Van Zweeds tot regenboog: deze coalities zijn nu wel en niet meer mogelijk
Na de emoties van de campagne en de verkiezingsdag is het nu alweer back to business voor 's lands partijvoorzitters: kan hun partij deelnemen aan de macht? En zo ja, hoe zou die meerderheid er dan kunnen uitzien? We probeerden voor hen al enkele Vlaamse en federale formules uit.
Vlaanderen
In het Vlaams Parlement zal de puzzel waarschijnlijk het snelste (moeten) worden gelegd. En daar is met deze verkiezingsuitslag een ding duidelijk: om er een meerderheid van 63 op 124 zetels te halen, zijn de 35 zetels van N-VA zo goed als onmisbaar. De meest evidente optie voor N-VA lijkt een verderzetting van de "Zweedse" coalitie met CD&V en Open VLD, die heeft een gezonde meerderheid.
Wil Bart De Wever wat exotischere formules proberen, dan zijn ofwel Open VLD, ofwel CD&V inwisselbaar voor ofwel Groen, ofwel SP.A. Zo zou ook de "Bourgondische" coalitie van de stad Antwerpen (N-VA, Open VLD, SP.A) een nipte meerderheid hebben.
Omdat alle partijen al eerder hebben aangegeven dat het cordon sanitaire - de politieke schutskring rond Vlaams Belang - standhoudt, is de enige mogelijke coalitie zónder N-VA een soort regenboog, met CD&V, Open VLD, Groen, SP.A én de uiterst linkse PVDA. Zonder die laatste zou zo'n coalitie zelfs een zetel te weinig hebben.
En een coalitie met N-VA en Vlaams Belang, toch de grote winnaar van deze verkiezingen? Die is enkel mogelijk als een derde partij zich bereid ziet om zo'n coalitie te vervolledigen. Dat lijkt op dit moment, zoals gezegd, redelijk onwaarschijnlijk.
Kamer
Als er een moment is om de frase "geen sinecure" boven te halen, is dat wel bij de nakende coalitievorming in de Kamer. Daar heb je een meerderheid met 76 van de 150 zetels. Maar een snelle blik op de zetelverdeling leert onmiddellijk dat je daarvoor een bijzonder allegaartje van partijen moet samenharken.
En als de kans al bestaat dat het cordon sanitaire doorbroken zal worden, is die op dit niveau zo goed als onbestaande, door het gewicht van de Franstalige partijen.
Is opnieuw "Zweeds" gaan nog mogelijk in het Vlaams Parlement, dan mogen diezelfde partijen (N-VA, Open VLD, MR en CD&V) dat vergeten in de Kamer
De N-VA is de grootste afzonderlijke partij in de Kamer met 25 zetels. Maar de grootste "familie" wordt gevormd door de socialisten: de PS en SP.A hebben samen 29 zetels. Ook liberalen - MR en Open VLD - hebben meer zetels dan N-VA: 26. De groenen zijn net iets kleiner, met 21 zetels.
Is opnieuw "Zweeds" gaan nog mogelijk in het Vlaams Parlement, dan mogen diezelfde partijen (N-VA, Open VLD, MR en CD&V) dat vergeten in de Kamer. Zelfs een coalitie die wordt aangevuld met de Franstalige christendemocraten van CDH heeft 8 zetels te weinig.
Wel mogelijk is een "Bourgondische" coalitie, met N-VA, liberalen en socialisten. Maar wil Bart De Wever zich wel wagen in een regering met de door hem en zijn partij zo gedemoniseerde PS?
N-VA kan nog kleurrijker gaan door een Zweedse coalitie aan te vullen met een groen randje. Zo'n formule zou een ruime meerderheid halen.
Om een coalitie zonder N-VA (en zonder Vlaams Belang) te maken, moeten al heel veel partijen zich aan elkaar verbinden. Paars-groen lukt heel nipt, rood-oranje-groen-blauw, een verstandhouding van maar liefst acht partijen, zou een stevigere meerderheid vormen.
Ook een combinatie van alle Franstalige partijen, met uitzondering van PTB-PVDA, en CD&V, SP.A en Groen aan Vlaamse zijde heeft zonder N-VA een meerderheid in de Kamer. Maar in die samenstelling zijn de Vlamingen wel in de minderheid. Zouden de Vlaamse partijen dat aandurven met de verkiezingsuitslag in het achterhoofd?
De meest linkse coalitie - groenen, socialisten en PTB-PVDA - is enkel een optie als die de christendemocratische familie kan overtuigen. Maar wil die wel samen met uiterst links regeren?
En ook voor de meest rechtse coalitie - N-VA, Vlaams Belang, liberalen - is op z'n minst CD&V nodig. Voorzitter Wouter Beke liet gisteren al weten dat voor zijn partij regeren met Vlaams Belang uit den boze blijft. Laat staan dat Open VLD en MR dat zouden willen.
Brussel
In het Brussels Parlement moet een meerderheid worden gevonden in elke taalgroep. Dat is het makkelijkste en het meest consistent met een paars-groene coalitie aan Vlaamse en Franstalige kant.
Complexer wordt het als de groenen en de liberalen het zonder de socialisten willen doen. Dan zouden ze er aan Vlaamse kant N-VA bij kunnen halen en aan Franstalige kant DéFi. Al is het maar de vraag of die twee partijen met elkaar willen en kunnen regeren.
Een linkse coalitie van groenen, socialisten en het uiterst linkse PTB-PVDA heeft aan Vlaamse zijde geen meerderheid. Dan zou CD&V of burgerbeweging Agora nog moeten depanneren.
Wie wil, kan hieronder ook zelf nog de mogelijke coalities samenstellen:
Bekijk hieronder de analyse van Bart Verhulst in “Het Journaal”:
