Europese verkiezingen: traditionele partijen verliezen maar blijven de grootste. Winst voor liberalen, groenen en rechtsnationalisten
De Europese verkiezingen weerspiegelen de tendens in België. De twee grootste fracties van centrumrechts en sociaaldemocraten verliezen, maar houden stand. In sommige landen scoren rechtsnationalisten en populisten, maar ook de liberalen van ALDE en de groene partijen gaan erop vooruit. Er is een opvallende verkozene: Carles Puigdemont, de afgezette Catalaanse leider die in België woont.
In Duitsland verliezen de regeringspartijen fors. De christendemocraten van CDU en CSU gaan met ruim 6,5 procentpunten naar omlaag tot 28 procent. Coalitiepartner SPD krijgt een nog grotere klap van en valt terug tot 15 procent.
Grote winnaars zijn de groenen die met 22 procent (+11) bijna op gelijke hoogte komen van de CDU. De eurosceptische partij AfD haalt 11 procent, een winst van 4 punten. Duidelijk geen goede uitslag dus voor de EVP-Spitzenkandidat Manfred Weber.
De voorzitter van de CDU Kramp-Karrenbauer legt de schuld voor de nederlaag bij de federale regering van Angela Merkel. Het ontbreekt de regering aan dynamisme en overtuiging. De voorzitter verwacht wel dat de EVP de grootste fractie zal vormen in het Europees Parlement, zodat de kansen van Manfred Weber om commissievoorzitter te worden gaaf blijven.
In Frankrijk gaat het extreemrechtse Rassemblement National (Prenez le pouvoir) van Marine Le Pen niet vooruit, maar ze blijft de grootste met 23,5 procent van de stemmen, nipt voor de linksliberalen van president Macron met 22,5 procent. De groenen worden de derde partij met ruim 13 procent van de stemmen. De conservatieven van Les Républicains verliezen 12 procentpunten en stranden op 7 procent. De PS doet het nog slechter met nog geen 6,5 procent (min 7). President Macron noemt de uitslag een eerbaar resultaat voor zijn partij.
In Italië is de uiterst rechtse Lega van minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini de grote winnaar. De Lega haalt 33,6 procent, dat is een winst van maar liefst 30 procent. De andere regeringspartij, de Vijfsterrenbeweging, verliest en haalt nog 14 procent. De Democratische partij PD verliest ook bijna de helft van zijn aanhange en strandt op 22 procent.
In het Verenigd Koninkrijk wint de Brexitpartij van Nigel Farage zoals verwacht de verkiezingen met bijna 32 procent van de stemmen. De pro-Europese Liberal Democrats krijgen 18,5 procent van de Britse kiezers achter zich. Labour moet inleveren en haalt nog 14 procent van de stemmen.
De Britse Groenen doen het goed en springen naar 11 procent. De Conservatieve partij van uittredend premier May is het grootste slachtoffer en haalt amper 8,7 procent. Als de Britten de Europese Unie in de herfst alsnog verlaten, dan verdwijnen de Britse parlementsleden en wordt hun plaats gedeeltelijk ingenomen door extra leden voor andere landen.
Ivan Ollevier brengt verslag uit in Londen:
In Spanje herhaalt de socialistische partij van Pedro Sanchez het succes van de recente nationale verkiezingen. De PSOE haalt 32 procent van de stemmen, een winst van 6 procentpunten. De conservatieve Partido Popular krijgt een klap van 6 punten en eindigt op 20 . De derde plaats is voor de liberale Ciudadanos met 12 procent, die een flinke sprong voorwaarts maken.
Opvallende verkozenen in Spanje zijn ook de in ons land verblijvende afgezette Catalaanse leider Carles Puigdemont en de links-nationalistische leider Oriol Junqueras. Die laatste zit in Spanje in de cel wegens poging tot afscheuring van de regio Catalonië.
In Oostenrijk is de conservatieve ÖVP van kanselier Kurz de grootste winnaar, met 35 procent, een winst van 7 punten. De door schandalen geplaagde coalitiepartner FPÖ verliest 2 punten en komt op 17 procent. Ook de sociaaldemocraten en de groenen verliezen licht.
De Poolse regerende PiS-partij wint de verkiezingen met 43 procent van de stemmen. Dat is 5 procent meer dan een coalitie van pro-Europese oppositiepartijen. Pis haalt daarmee 24 zetels binnen, tegen 21 voor de coalitie. Enkele kleine partijen moeten het elk met minder dan 7 procent doen.
In Hongarije haalt de eurosceptische premier Viktor Orban een monsterzege. Zijn partij Fidesz haalt meer dan 52 procent. De centrumlinkse partijen MSZP en DK volgen op ruime afstand met 10 procent van de stemmen.
Jan Balliauw brengt verslag uit vanuit Boedapest:
In Griekenland is de conservatieve oppositiepartij Nea Dimokratia de duidelijke winnaar. De partij haalt ruim 33 procent van de stemmen. Het uiterst linkse Syriza van premier Tsipras is op afstand tweede met tien procent minder. De andere partijen blijven beneden de 10 procent. Na het bekend maken van de uitslag kondigde premier Tsipras vervroegde parlementsverkiezingen aan. Die zouden al eind volgende maand kunnen plaatsvinden.
Eerder waren er al exitpolls uit Nederland en Ierland bekendgemaakt. In Nederland winnen de sociaaldemocraten van spitzenkandidaat Timmermans. De VVD van premier Rutte komt op de tweede plaats. In Ierland doen de groenen het onverwacht goed.
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier:
