De Franstalige voorpagina's na 26 mei: "Eén land, twee democratieën, hoe moet je dat besturen?"

Bijna de helft van de Vlaamse kiezers stemde voor een nationalistische (N-VA) of ultranationalistische en xenofobe partij (Vlaams Belang), stelt Francis Van de Woestyne in La Libre Belgique. Een schok waarvan de omvang niet voorspeld was. Het land is meer dan ooit verdeeld. Waarom dat resultaat in Vlaanderen? Wat betekent die stem voor Vlaams Belang? De afkeer van de vreemdeling, van het Franstalige? De hoop van een onafhankelijk Vlaanderen? Een stem tegen het systeem? We zullen moeten proberen te begrijpen waarom in een van de meest welvarende regio's van Europa de kiezers zich hebben gewend tot het Belang.

En wat met het cordon sanitaire? Bart De Wever sloot een mogelijke samenwerking met Vlaams Belang gisteren niet uit. Maar het risico dat VB aan de macht komt in Vlaanderen is klein: N-VA en VB hebben samen geen meerderheid, en de andere partijvoorzitters weigeren met hen samen te werken. De Vlaamse regeringsvorming zal niet makkelijk zijn. De Wever wil niet samenwerken met Groen en PVDA, de andere winnaars. De Zweedse coalitie? Mogelijk, maar dat is een coalitie van verliezers.

Het Vlaamse resultaat beïnvloedt ook de federale regeringsvorming. "Geen federale regering zonder Vlaamse meerderheid", zegt De Wever. Een klassieke tripartite, een regenboogcoalitie, centrum-links... allemaal moeilijk. Er is één oplossing: een grote alliantie met socialisten, liberalen, groenen, christendemocraten uit het noorden en zuiden van het land. Zonder Vlaams-nationalisten, dat klopt. Maar elke andere oplossing brengt partijen samen die gezegd hebben niet met elkaar te willen regeren. Het zal veel tijd en verbeelding vragen.

Ook L'Echo doet een oproep om de ogen te openen en te proberen de motivatie voor een extremistische stem te begrijpen. We moeten, in het bijzonder bij de jeugd, deze extremistische ideeën droogleggen, en hun zinloosheid aantonen.

Het is van groot belang dat het cordon sanitaire rond Vlaams Belang standhoudt. We horen, in het noorden van het land, stemmen opgaan om het cordon in vraag te stellen. Dat zou een tragische vergissing zijn. Een partij in aanraking laten komen met de macht, doet haar niet noodzakelijk achteruitgaan.

Béatrice Delvaux van Le Soir benadrukt dat het belangrijk is om de kiezers van extremistische partijen niet te stigmatiseren, maar hen te horen. In heel Europa vertellen ze ons iets dat we moeten horen en waar we ook op moeten antwoorden. Maar luisteren naar die kiezers is nooit een vrijgeleide om degenen die de emotie en de woede van deze mensen uitbuiten, als fatsoenlijk te gaan beschouwen.

Het cordon sanitaire doorbreken? Regeren met het Belang? Dat zou neerkomen op een pact met het racisme dat deze partij met zich meedraagt en met de haatdragende uitlatingen van degenen die in haar naam het woord nemen. De "opening" van Bart De Wever was onverdragelijk. De voorzitter die de verkiezingen verliest, gebruikt de winst van de andere om het effect van zijn confederale project kracht bij te zetten. Is alles goed om te winnen? Nee, niets rechtvaardigt om extreemrechts te gebruiken als opstapje.

De kiezer van Vlaams Belang heeft niet gekozen voor de splitsing van het land of Vlaams-nationalisme. Hij heeft een systeem afgestraft waarvan de N-VA deze keer deel uitmaakte, samen met de andere traditionele partijen. Hoe kan je de kiezer overtuigen om te stemmen voor een systeem waar partijen beloofd hadden op lange termijn iets uit te bouwen, maar waar ze al die tijd ruziemaakten? Hoe kan je de kiezer overtuigen om niet te stemmen voor partijen die haat en afkeer van de andere voorstaan?

In Wallonië en Brussel zal een coalitie tussen de PS en Ecolo in enkele weken beklonken zijn, ook al stijgt de PTB sterk, schrijft Jean-Marc Ghéraille in La Dernière Heure. Maar de échte schok is uit Vlaanderen gekomen. Sinds 1991 is er niet meer zo'n zwarte zondag geweest. Het gewapend beton dat het cordon sanitaire leek te omringen, lijkt af te brokkelen. Bart De Wever, die gewoon is om twijfel te zaaien, geeft niet de intentie om de deur om Vlaams Belang te sluiten.

De federale regeringsvorming dreigt een straatje zonder einde te worden. En nochtans verwachten de kiezers dat politici zich bezighouden met de echte problemen: werk, gezondheid, mobiliteit, fiscaliteit.

Meer dan ooit hebben we één land maar twee democratieën. België blijft verbleken, onafwendbaar.

Ook Sudpresse sluit zich daarbij aan. België is nog één land, maar wel al twee democratieën. Je kan Bart De Wever veel verwijten, maar je moet hem nageven dat hij het talent heeft om de diepgaande evolutie van onze maatschappij te begrijpen, met veel voorsprong op de andere politici, vindt Demetrio Scagliola.

De verkiezingen accentueren de groeiende kloof tussen de twee gemeenschappen in ons land, in verontrustende proporties. Voor de eerste keer in de geschiedenis vertegenwoordigen de nationalistische, separatistische partijen bijna de helft van de Vlaamse kiezers.

Nog meer verontrustend is dat er na verschillende staatshervormingen een grotere autonomie is, een monopolisering van de economische en politieke hefbomen van het land. Wat willen onze Vlaamse landgenoten nog meer?

Het beste middel voor Wallonië is om zelf hun eigen lot in handen te nemen, om minder van Vlaamse solidariteit af te hangen en dus economische dynamiek, creativiteit en vorming het hart van zijn eigen project te maken.

Vlaams Belang heeft een hold-up gepleegd op de verkiezingen van 26 mei, schrijft Philippe Martin van L' Avenir. De peilingen hadden het voorspeld, maar het uiteindelijke resultaat gaat nog veel verder dan de schattingen. Iedereen is het erover eens: dit is een schok.

Niemand kan zeggen hoe de leiders van de verschillende politieke formaties in het noorden en het zuiden van het land zich zullen opstellen. Zelfs als het makkelijker lukt om een coalitie in de regio's op de been te brengen, hoe gaat het mogelijk zijn om een federale regering te vormen? Rekening houdend met de groeiende kloof tussen de Vlamingen en de Franstaligen?

Hoe gaan de leiders van dit land het aan boord leggen om, in dezelfde institutionele ruimte, samen te leven, twee volkeren die dermate verschillen, elkaars tegengestelden zijn?