Koning stuurt nog niemand het veld in

De ontslagnemende regering Michel dreigt op het Europees strafbankje te belanden: de Europese Commissie stelt vast dat de schuldgraad niet snel genoeg wordt afgebouwd en vraagt in een brief om meer uitleg bij de begrotingscijfers. Ons land riskeert zo een nieuwe ‘buitensporigtekortprocedure’.  

 Lees er hier meer over 

 PS-voorzitter Elio Di Rupo en zijn partijgenoot,  voormalig Waals minister-president Paul Magnette, hebben in Namen een eerste verkennend gesprek gevoerd met het Ecolo-duo Jean-Marc Nollet en Stéphane Hazée. Het onderhoud duurde bijna twee uur.

Ook in het zuiden van het land is men naarstig bezig met de zoektocht naar een nieuwe regeringscoalitie. De PS bleef er ondanks verlies de grootste partij, en dus nemen voorzitter Elio Di Rupo en Paul Magnette het initiatief voor de Waalse en Franse gemeenschapsregering. Eerder op de dag was ook het MR-duo Charles Michel en Willy Borsus langsgegaan bij de PS-toppers. Dat gesprek duurde ruim een uur.

Covoorzitter Nollet leidde uit de duur van zijn gesprek met Di Rupo en Magnette niet af dat beide partijen al aan het convergeren zijn. "Er is in ieder geval niet onderhandeld. Het was een eerste contact", zei hij. 

Het succes voor brouwerij ‘Paljas’ blijft duren: deze keer schonk Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken voor het oog van de nationale pers een flesje van het - intussen beroemde - bier aan Bart De Wever. Die reageerde prompt met ... zes flesjes Paljas als cadeautje terug. “Ik had beter een bak meegebracht”, lachte Van Grieken. Ondertussen krijgt de brouwerij extra bestellingen van supermarkten en zijn enkele drankhandelaars al uitverkocht. Lees er hier meer over.

Andere Franstalige politici reageerden eerder voorzichtig op de beslissing van het paleis om Van Grieken te ontvangen. "De koning heeft een beslissing genomen die hem toekomt", klonk het bij Ecolo-covoorzitster Zakia Khattabi. 

"Ik heb een mening, maar die zal ik niet geven", zei Paul Magnette (PS). Eveneens het cdH betwistte het initiatief van de koning niet, ook al zorgt de audiëntie voor kippenvel, vertelde voorzitter Maxime Prévot.

PS-Kamerfractieleider en burgemeester van Koekelberg Ahmed Laaouej sprak dan weer van een "kaakslag". "De ontvangst van extreemrechts op het paleis is een slag in het gezicht van iedereen in ons land, die hun racistisch discours aan de lijve ondervinden. De boodschap is verschrikkelijk", twitterde hij.

Ontslagnemend premier en MR-voorzitter Charles Michel riep op tot kalmte en sereniteit. "De koning zit in zijn rol" van de post-electorale raadplegingen, vond hij. "Er bestaat een grondwettelijke procedure (...) het komt aan de koning toe om de raadplegingen te leiden", klonk het.

Bart De Wever (N-VA) heeft zijn eerste consultatieronde voor de vorming van een nieuwe Vlaamse regering deze namiddag afgerond, maar in Wallonië is die nog bezig. Momenteel is Ecolo op de koffie bij PS-kopstukken Elio Di Rupo en Paul Magnette voor een eerste aftastend gesprek. En het lijkt erop dat de Waalse groenen hun vel duur willen verkopen. 

Ecolo heeft "duidelijke en precieze voorstellen" klaar voor de regeringsvorming in Wallonië, zeiden covoorzitter Jean-Marc Nollet en Waals fractieleider Stéphane Hazée bij aankomst in Namen. "Niemand is ooit onmisbaar, maar gesterkt door ons sterk verkiezingsresultaat eisen we echte hervormingen, niet zomaar aanpassingen", klonk het.

"Het is logisch dat de koning Vlaams Belang ontvangt. Dat niet doen, zou ondemocratisch zijn." Dat zegt de Liga voor Mensenrechten. De organisatie vraagt wel dat de partijvoorzitters voorzichtig zijn bij het vormen van een coalitie. "Ze moeten in de partijprogramma's goed nagaan of daarin de mensenrechten worden gerespecteerd. Als ze dat doen, zullen ze merken dat het Vlaams Belang-programma die rechten op verschillende vlakken niet respecteert", aldus voorzitter Kati Verstrepen.

LEES OOK. Vlaams Belang zet ‘fake kandidate’ op lijst: “Verkozen, maar zitje was beloofd aan een man”

Verstrepen vraagt overigens om ook de programma's van andere partijen kritisch tegen het licht te houden bij de opstelling van een regeerakkoord. Zo overtreedt ook N-VA volgens haar de mensenrechten. "Voormalig staatssecretaris Theo Francken heeft zich openlijk afgevraagd hoe hij Artikel 3 van het verdrag (het verbod op folteren, red.) kan omzeilen", zegt ze.

De beslissing van het paleis om Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken uit te nodigen in het kader van de federale regeringsvorming lokt verdeelde reacties uit bij grondwetspecialisten.

De uitnodiging is zwaar beladen, maar de koning vermijdt alvast dat hij de partij in een slachtofferrol duwt. Dat neemt niet weg dat hij aanvaardt om de voorzitter van een 'xenofobe en homofobe' partij te ontvangen, is bij Franstalige grondwetspecialisten te horen.

Emeritus hoogleraar Hedendaagse Geschiedenis Mark Van den Wijngaert (KU Leuven) vindt dan weer dat de koning in de fout zou gegaan zijn als hij Van Grieken niet zou ontvangen. Lees er hier meer over.

In Wallonië is een eerste verkennend gesprek tussen PS-kopstukken Elio Di Rupo en Paul Magnette en het MR-duo Charles Michel en Willy Borsus na ruim een uur afgelopen.

De PS blijft ondanks verlies de grootste partij onder de taalgrens, en dus nemen voorzitter Di Rupo en Magnette het initiatief voor de Waalse en Franse gemeenschapsregering. De MR van uittredend premier Charles Michel mocht daar als eerste aanschuiven. Het onderhoud verliep "zeer ontspannen", zei Michel na afloop.

Voor conclusies over de nieuwe coalitie in het zuiden van het land is het nog veel te vroeg, klonk het unisono. Ook volgens Paul Magnette staat een samenwerking tussen PS en MR verre van vast. "We nodigen gewoon de politieke formaties uit in volgorde van hun belang", zei hij.

Dat PVDA en cdH - de twee kleinste formaties in Wallonië - pas volgende week worden verwacht, terwijl Ecolo vandaag wel nog mag langskomen, wil dus niets zeggen, klonk het.

Bij PS benadrukken ze wel dat het federale en de regionale niveau's met elkaar verweven zijn. "We zitten in een complexe politieke situatie, dus hoe sneller we de regio's kunnen stabiliseren, hoe beter", aldus Magnette.

Di Rupo benadrukte dat er op beide niveaus "een vorm van stabiliteit in de procedure moet zijn", al wil hij het Waalse niveau niet stilleggen voor het federale. "We willen binnen een redelijke termijn afronden. Wallonië heeft een nieuw elan nodig, een nieuwe dynamiek."

Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter gelooft niet dat het cordon sanitaire tegen zijn partij doorbroken zal worden. Dat zegt hij in een interview met de lokale zender ATV. "Wat vandaag gebeurt, is vooral window dressing. De traditionele partijen proberen de Vlaams Belang-kiezer dood te knuffelen. Ze proberen de indruk te wekken dat het cordon sanitaire doorbroken zal worden, maar ik geloof daar helemaal niks van."

De gesprekken die zijn voorzitter Tom Van Grieken vandaag heeft gevoerd met Bart De Wever (voor de Vlaamse formatie) en met de koning (voor de federale formatie) veranderen volgens Dewinter "niets aan de essentie". "Namelijk dat het Vlaams Belang wordt uitgesloten door de traditionele partijen om het beleid gestalte te geven. Al de rest zijn rookgordijnen die opgetrokken worden, om de grote groep kiezers die ze verloren zijn, terug te winnen", besluit Dewinter.

De uitnodiging van koning Filip voor Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken valt niet bij iedereen in goede aarde. Maar hoe moeten we die uitnodiging nu juist interpreteren? Deze drie wijzen geven tekst en uitleg.

ABVV roept de partijen op om snel een federale regering te vormen. "Elke poging die federaal georganiseerde solidariteitssystemen - zoals de sociale zekerheid en arbeidsrecht - wil begraven, zal door het ABVV gecounterd worden", schrijft de socialistische vakbond in een persbericht.

ABVV concludeert uit de verkiezingsresultaten dat "een grote meerderheid van de bevolking het ultraliberaal beleid van de regeringen heeft afgestraft". Coalities met extreemrechtse partijen ziet ABVV niet zitten, "aangezien deze een beleid voorstaan dat haaks staat op onze waarden van verdraagzaamheid en solidariteit". 

"Nooit stonden zij (zeker niet in het parlement) aan de kant van de werknemers als het erop aan kwam hun sociale rechten te verdedigen, integendeel. De sterke opkomst van extreemrechts baart ons als vakbond ernstig zorgen en wij zijn dienaangaande meer dan waakzaam."

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken had ook voor Bart De Wever een cadeau mee: Paljas-bier. Maar wat kreeg Van Grieken van De Wever? Ook Paljas-bier, maar dan niet één maar zes flesjes, en met het woord 'Santé'. “Niet alleen qua cadeau hadden we hetzelfde idee”, zei Van Grieken achteraf aan VTM Nieuws. “Ik had beter een bak Paljas meegenomen om hem te overtroeven.”

"Het was een open en constructief gesprek. Ik had hem nog nooit langer dan een minuut onder vier ogen gesproken", aldus Van Grieken. Verdere vragen over de inhoud, breekpunten, enzovoort omzeilde hij. Of er nog een volgende gesprek komt met Vlaams Belang is nog onduidelijk. De Wever zelf legt voorlopig ook geen verdere verklaringen af over de lopende gesprekken.

Van Grieken was de voorlaatste gast bij De Wever, die nu nog samenzit met zijn eigen ondervoorzitters vooraleer hij zijn eerste consultatieronde vanmiddag afsluit. 

Cieltje Van Achter en Lorin Parys hadden dan weer een doosje Dafalgan Forte bij, met de tekst 'De kracht van Dafalgan'. "Ik denk dat de formateur dit op Vlaams en federaal niveau zeker zal kunnen gebruiken", aldus Parys. Volgens hem zal de Vlaamse regeringsvorming evenmin een gemakkelijke opdracht worden.

Aangezien Groen de grootste Nederlandstalige partij in het Brussels Parlement is, krijgt zij ook het initiatiefrecht bij de coalitiegesprekken. Elke Van den Brandt en Arnaud Verstraete van Groen zagen alle Nederlandstalige partijen met verkozenen, op het Vlaams Belang na.

De partij beraadt zich vandaag over de volgende stappen. Daarbij lijkt een formule waarbij Groen samengaat met Open Vld en one.brussels (sp.a) de meest voor de hand liggende. Dat Groen met alle partijen gesprekken voerde, behalve met Vlaams Belang, zat hoog bij Dominiek Lootens (Vlaams Belang). 

"Ik kan enkel vaststellen dat Groen na haar verkiezingsoverwinning dusdanig arrogant is geworden dat ze doelbewust de kiezers van het Vlaams Belang negeert, maar wel gesprekken aanknoopt met drie partijen die qua stemmenaantal kleiner zijn dan het Vlaams Belang: CD&V, Agora en PVDA", reageert hij. 

"We werken niet samen met ondemocratische partijen", zegt de woordvoerder van Groen desgevraagd.