Koning stelt Didier Reynders en Johan Vande Lanotte aan tot informateurs. Waarom zij juist?

De koning heeft beide ervaren politici belast met een informatieopdracht, “om de uitdagingen waar ons land voor staat te identificeren en om de mogelijkheden en de noodzakelijke voorwaarden tot de vorming van een federale regering na te gaan”. In het kader van hun opdracht “onderhouden zij contacten met de verantwoordelijken voor de onderhandelingen in de gewesten en gemeenschappen”, klinkt het in de mededeling van het paleis. 

Reynders en Vande Lanotte moeten de mogelijke coalities aftasten en starten gesprekken met politieke partijen om te polsen of er een akkoord mogelijk is. Nadien wordt een formateur aangesteld, die de eigenlijke regering moet vormen. Beiden werden al eens tot informateur of koninklijk verkenner benoemd, na de verkiezingen van 2010. Reynders was ook al eens informateur in aanloop naar de vorming van de (korte) regering Verhofstadt III.

Vande Lanotte mislukte in zijn opdracht als koninklijk verkenner toen hij in januari 2011 zijn opdracht teruggaf aan de koning. Tijdens een persmoment duidde hij de grenzen van zijn opdracht met een Engels gezegde: “You can lead a horse to water, you can’t make it drink”.

Meestal wordt er gekozen voor iemand van de grootste partij als informateur. Na deze verkiezingen zou dat normaal gezien iemand van de PS of N-VA moeten zijn. PS-voorzitter Elio Di Rupo en N-VA-voorzitter Bart De Wever werden daarvoor getipt, maar zijn het dus niet geworden.

“Enerzijds vind ik dit een verrassende keuze, want de Vlaamse socialisten hebben de verkiezingen niet gewonnen”, verklaart politiek analist Noël Slangen. “Maar anderzijds gaat het om twee consensusfiguren die langs beide kanten van de taalgrens niet meteen aversie oproepen.”

“Een VU-minister van staat had misschien ook gekund, maar had mogelijk weerstand opgeroepen”, besluit Slangen. “In het verleden is de informateur ook al eens een duobaan geweest (Bij de verkiezingen van 2010 werd eerst Bart De Wever als informateur benoemd, waarna André Flahaut (PS) en Danny Pieters (N-VA) samen het veld werden ingestuurd, red).” _{(lees hieronder verder)}

“De keuze voor Vande Lanotte en Reynders is vooral verstandig: beide politici hebben bakken ervaring, maar staan niet meer vooraan het politieke spel; ze rijden met andere woorden niet voor zichzelf. Daarnaast hebben ze allebei een uitstekend netwerk. Vande Lanotte en De Wever respecteren elkaar en Vande Lanotte heeft uiteraard goede contacten bij de PS. Van Reynders is geweten dat hij het goed kan vinden met Bart De Wever”, voegt politicoloog Carl Devos toe aan de keuze van koning Filip.

“Hoelang zo’n informatieronde duurt, valt niet te voorspellen. Enerzijds is het de bedoeling om tijd te winnen, want op dit moment zijn bepaalde aversies en tegenstellingen nog te groot. De informateurs onderzoeken niet alleen de mogelijkheden van een coalitie maar zijn ook inhoudelijk bezig. Ze stellen rapporten op met thema’s die in het regeerakkoord moeten komen.”

Een eerste vorderingsverslag wordt uitgebracht aan de koning op 6 juni. Na afloop van de audiëntie zei Reynders dat in alle discretie zal worden gewerkt tot 6 juni. “Vanaf vandaag zullen we contacten leggen en dat zal de komende dagen worden voorgezet”, aldus nog de MR’er. “Het wordt niet makkelijk”, voegde hij er nog aan toe.

Bij de N-VA neemt men kennis van de aanstelling van Reynders en Vande Lanotte als informateurs, en wacht men de werkzaamheden af. “Dat verandert natuurlijk niets aan onze standpunten”, aldus een woordvoerder van voormalig N-VA-minister Jan Jambon. 

De vorming van een federale regering wordt aartsmoeilijk. De voorzitter van de grootste partij, Bart De Wever (N-VA), wil geen federale regering zonder meerderheid langs Vlaamse kant, maar hij wil ook niet besturen met ‘linkse partijen’. Dat maakte hij al meermaals duidelijk.

Een reporter van de RTBF vroeg maandag aan Di Rupo of hij bereid zou zijn een federale regering te vormen zonder meerderheid langs Vlaamse kant. Het PS-boegbeeld antwoordde dat hij daar wel een oplossing in zag. Hij sprak vervolgens zijn duidelijke voorkeur uit voor een coalitie met CD&V, Open Vld, Groen en sp.a. Een Vlaamse minderheidsregering dus, zonder de grootste partij N-VA. Verschillende Vlaamse partijen veegden Di Rupo’s favoriete bestuursscenario echter van tafel.