3 wijzen over beslissing koning om Vlaams Belang uit te nodigen: “Juist en noodzakelijk”

Voorzitter Tom Van Grieken kwam even voor elf uur aan bij het koninklijk paleis, waar hij koning Filip eerst de hand schudde op het binnenplein en dan met hem naar binnen verdween. Een halfuur later kwam hij weer naar buiten en wilde hij alleen kwijt dat het gesprek “aangenaam en rustig” was verlopen en dat hij op alle vragen van de vorst een antwoord had gegeven. (hier lees je daar alles over)


Zonder meer een historische gebeurtenis, want nooit eerder ging een uiterst rechtse partij op gesprek bij een Belgische vorst. Karel Dillen werd in 1978 wel uitgenodigd door toenmalig koning Boudewijn, maar de Vlaams Blokker bedankte daarvoor. Dat is nu dus anders.

“De logica zelve”, noemt onze politiek journaliste Isolde Van den Eynde de uitnodiging van het paleis. “Als de koning neutraal moet zijn en daarom bijvoorbeeld ook niet gaat stemmen, lijkt het mij logisch dat hij na de verkiezingen élke partij hoort. Vlaams Belang vertegenwoordigt sinds zondag 1 op de 5 Vlamingen, het is logisch dat die partij er ook bij is. Dit is het enige wat de koning kon doen.”

Opmerkelijker dan de uitnodiging van de koning was het feit dat Vlaams Belang erop inging, volgens Van den Eynde. “Karel Dillen werd in een ander tijdperk ook ooit uitgenodigd, maar weigerde. Dat Van Grieken er wél op ingaat, toont dat hij ernstig mee wil besturen. En dat het radicale standpunt tegen het koningshuis van de partij toch wel een beetje vervaagd is.” (lees hieronder verder)

De partij toonde zich altijd een duidelijk voorstander van de afschaffing van het koningshuis en de republiek Vlaanderen en dat was de voorbije vijf jaar nochtans niet anders. “De partij heeft de jongste jaren erg uitgepakt met de kosten van de reizen van de koning. Ze heeft daar consequent parlementaire vragen over gesteld. In het partijprogramma staat ook dat het optrekken van de pensioenen onder meer betaald moet worden door te besparen op het koningshuis”, aldus Van den Eynde. “Een eenvoudig gesprek met de koning zal het vermoedelijk dus niet geweest zijn.”

“Het Paleis breekt met een oude gewoonte”, stelt ook politiek analist Noël Slangen vast, “en dat komt wellicht doordat de druk vanuit de politieke wereld te groot was om dat niet te doen. Vermoedelijk zou er anders kritiek gekomen zijn dat het paleis zich niet apolitiek opstelde.”

De uitnodiging wijst op een belangrijke shift, volgens Slangen. “De omgang van het Paleis met de N-VA toonde al een evolutie. De koning was in het verleden altijd zeer terughoudend tegenover separatistische partijen, die streefden naar de Vlaamse onafhankelijkheid. Met de uitnodiging voor het Vlaams Belang gaat hij nog verder. Een inhoudelijke stellingname zoals die van Boudewijn tijdens het abortusdebat zou vandaag ook niet meer aanvaard worden.” (lees hieronder verder)

Volgens Slangen deed Van Grieken ook zijn voordeel door op de uitnodiging in te gaan. “Dat Karel Dillen 40 jaar geleden de uitnodiging van de koning weigerde, was omdat voor hem het statement belangrijker was dan het eigenlijke gesprek”, klinkt het. “Het Vlaams Belang van Tom Grieken probeert echter om een respectabele partij te zijn. Uitgenodigd worden door de koning kan daarbij helpen. Ik kan me voorstellen dat het Paleis het hier niet gemakkelijk mee gehad zal hebben, maar de koning had volgens mij geen andere keuze.”

De “juiste en noodzakelijke beslissing”, noemt ook professor Rik Torfs de beslissing van het Paleis. “In een democratische verkiezing kan de koning ook extreme partijen zoals Vlaams Belang en PVDA niet negeren”, verduidelijkt hij. “De koning speelt nu eenmaal een neutrale rol. Dat betekent níét dat andere partijen op een of andere manier verplicht zouden worden om met extreme partijen samen te werken, omdat de koning - door als neutraal figuur met hen te spreken - hun gedachtegoed zou legitimeren. Want dat is niet het geval.” (lees hieronder verder)

Voor Torfs blijven de democratische rechtsstaat en de mensenrechten altijd de toetssteen: “Ik zie niet hoe die in gevaar zouden kunnen komen door een gesprek tussen de koning en de tweede grootste partij van het land. Ik denk dat er op dit moment geen goede reden is voor de koning om Vlaams Belang niet te ontvangen. Er zijn geen strafrechtelijke veroordelingen die een gesprek op een of andere manier kunnen uitsluiten. Vlaams Belang respecteert ook de democratie en de mensenrechten. Dan moet je open zijn en iedereen een kans geven voor een gesprek.”

Een groot pluralisme en vrijheid van meningsuiting zijn voor Torfs heel belangrijk. “Ik denk dat dit beter is voor de democratie dan a priori gesprekken te weigeren met mensen die een afwijkende mening hebben. Je hoeft het trouwens niet met iemand eens te zijn om met hem te spreken”, zegt hij nog.