De Wever ziet geen graten in uitspraken ‘Air Francken’: “Trots op werk dat ik met hem heb kunnen verzetten”

Het verhaal dook in november 2016 al eens op in Knack en Le Vif, maar vandaag pakt het Franstalige weekblad er opnieuw mee uit, nadat een journalist zich een partijkaart aanschafte en drie jaar lang - tussen december 2014 en december 2017 - N-VA-meetings volgde. Ook de RTBF publiceert het bewuste fragment op zijn website. Daarin is te horen hoe De Wever in 2016 aan een publiek van ongeveer 120 N-VA-aanhangers in Hoboken uitlegt hoe het stadsbestuur samenwerkt met Theo Francken vooraleer het “razzia's” organiseert op zoek naar criminele sans-papiers. Bedoeling is “de frustratie bij agenten te vermijden die drugsdealers oppakken, maar ze weer moeten laten gaan omdat er geen plaats is”.

“Het gaat zo ver - en dat moet u nu ook niet aan de grote klok hangen - dat als we een actie doen, we plaatsen reserveren”, zegt De Wever. “Dat is nu het voordeel van een bevriende staatssecretaris te hebben. Bijvoorbeeld als we zeggen dat we een razzia doen in het Schipperskwartier, dat doen we al eens: ‘Hoeveel plaats heb je eigenlijk voor ons? Hoeveel kan je er wegsteken? En naar waar vertrekt uw volgende vlieger?’ U kan daar mee lachen, maar dat is echt zo. En dan wordt er opgepakt tot den bak vol is. En liefst die nationaliteit waarvan ... Theo noemt dat Con Air of Air Francken’... Als je die stoeltjes kan vol zetten, zou je zot zijn dat niet te doen.”

“Als de politie van Antwerpen een actie wil doen, dan gaan we inderdaad plaatsen reserveren in gesloten centra”, zegt Geert Devulder, woordvoerder van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Het gaat volgens hem om een gangbare praktijk. “We hebben in elke provincie een verbindingsambtenaar van Dienst Vreemdelingenzaken om dergelijke gezamenlijke acties voor te bereiden.”

Het is de eerste keer dat Devulder hoort spreken over “Air Francken”. Het gaat het volgens hem over de terugkeervluchten van het Europese grensagentschap Frontex. “Onder Francken zijn de deelnames aan die joint return operations toegenomen van één tot vier per maand. Bij die operaties staat de bestemming op voorhand vast en dan gaan we dus gericht op zoek naar de bewuste nationaliteiten. Die mensen kunnen we dus sneller verwijderen. Andere verwijderingen gebeuren via commerciële vluchten, maar dan is het één per vlucht.”

Voor De Wever is er dan ook geen vuiltje aan de lucht. “Het uitwijzen van illegale dealers, pooiers, mensenhandelaars en andere misdadigers naar het land van herkomst is inderdaad voor ons een prioriteit. In Antwerpen hebben de politiediensten en Dienst Vreemdelingenzaken daar nauw rond samengewerkt”, legt de partijvoorzitter uit.

Hij benadrukt nog dat dankzij het werk dat hij samen met zijn partijgenoot Francken heeft verricht, de criminaliteit in Antwerpen fel is teruggedrongen en “meer dan 6.250 illegale criminelen” zijn uitgewezen, “absolute recordcijfers”. “Er wordt ook een gesloten centrum voor criminele illegalen in de stad gebouwd om dit beleid nog te versterken. Als de kiezer het toelaat, zou ik dat beleid graag verderzetten”, besluit De Wever.

“We blijven volledig achter deze manier van werken staan”, reageert ook N-VA-partijwoordvoerder Joachim Pohlmann. “Het is een kwestie van efficiënt beleid: de acties van de politie worden afgestemd op die van DVZ.” De acties waren gericht tegen mensenhandelaars, pooiers en drugsdealers, die geen verblijfspapieren hadden.

Bij Groen reageren ze verbolgen op de uitspraken van De Wever. “Het ware gelaat van Bart De Wever”, zegt voorzitster Meyrem Almaci op Twitter. “Zowel de inhoud als de woordkeuze van dit fragment zijn ronduit schokkend.” Kristof Calvo reageert “bijzonder verontwaardigd en teleurgesteld”:“Dit is ongepast en ruikt naar ontmenselijking, net als de ‘tsunami aan migranten’ van Theo Francken afgelopen weekend.”

Hij legt ook meteen het verband met de verkiezingen van zondag. “Er is een grote bezorgdheid over ‘zwarte zondag’ (een verwijzing naar de goede peilingen voor Vlaams Belang, red.), maar er is zeker ook bezorgdheid over N-VA zelf”, zegt Calvo. “De Wever was vroeger een ban tegen Vlaams Belang, maar lijkt er nu meer en meer op. Ik denk dat de keuze van zondag steeds duidelijker wordt: wij gaan voor een tsunami van hoop, menselijkheid en verbondenheid. Dat is ons antwoord op dat zwart-gele geweld.”

“Dit is niet de taal van een burgervader die mensen zonder papieren de juiste juridische weg toont”, zegt Kamerlid en West-Vlaams lijsttrekker Wouter De Vriendt op Twitter. “Het is de aangebrande taal van extreemrechts. De taal van de deportatie", aldus De Vriendt nog.

Ook de Antwerpse sp.a is allesbehalve gelukkig. “Deze praktijken en discours niet met ons”, zegt Antwerps sp.a-kopstuk en schepen van Onderwijs Jinnih Beels op twitter. “Gelukkig is Air Francken intussen ter ziele gegaan”, verwijst ze naar het vertrek van N-VA uit de federale regering eind vorig jaar.

Ook bij de andere Vlaamse partijen stuiten de uitspraken van de N-VA-kopman op onbegrip. “Niet onze stijl”, zegt Mechels burgemeester Bart Somers (Open Vld). “Wij staan voor kordaat maar fatsoenlijk. En we zeggen hetzelfde voor als achter de schermen.”

Vlaams parlementslid voor CD&V Orry Van de Wauwer noemt de uitspraken van De Wever “hardvochtig”. “Correct terugkeerbeleid is het sluitstuk van doeltreffend asiel- en migratiebeleid. Daar is quasi elke partij het over eens. Maar hoe hier over mensen gesproken wordt... Voor die hardvochtigheid pas ik echt.”

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken tot slot noemt ‘Air Francken’ “een leeg vliegtuig”. “De effectieve terugkeer daalde vorig jaar met liefst 15 procent. In vergelijking met 2015 gaat het zelfs om een daling van bijna 20 procent”, aldus de Antwerpse Kamerlijsttrekker voor de extreemrechtse partij.

“Deze praktijken en dat taalgebruik brengen ons terug naar de donkerste pagina’s van onze Europese en Belgische geschiedenis”, meent co-voorzitter van Ecolo Jean-Marc Nollet. “Ze brengen onze meest fundamentele waarden in gevaar. En dat is de reden waarom premier Charles Michel dit klaar en duidelijk moet veroordelen.” De Franstalige liberalen van Michel moeten bovendien elke samenwerking met N-VA - “die meer en meer op Vlaams Belang begint te lijken” - uitsluiten, zegt Nollet.

Premier Michel zelf heeft de beelden nog niet gezien, zei hij vanmiddag in een eerste reactie op de RTBF. Hij verdedigde er wel de lijn van zijn regering: “streng in de toepassing van de regels van de rechtsstaat, geen Calais bis toelaten, gesloten centra”. De premier herinnerde ook aan de discussie met toenmalige regeringspartij N-VA over het VN-migratiepact, die uiteindelijk tot de val van de regering heeft geleid. “Ik heb ervoor gekozen de waarden van België te verdedigen. Dus de lijn van MR is zeer duidelijk.” 

CdH reageerde bij monde van Kamerfractieleidster Catherine Fonck. “Alleen maar misprijzen voor mensen, enkel en alleen omdat ze niet de juiste nationaliteit, niet de juiste kleur hebben”, tweette ze.

De Franstalige socialisten van PS noemen de uitspraken van De Wever dan weer “verachtelijk en onaanvaardbaar”. “De strijd tegen criminaliteit, iets van algemeen belang, voer je niet door bepaalde nationaliteiten en origines te viseren en bepaalde delen van de bevolking te stigmatiseren”, zegt Kamerfractieleider Ahmed Laaouej.