Met bijna 4.800 van de 5.059 bureaus geteld, mag Vlaams Belang een stijging van goed 12,7% optekenen. Het wordt daarmee de tweede partij, gevolgd door CD&V dat bijna 5,2% verliest.

Lijsttrekker Filip Dewinter heeft het over een Vlaams Belang-vloedgolf. “De kiezer heeft een democratische tik uitgedeeld en zo hoort het ook”, zegt hij. “Dit is geen Zwarte, maar een Witte Zondag. De andere partijen zullen zwarte sneeuw zien. “Dat kan ik hen wel beloven. En dat hoort ook zo, want ze hebben met de voeten van de mensen gerammeld. Ze voelen zich in de steek gelaten.”

Communicerende vaten

Volgens Dewinter zijn N-VA en Vlaams Belang altijd communicerende vaten geweest. “N-VA heeft geprobeerd ons te kopiëren maar het origineel blijft altijd beter”, zegt hij.

Hij wil dat het cordon sanitaire vandaag breekt. “Ik hoop dat men niet terug de kiezer in het gezicht spuwt”, zegt hij. “Wij zijn altijd bereid geweest tot gesprek, ook vandaag, alleen moet de verkiezingsuitslag gerespecteerd worden. Dat is democratie, niet het negeren van één partij of het uitsluiten van kiezers. We hebben het altijd goed gedaan in de oppositie, maar we kunnen ook het beleid aan.”

Ook in Ninove, de gemeente van Guy D’Haeseleer van Forza Ninove, zijn ondertussen twee bureaus geteld. Daar haalt Vlaams Belang een monsterscore van meer dan 40%. “De kiezer maakt vandaag een statement, het cordon sanitaire moet absoluut op de schop”, aldus D’Haeseleer aan de VRT. “We wachten de verdere resultaten af, maar het ziet er heel goed uit voor onze partij.”

Bruno Tobback (sp.a) “Te veel met onszelf bezig geweest”

Sp.a gaat verder achteruit en strandt rond de 10%. Volgens Bruno Tobback, lijsttrekker voor het Vlaams Parlement in Vlaams-Brabant, is het succes van Vlaams Belang toe te schrijven aan het falen van de regeringspartijen. “Zij hebben de rode loper uitgerold. N-VA en Francken op kop hebben migratie zitten problematiseren”, aldus Tobback bij VRT. Sp.a zelf heeft volgens de Leuvenaar geen slechte campagne gevoerd. “Maar we zijn misschien te veel met onszelf bezig geweest. Mensen zijn duidelijk op zoek naar een alternatief voor het huidige beleid.”

Kritiek op partijvoorzitter John Crombez heeft Tobback niet. “Dat is niet nuttig. Wie ook de voorzitter was, we hebben een goede campagne gedaan.” Tobback denkt niet dat het cumulverbod bij de Vlaamse socialisten echt impact heeft op het resultaat van sp.a. “Het gaat om meer dan koppen. Vlaams Belang heeft ook niet gigantisch veel koppen.”

Sihame El Kaouakibi (Open VLD): “Dit doet pijn”

Open VLD moet afrekenen met een verlies van iets meer dan 1% en ziet ondertussen het Vlaams Belang winnen. Sihame El Kaouakibi staat op de tweede plaats op de Antwerpse lijst voor het Vlaams Parlement bij Open VLD. Zij richtte voor haar stap naar de politie het jongereninitiatief Let’s Go Urban op en kent de leefwereld van jongeren dus goed. “Het is duidelijk dat de jongeren die vandaag gaan kiezen, stemmen voor de ‘Driesjes’”, reageert ze aan de VRT. “Die jonge mannen spreken de jongeren blijkbaar aan.”

Open Vld-Kamerlid Luk Van Biesen had vandaag al openlijk het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang ter discussie gesteld. “Ik heb die wind horen waaien, maar ik hoop dat hij blijft waaien”, reageert El Kaouakibi daarop. “Moest Vlaams Belang in de meerderheid belanden, dan gaan wij naar de oppositie, lijkt mij.”

Hilde Crevits (CD&V): “We moeten ons bezinnen”

CD&V-boegbeeld en kandidaat-minister-president Hilde Crevits denkt dat haar partij, maar ook de andere traditionele partijen, zich eens goed moeten bezinnen. “Ik had mij al zorgen gemaakt over Vlaams Belang, ook toen ik schooldebatten zag”, zegt ze aan de VRT. “Ik denk dat we ons zullen moeten bezinnen over hoe het komt dat mensen een positief, verbindend project minder goed vinden dan de harde slogans. We moeten die aansluiting bij de mensen terugvinden, dat is een verantwoordelijkheid waar alle partijen voor staan.”

Haar ambitie om minister-president te worden, moet ze opbergen. “We moeten nu gedetailleerd bekijken waar we verloren hebben en waar we hebben standgehouden”, zegt ze. “Maar we zijn absoluut niet de grootste partij en dus ook niet aan zet. Het is afwachten tot er initiatief genomen worden, allicht door N-VA. Als er een uitnodiging volgt, gaan wij daar graag op in.”

Meyrem Almaci (Groen): “Donkere wolken”

Enkel Groen en de PVDA mogen winsten optekenen. In het kanton Antwerpen, waar alle stemmen ondertussen geteld zijn, wordt Groen de tweede partij met 17,4%. In Vlaanderen tikt Groen af op 10%, een stijging van 1,3%. In Gent wordt Groen de grootste partij met iets meer dan 20%. “Waar we mee besturen, zie je dat we het heel goed doen” zei voorzitster Meyrem Almaci tijdens haar speech. “We mogen fier zijn. We zetten onze gestage groei verder. Opnieuw een mooie stap vooruit, de vierde verkiezingsoverwinning voor Groen.”

Volgens Almaci was het tijdens de campagne één tegen allen. “Terwijl wij campagne voerden voor een socialer en groener beleid, voerden anderen campagne tegen ons. Ze hebben hun focus verkeerd gelegd, zo blijkt vandaag. Maar er zijn ook donkere wolken. De teleurstelling heeft geleid tot een klinkende overwinning van het Vlaams Belang. Het makkelijkste is om die kiezers te negeren. Maar die fout gaan we niet maken. Ook naar hen moeten we luisteren. Wij moet hun onzekerheden wegnemen. Daar rust een grote verantwoordelijkheid voor alle democratische partijen. Ik wil oproepen om samen op een andere manier aan politie te doen.”

Peter Mertens (PVDA): “Wij zijn de tweede winnaar”

PVDA haalt met 5,3% drie zetels in het Vlaams Parlement. “Hier hebben we met z’n allen heel lang aan gewerkt”, reageerde Peter Mertens opgetogen tijdens zijn speech. “Zoals het er nu naar uit ziet, zijn wij de tweede winnaar van deze verkiezingen. Het Vlaams Belang gaat vooruit en dat is een smet op deze dag, maar het Vlaams Belang heeft twintig keer meer media-aandacht gekregen. Het is heel belang dat er naast dat Vals Belang, dat vals alternatief, ook een sociaal alternatief staat. Als alle klassieke partijen vandaag klappen krijgen, dan is dat een signaal tegen de zelfbediening van een politieke kaste die vervreemd is van het volk.”