategie.”

Volgens de expert moeten we nu echter eerst een ander debat voeren: hoe organiseren we een pensioenstelsel dat op een coherente manier toelaat dat mensen die een voldoende lange loopbaan hebben hun pensioenleeftijd vrij kiezen, ook als ze nog geen 67 jaar oud zijn? Om dergelijke vrijheid in te bouwen, moeten er in de pensioenberekening sterke prikkels zitten die mensen belonen wanneer ze niet meteen stoppen met werken zodra ze mogen stoppen.” Vandenbroucke pleit daarom om de pensioenbonus, die in 2015 werd afgeschaft, weer in te voeren.

Wat hield deze pensioenbonus precies in? “Als je niet gebruikmaakte van de mogelijkheid om vervroegd op pensioen te gaan en dus langer doorwerkte dan je strikt genomen moest, dan kreeg je voor elke dag die je langer doorgewerkt had een kleine bonus”, legt Vandenbroucke uit. “Dit forfait was extra interessant voor mensen met lage pensioenen. De bonus gold ook niet voor mensen in SWT (brugpensioen) of werkloosheid: je moest effectief werken.”

“De pensioenbonus was sluw, maar het bedrag moet forser zijn. Niet alleen om duidelijke effecten te krijgen, maar ook om rechtvaardigheidsredenen. Als je twee gepensioneerden die op hetzelfde moment aan hun loopbaan begonnen maar op verschillende momenten op pensioen gaan, echt gelijk wilt behandelen, dan moet de bonus voor wie doorwerkt veel sterker zijn.”

Volgens Stijn Baert is het niet vreemd om de pensioenleeftijd te koppelen aan de stijgende levensverwachting. “Dat creëert net rust, want dan moeten we niet meer om de 5, 10 of 20 jaar de discussie over het verhogen van de pensioenleeftijd voeren - een discussie waarvoor we in België duidelijk niet volwassen genoeg zijn om ze aan te gaan.”

“Als we mensen die zorg nodig hebben in de toekomst willen blijven steunen zoals we dat nu doen, moeten we zorgen dat er genoeg schouders zijn om de last van de solidariteit te dragen. En dan moet de kassa kloppen. Dan is zo’n systeem van een koppeling tussen levensverwachting en pensioenleeftijd de garantie dat er voldoende schouders zullen blijven.”

De arbeidseconoom pleit om niet alleen de levensverwachting, maar ook de gezonde levensverwachting mee te wegen. “De werkelijke levensverwachting stijgt, daar kunnen we niet omheen. Maar de gezonde levensverwachting is wat grilliger - het is een indicator die aangeeft hoeveel jaar we nog zonder beperkingen kunnen leven. Door de gezonde levensverwachting mee te nemen, zal het rechtvaardiger aanvoelen voor de mensen om de opschuivende pensioenleeftijd te aanvaarden.” (SSL)

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Moet de pensioenleeftijd nog verder omhoog? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.