COLUMN. Jules Hanot over ‘Kan Iedereen Nog Volgen’: “Grijsgedraaide toekomstmuziek”

Het ene panelspelletje is het andere niet. Terwijl Philippe Geubels op de VRT met ‘Is Er Een Dokter In De Zaal?’ voor volle tribunes speelt, lijkt de door Lieven Scheire voorgezeten VTM- tegenhanger steeds meer lood in de vleugels te hebben. En dat valt me zwaar. Ik koester immers een warme sympathie voor de hoogbegaafde zonderling die de ingewikkeldste wetenschappelijke fenomenen in mensentaal kan uitleggen met een gevoel voor humor dat je zelden bij slimme mensen aantreft.

Maar, eerlijk is eerlijk, het middelmatige ‘Kan Iedereen Nog Volgen?’ heeft zijn beste tijd gehad. Het kan boeien noch verrassen en doet me vooral met heimwee terugdenken aan de tijd dat Scheire met Jelle De Beule, Koen De Poorter en Jonas Geirnaert het rebelse Neveneffecten-kwartet vormde. Vier door God noch gebod gehinderde musketiers die hoge ogen gooiden met baldadige onzin en eigenzinnige onderzoeksjournalistiek. In absurde ‘documentaires’ gingen ze op zoek naar de bron van de E40, staken ze de draak met de onaantastbare kinderhelden Jommeke en Sinterklaas, en ontdekten ze het geheim van de Graal.

Er was de groteske kolder van het controversiële ‘Willy’s en Marjetten’, en het legendarische ‘Basta’ leverde enkele tv-momenten op die voor eeuwig en drie dagen in het collectieve geheugen gebrand staan. Zo leefde kijkend Vlaanderen wekenlang mee met het onzekere lot van kalfje Willy, stelden de heren eigenhandig paal en perk aan de oplichterij van de belspelletjes en speelden ze ongenadig met de voeten van Mathieu van Mobistar om de eindeloze telefonische wachtmuziekjes aan de kaak te stellen.

Ironisch genoeg luidde het aanzwellende succes ook het vroegtijdige einde in van dit beloftevolle humorcollectief, waarvan het geheel altijd beter zal blijven dan de afzonderlijke delen. Al bleef ik wel met belangstelling de solocarrière volgen van een knaap die er altijd ongestreken bijliep, geenszins aan de gangbare medianormen voldeed en zich daar, gelukkig, niets van aantrok. Een authentieke ‘jongen van de wetenschap’ die in geen tijd een vaste stek onder de mediazon veroverde. Niet langer als prettig gestoord Neveneffect, maar als de nonchalante tv-nerd met de missie het onwetende mensdom tot de wondere wereld der wetenschap te bekeren. Daarbij ontpopte hij zich als de leraar natuurkunde van wie ik destijds wél graag les en wellicht ook betere punten had gekregen.

In het vrolijke kijkcijferkanon ‘Scheire En De Schepping’ deelde hij, eerst op Eén en dan op VIER, zijn liefde op zo’n aanstekelijke wijze dat er na een uurtje spelend leren met meester Lieven altijd wel enkele wist-je-datjes bleven hangen om op café mee uit te pakken. De trouwe Woestijnvis­matroos leek helemaal op koers te liggen voor een lange, vruchtbare carrière bij VIER. Tot hij plots het zwalpende schip verliet en onderdak vond bij de VRT om er met collega-nerds in ‘De Schuur van Scheire’ bizarre experimenten uit te voeren en veelal nutteloze uitvindingen te doen. Verdienstelijk knutselwerk voor gevorderden, dat nooit het succes van ‘Scheire En De Schepping’ benaderde en dus onvoldoende was voor de veeleisende bazen aan de Reyerslaan. Dus bombardeerden zij hem tot onwennige clown in de piste van ‘De Allesweter’. Een schimmig spelletje dat ik snel bij de televisionele rommel klasseerde. Meteen het einde van het stroeve verstandshuwelijk met de openbare omroep, die niet langer exclusief een beroep wenste te doen op zijn diensten.

VTM wou dat wél, en dus dook de Einstein van Wachtebeke even later op aan de Medialaan om op populair wetenschappelijke wijze een kijkje te nemen in de al dan niet nabije toekomst. Een komisch bedoelde panelshow waarin de BV’s van dienst als ‘volgelingen’ worden aangesproken, potsierlijk gemaskerd hun opwachting maken en zelf hun afdrukknop van de toekomst mogen kiezen. Het genie verantwoordelijk voor dat onzalige idee verdient een royale portie pek en veren. Geen zinnig mens wenst constant opgeschrikt te worden door pakweg de balkende lach van Jonas Van Geel, ‘’t Is Olga, niet Ella’ van Olga Leyers en andere infantiele kreten.

Verder werd er met lange tanden van futuristisch voedsel als kwallenchips en korstmos geproefd, zong Lieven zijn veel te lange waar-of-niet-waarliedje en trok een lange stoet technologische snufjes voorbij. Alsof het mij kon schelen, hakte de avatar van Lieven Scheire als morbide slotakkoord ledematen van robotversies van de finalisten af. Tot er eentje de geest gaf en ik eindelijk opgelucht afscheid kon nemen van een programma dat, net als de presentator, dringend aan herbronning toe is.

Hoewel deze grijsgedraaide toekomstmuziek af en toe een glimlach en interessant weetje opleverde, werkte ze vooral op de zenuwen, zodat ik - met alle sympathie voor Lieven Scheire - enkel ontkennend kan antwoorden op zijn vraag of iedereen nog kan/wil volgen.