De vijf geboden van het politieke Facebookoffensief: met deze truken zetten politici hun tegenstanders buitenspel
Je kunt op Facebook vlot je eigen boodschap meegeven. Maar de sociale media lenen zich minstens even goed om die van je tegenstander te bekladden. Je zit namelijk niet verveeld met een tegenwoord zoals in een debat. En als je het een beetje goed neerzet, pikt het publiek de boodschap bovendien vanzelf op. En de tegenstander? Die staat erbij en kijkt ernaar. Hoe politici dat aanpakken, laat zich samenvatten in de vijf geboden van het Facebookoffensief.
Wees ongenadig grappig
Geen betere manier om een debat dood te slaan dan met een welgemikte mop. Je krijgt de lachers op je hand en de tegenstanders zullen al van heel ver moeten komen om je dan nog klem te rijden. Op sociale media kun je het nog wat vileiner aanpakken. Er is niet echt een rechtstreekse manier om te antwoorden en het publiek is des te groter. Met één welgemikte sneer raak je dus kilometers verder dan met een wel onderbouwd betoog over pakweg het nut van de pensioenleeftijd optrekken.
Die truken hoef je Guy D’haeseleer, lijsttrekker voor de Oost-Vlaamse Vlaams Belanglijst, trouwens niet te leren. De man bouwde er zijn populariteit in thuisstad Ninove op. Toen N-VA-voorzitter Bart De Wever in het defensief werd geduwd over het koppelen van de pensioenleeftijd aan de levensverwachting, duurde het dan ook niet lang of D’haeseleer zwierde bovenstaand beeld op zijn Facebookpagina. Of het uit zijn eigen koker kwam of die van een socialemedia-medewerker die een bijzonder venijnige dag had, maakt niet zo veel uit. Het beeld werd gretig gedeeld.
En N-VA? Die moest achtervolgen. De aanval kwam die dag uit alle hoeken, de partij zette alle bakens bij om duidelijk te maken waarom langer werken straks noodzakelijk wordt. Drie keer raden welk bericht blijft hangen.
Speel ongegeneerd op de man en vergeet de bal
In een tv-studio kun je je niet alles permitteren. Toch vallen politici al eens uit hun rol. Kandidaat-premier Jan Jambon (N-VA) had het bijvoorbeeld wel gehad met Groen-lijsttrekker Kristof Calvo. “Zwijg nu toch eens een seconde”, beet hij hem toe. Nu kun je dat laten passeren zonder veel erg. Of je gooit het beeld in de campagne.
Je kunt bezwaarlijk zeggen dat de post van N-VA inhoudelijk veel bijdraagt. Maar goed, Instagram leent zich natuurlijk niet tot diepe filosofische bespiegelingen over de toekomst van het land. Met een handigheidje krijgt de boel nog wat meer cachet. “Noem drie vrienden die ook niet weten wanneer het tijd is om te zwijgen”, vragen die sympathieke jongens van het socialmedia-team. En om het helemaal af te maken: “Wanneer het irritant neefje op het familiefeest maar niet wil zwijgen als de grote mensen praten.”
Waarover het debat precies ging? Joost mag het weten. Maar heb je gezien hoe Jambon Calvo op zijn plaats zette?
Wees niet bang om een oude koe uit de gracht te halen
Geen man die onverantwoorde uitgaven in de pensioenen zo belichaamde als wijlen minister Michel Daerden (PS), bevoegd voor de materie van 2009 tot 2011. “Papa”, zoals hij zich graag liet noemen, draaide er zijn hand niet voor om om in – laten we beleefd blijven – vrolijke toestand het spreekgestoelte te bestijgen om te vertellen hoe hij ervoor zou zorgen dat gepensioneerden hun geld zouden blijven krijgen. “Ik presenteer eerst een groenboek en daarna een witboek. Hihi.” Daerden ontkende altijd dat hij een glas te veel op had, maar zijn optreden doet het nog altijd goed op YouTube.
Stel nu dat je een partij bent die in het oog staat van een pensioenstorm, uitgelokt door de Vlaamse socialisten? Dan haal je toch gewoon “Papa” nog eens vanonder het stof? “Hoe ging het ook alweer met de pensioenen toen de socialisten 31 jaar aan een stuk de bevoegde minister leverden?”
SP.A zat op dat moment niet in de regering, laat staan dat de partij kon kiezen wie hun Franstalige tegenhangers tot minister wilden benoemen. Dat staat er dan natuurlijk niet bij.
Ruk uit zijn context wat in uw kraam past
Politiek is beeldvorming, en dat gaat snel. John Crombez (SP.A) had Bart De Wever (N-VA) even klem over pensioenen. En hop, dat stukje Terzake-debat staat op sociale media. “N-VA wil de pensioenleeftijd weer optrekken”, maakten de socialisten ervan. En dat werd gretig opgepikt. Even paniek bij de Vlaams-nationalisten. Theo Francken zei: “NIET”, elders klonk het “Ja, maar over een langere periode, tot 2070.”
Uiteindelijk schaarden ze zich achter versie twee. Niet verwonderlijk, want het stond wel degelijk in het verkiezingsprogramma van de partij. Nergens staat er echter dat N-VA zo’n verhoging mordicus in de volgende regering wil invoeren. Dat maakten de socialisten ervan. Ze konden daarvoor ook nog eens teruggrijpen naar het feit dat de regering-Michel met N-VA de pensioenleeftijd wél heeft opgetrokken, ondanks alle beloftes die ze daarover hadden gedaan.
Zelfs bij N-VA moesten ze toegeven dat ze de framing niet beter konden zetten. Waarna ze furieus in de tegenaanval trokken.
Bulldozer over uw tegenstand heen (of knip op zijn minst het wederwoord eruit)
Tv-debatten leveren geen torenhoge kijkcijfers op. Maar ze leveren wel dankbare clipjes op om uitgebreid mee uit te pakken. Vijf verschillende varianten van dit stukje uit het duel tussen Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en Kristof Calvo (Groen) liepen op Facebook. Ongeveer een halve minuut lang benadrukt Van Quickenborne dat er met Groen niets dan belastingen op ons af zullen komen. Kristof Calvo zit er wat bedremmeld bij en kijkt ernaar. Of toch in het stukje dat de liberalen op het net zetten. Want campagnevoeren doe je niet door je eigen argumenten onderuit te halen door ook het tegenwoord te laten zien. Nauwelijks enkele dagen later lekte dan nog een vraag aan de Raad van State uit waarin Groen gewag maakte van een vermogensregister tot aan de wijncollectie van mensen toe. Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten kon daar netjes uit citeren. Zal wel toeval zijn.
