Theresa May opent deur voor referendum over brexitdeal

Begin juni stemt het Britse parlement over de zogenaamde Withdrawal Agreement Bill, de wet die vereist is om het echtscheidingsakkoord met de Europese Unie in Britse wetgeving om te zetten. Het wordt volgens May “de laatste kans” om het resultaat van het referendum uit 2016 te honoreren en de brexit uit te voeren.

Een nieuwe “no” zou volgens May neerkomen op “een stem om brexit te stoppen”. Het Britse parlement heeft in het verleden immers al met ruime meerderheid aangegeven dat het geen ongeordende brexit zonder akkoord wil, zo stipte May aan. Een nieuwe afwijzing zou volgens haar in de praktijk dan ook leiden tot een tweede referendum of verkiezingen.

Het Britse parlement heeft het echtscheidingsakkoord met de Europese Unie al drie keer afgewezen. Om alsnog meer parlementsleden uit haar eigen conservatieve partij en de oppositie over de brug te halen, biedt May nu een lijst met tien toegevingen aan. Meest opvallend is haar aanbod om een parlementaire stemming over een tweede referendum te organiseren.

May zelf blijft gekant tegen een tweede referendum, maar ze erkent “de oprechte gevoelens” die het thema in parlementaire kringen opwekt. Daarom wil ze een stemming in het parlement over een referendum houden, op voorwaarde dat de wet over een aantal weken wordt goedgekeurd. Blijkt er een meerderheid te zijn, dan zal de regering dat referendum organiseren voor de ratificatie van het echtscheidingsakkoord. Het parlement wees eerder de optie van een tweede referendum af.

May erkende dat haar gesprekken met oppositiepartij Labour over de toekomstige douanerelaties met de EU geen doorbraak hebben opgeleverd. Die knoop zal het parlement moeten doorhakken. Wel wil May de Britse regering wettelijk verplichten om tegen eind 2020 een alternatieve oplossing uit te werken om de invoering van grenscontroles tussen Noord-Ierland en de EU-lidstaat Ierland te vermijden.

Om parlementsleden van Labour te charmeren, beloofde May voorts ook nieuwe wetgeving om te garanderen dat de rechten van werknemers op hetzelfde peil als die van Europese werknemers blijven, en de oprichting van een nieuw bureau dat erop moet toezien dat de Britse milieunormen na de brexit niet naar beneden gaan.

“Ik heb compromissen gemaakt. Nu vraag ik jullie om ook een compromis te maken”, richtte May zich aan het einde van haar toespraak tot de parlementsleden. De aanhoudende impasse rond de brexit heeft volgens haar immers een “vernietigende” impact op de Britse politiek.

Het nieuwe brexitvoorstel zal de komende dagen openbaar gemaakt worden. Morgen zal May het parlement toespreken over de brexit. Blijft de vraag of een meerderheid in dat parlement zich deze keer wel achter de deal zal scharen. Oppositieleider Jeremy Corbyn liet na de toespraak meteen weten dat zijn Labourpartij de Withdrawal Agreement-wet “niet kan steunen”.

May voerde de voorbije weken onderhandelingen met oppositiepartij Labour, dat ijvert voor een permanente douane-unie in plaats van een tijdelijke, maar dat overleg leverde geen compromis op. Volgens schaduwminister voor Buitenlandse Zaken Emily Thornberry bevat het nieuwe voorstel van May dan ook "geen radicale veranderingen" en doet de premier enkel aan "politiek theater".

Tegelijkertijd blijft een deel van haar eigen conservatieve parlementsleden zich hardnekkig verzetten tegen het akkoord waarmee May een geordende brexit wil realiseren. “Tenzij ze wordt gered door een marxist, is het terugtrekkingsakkoord ten dode opgeschreven", blikte Mark Francois, een harde brexiteer, vooruit.

Minister van Financiën Philip Hammond lanceerde vandaag een oproep om het akkoord alsnog goed te keuren. “Als we dit probleem de komende weken niet oplossen, dan bestaat het risico dat een nieuwe premier geen akkoord meer zal nastreven en naar een schadelijke exit zonder akkoord zal gaan", waarschuwde hij.

Het Verenigd Koninkrijk had normaliter reeds eind maart uit de EU moeten stappen. Omdat het parlement zich maar niet achter het echtscheidingsakkoord kan scharen, moesten de Europese leiders een Brits verzoek om uitstel tot eind oktober toestaan. Daarom nemen de Britten komende donderdag ook deel aan de verkiezingen voor een nieuw Europees Parlement.

LEES OOK. Het grote Brexicon: populaire brexittermen uitgelegd