Wat is er aan de hand met de aloude slogan ‘Baas in eigen buik’?
De Nederlandse rechtse politicus Thierry Baudet (Forum voor Democratie) beklaagt zich over het recht op abortus, in het buitenland – en met name in de VS – wordt eraan gemorreld. Wat is er aan de hand met het credo ‘baas in eigen buik’?
De 23-jarige Milou Deelen staat op een perron, ergens in Amsterdam, truitje uit, de broek los. Dwars over haar navel staat in zwarte letters “Baas in eigen buik”.
Ze postte de foto eind vorige week op Instagram, toen de Senaat in de Amerikaanse staat Alabama instemde met een abortusverbod, dat ook geldt als een vrouw door verkrachting of incest zwanger is geworden. Doodsbang maakte die wet haar, schreef Deelen bij haar foto. In de dagen erna volgden andere jonge vrouwen haar voorbeeld.
En toen kwam Thierry Baudet van Forum voor Democratie met zijn essay, waarin hij abortus ter discussie stelt en zich erover beklaagt dat vrouwen zijn gaan werken en als gevolg daarvan minder kinderen krijgen. Na alle ophef daarover kwam Baudet dinsdag op tv met een nuancering: hij zei de huidige wetgeving niet te willen veranderen.
In zijn essay stelt Baudet wel dat een “vorm van traditionalisme” en een “herstel van de familie als het centrum” nodig is. Hij suggereert dat Arabische, Afrikaanse en Turkse immigranten die de islam aanhangen de westerse maatschappij anders zullen “vervangen”.
Familieachtige dingen
Het betoog past in een trend die ook al is opgemerkt in het Europees Parlement. Vorig jaar presenteerde de Commissie voor Seksuele en Reproductieve Rechten het rapport Terugslag in gendergelijkheid en rechten van vrouwen en meisjes. De onderzoekers zien de laatste jaren in zes landen een achteruitgang: Oostenrijk, Hongarije, Italië, Polen, Roemenië en Slowakije.
Lees nu
Feminisme volgens Soraya Chemaly: ‘We mogen vrouwen en meisjes niet meer het recht ontzeggen woedend te zijn’
Zo komt wetgeving die geweld tegen vrouwen moet tegengaan niet van de grond en zijn er pogingen om te morrelen aan abortuswetgeving en de beschikbaarheid van voorbehoedsmiddelen. “We zijn getuige van een onacceptabele, steeds zichtbaarder en goed georganiseerde aanval op de gendergelijkheid en de vrouwenrechten op wereldwijd en Europees niveau”, zei het Finse Europarlementslid Heidi Hautala.
Baudets voorliefde voor traditionele rolpatronen komt niet uit het niets. Twee jaar geleden dook een filmpje op waarin hij tegen de hoofdredacteur van Quote zei dat “vrouwen over het algemeen minder excelleren in een heleboel beroepen”, “minder ambitie hebben” en “meer interesse hebben voor familieachtige dingen”.
Neergang van de samenleving
Op zich is de nieuwste stellingname van de politicus niet iets waar Ico Maly, cultuurwetenschapper en docent digital media and politics aan Tilburg University, zich over verbaast. Maly schreef een boek over nieuw-rechtse bewegingen en hun strijd tegen vrijheid, gelijkheid en mensenrechten.
“De essentie van Baudets essay ging over het klassieke nieuw-rechtse motief van de neergang van de westerse naties en beschaving als gevolg van een dolgedraaide emancipatiestrijd. Het traditionele gezin wordt voorgesteld als een hoeksteen van een gezonde natie. Het voortbestaan van de natie hangt ervan af. Een anti-abortusbetoog en een betoog dat vrouwen weer naar het aanrecht verwijst, past daar naadloos in.”
Omvolking
Baudets woorden over ‘vervanging’ passen ook in de nieuw-rechtse theorie over ‘omvolking’. Maly: “Deze complottheorie luidt dat migranten ‘een demografische kolonisatie’ van de Europese naties veroorzaken en de blanke bevolking vervangen. Guillaume Faye, een van de radicaalste denkers van nieuw-rechts, verwijt de vrijgevochten vrouw dat ze in dat kader niet genoeg kinderen maakt. En abortus, redeneert hij, draagt er ook aan bij dat onze natie ‘naar de verdoemenis gaat’.”
De omvolkingstheorie bracht de extreemrechtse terrorist Brenton Tarrant er dit jaar toe vijftig mensen te doden bij een aanslag op een moskee in het Nieuw-Zeelandse Christchurch. Ook de Vlaamse rechts-extremistische politicus Filip de Winter is een adept van de theorie. Begin vorig jaar verspreidde hij een foto van een witte zwangere vrouw met de slogan: “Nieuwkomers? Die maken we toch zelf?”
Al is Ico Maly niet verbaasd over het anti-abortusbetoog op zich, dat is hij wel over het essay als geheel, zegt hij. “Baudet verwerpt steeds explicieter de democratische orde. Tot nu toe koketteerde of speelde hij met de ideeën van de antiverlichtingstraditie, maar nu positioneert hij zich duidelijk daarbinnen. Hij claimt dat de westerse wereld compleet in verval is geraakt door het streven naar vrijheid en gelijkheid. Het feminisme is dan een grote boosdoener.”
De Instagram-foto’s à la Dolle Mina’s, een feministische actiegroep uit de jaren 70, zijn wat dat betreft goedgekozen. Dat is precies de generatie, die van mei 1968, die Baudet als schuldige aanwijst. “Zij hebben de neergang ingezet van de gezonde natie.”