‘Vlaams Belang heeft het idee versterkt dat N-VA een partij voor de rijken is’

Had u deze opmars van extreemrechts verwacht?

“Ik had voorspeld dat Vlaams Belang winst zou boeken, maar niet dat die zo groot zou zijn. Het waren onder meer opmerkingen van studenten die mij deden inzien dat velen Tom Van Grieken niet als racistisch of extremistisch zien. En dan is er uiteraard de slimme aanpak van Vlaams Belang op social media.”

Wat pakken ze daar dan zo slim aan?

“Vlaams Belang onderscheidt zich van andere partijen door er sinds hun nederlaag in 2014 permanent aanwezig te zijn, vooral op Facebook. Daar weten ze op een subtiele en negatieve manier campagne te voeren. Op elk actuafeit, van een Karel De Gucht die belastingen ontduikt tot een Julie Van Espen die vermoord wordt, pikken ze snel in door politici af te doen als graaiers of hun ontslag te vragen. Dat komt, zeker met van die zelfgemaakte filmpjes, erg natuurlijk en authentiek over.

“Vlaams Belang heeft geprobeerd om online heel dicht bij de kiezer te blijven. Een partij als N-VA heeft in deze campagne meer afstand gehouden en vooral geld uitgegeven aan professioneel uitziende advertenties. Ik denk dat die partij trouwens ook een strategisch foute keuze heeft gemaakt, door bijvoorbeeld tijdens de campagne zo nadrukkelijk en herhaaldelijk Groen aan te vallen, terwijl ze de strijd op haar rechterflank wat heeft verwaarloosd.”

Het zal toch niet alleen een kwestie van campagnevoeren zijn?

“Neen, met campagnes versterk je alleen bepaalde beelden, je vormt ze niet. Verschillende dieperliggende zaken hebben een rol gespeeld. De migratiecrisis bijvoorbeeld, en het feit dat de regering daarover gevallen is. Die zorgden voor angst en ongenoegen bij de bevolking. Dat zal extreemrechts zeker een boost hebben gegeven. Ten koste van N-VA vooral: die zijn op dit thema erg kwetsbaar gebleken.

“En dan is er ook nog het linkse sociaal-economische programma van Vlaams Belang. Toen we in 2014 onderzoek naar dat programma deden, waren er onder de Vlaams Belang-kandidaten heel uiteenlopende ideeën over pakweg pensioenen en belastingen. Dat is vijf jaar later compleet veranderd: er is een uitgesproken, eenduidige lijn nu. Dat zette het idee in de verf dat het Vlaams Belang er voor de gewone Vlaming is, en dat de N-VA een partij voor rijken is.”