"Return to sender": Zuidoost-Azië wil uw plastic afval niet langer en stuurt het terug

De Maleisische minister van Energie en Milieu Yeo Bee Bin laat de volgende weken meer dan 3.000 ton plastic afval terugsturen naar onder meer de Verenigde Staten, Europa, Canada en Australië. Ze maakte dat bekend in Klang, een haven nabij de hoofdstad Kuala Lumpur. 

Minister Yeo toonde de pers onder meer gebruikte elektrische kabels uit Groot-Brittannië, zuivelverpakkingen uit Australië en versleten elektronica uit de Verenigde Staten, Japan, Canada, Saudi-Arabië, maar ook uit China en Bangladesh. Ook Spanje mag vijf containers afval verwachten. 

Het is goed dat steeds meer landen afval selectief ophalen, maar Maleisië is het beu dat een groot deel daarvan daar achteraf illegaal gedumpt of verwerkt wordt, vaak met grote milieuschade en gezondheidsproblemen voor werknemers en omwonenden tot gevolg. De voorbije maanden heeft Maleisië al 150 illegale fabrieken voor afvalverwerking doen sluiten.

Het probleem is niet nieuw, maar is een ware plaag geworden sinds China vorig jaar de deur sloot voor afval uit andere landen. Tot dan werd zowat de helft van alle plastic en elektronisch afval in de wereld verwerkt in China. Sindsdien wordt dat afval massaal en illegaal gedumpt of verbrand in Zuidoost-Azië. Het gaat dan vooral om Maleisië, Thailand en de Filipijnen waar er tot nu toe weinig controle en veel corruptie is. 

De lokale bevolking is dat evenwel beu en komt op straat. Onlangs betoogden enkele tienduizenden mensen in Maleisië tegen die afvalsmokkel. Onder die druk treden de overheden nu wel op. Zo heeft de Filipijnse president Rodrigo Duterte zijn ambassadeur uit Canada terug getrokken en er bovendien mee gedreigd om afval dat illegaal uit Canada is ingevoerd, via schepen te laten dumpen voor de Canadese kust. Canada is wel bereid om op eigen kosten 69 containers met plastic en elektronisch afval terug te nemen, maar Manila vindt dat onvoldoende. De Filipijnen willen ook tonnen huisafval uit Australië terugsturen.  

Thailand lijkt dan weer een favoriete vuilnisbelt te worden voor elektronisch afval. Daar zijn het voorbije jaar ook strengere maatregelen opgelegd aan wie afval illegaal invoert en verwerkt in fabriekjes die vaak geen licentie hebben. Dat heeft tot ziekteproblemen geleid bij het personeel en metaalvervuiling in de omgeving. Sinds begin dit jaar zijn er al meer dan 70 containers met giftig afval opgedoken op de afgelegen Indonesische eilandengroep Riau in de Zuid-Chinese Zee. 

Sinds 1989 legt de internationale conventie van Basel de handel in gevaarlijk afval aan banden. Onlangs is daar een amendement aan toegevoegd dat de uitvoer van onrecycleerbaar of gevaarlijk afval verbiedt naar landen die daar geen toestemming voor geven. Die conventie is geratificeerd door 180 landen, maar niet door de Verenigde Staten en Afghanistan. 

Volgens de ngo Basel Action Network die de naleving van die conventie controleert, is een invoerverbod voor buitenlands afval in Zuidoost-Azië echter enkel een eerste stap. Op termijn moeten alle landen -ook de VS en de EU-lidstaten- nadenken hoe ze efficiënter en duurzamer moeten omgaan met afval dat ze op dergelijk grote schaal produceren. 

Als dat niet gebeurt, dreigt het probleem enkel te verschuiven vanuit Zuidoost-Azië naar andere landen met een zwakkere wetgeving zoals India of staten in Afrika. Overigens zou slechts negen procent van alle weggegooide plastic gerecycleerd worden. De rest wordt dus gewoon ergens gedumpt en met de smokkel van dat afval is geld te verdienen.

Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":