De hemelvaart van Etienne Tshisekedi
Met heel wat vertraging is het stoffelijk overschot van de Congolese politicus Etienne Tshisekedi gerepatrieerd naar Kinshasa. Daar is het opgewacht door vele aanhangers. Waarom wordt de overleden politicus zo bewonderd en wat kan zijn terugkeer betekenen voor Congo en de carrière van zijn zoon, president Félix Tshisekedi? We blikken terug en vooruit.
"Le peuple d'abord", staat op het hoofdkwartier van de UDPS (Union pour la démocratie et le progrès social) in Kinshasa. Aanhangers van de partij stonden er vanmiddag al te juichen, want hun overleden leider Etienne Tshisekedi komt eindelijk naar zijn geboorteland terug, om er te worden begraven. Het belooft een grote volkstoeloop te worden de komende dagen. Het lichaam zal morgen worden begroet in het Stade des Martyrs. Kinshasa zal wellicht een beetje lijken op Pretoria in 2013, toen het nationale icoon van Zuid-Afrika, Nelson Mandela, daar werd begraven.
Nu zoon Félix Tshisekedi president is geworden, is alles klaar om de "Lider maximo" alle eer te geven die hem toekomt en en hem als volksheld te vereren. Alleen oud-premier Patrice Lumumba en oud-president en de omverwerper van president Mobutu, Laurent-Désiré Kabila, viel die eer te beurt.
Strijder voor de rechtsstaat
Waarom krijgt Etienne Tshisekedi zoveel lof? Eerst en vooral omdat hij bleef ijveren voor een democratische rechtsstaat. Tshisekedi bekleedde tijdens de jaren '60 en '70 verschillende ministerposten onder president Mobutu Sese Seko. Maar eind jaren '70 keerde hij zich tegen de president, die steeds meer dictatoriale trekken vertoonde. Hij stichtte de oppositiepartij UDPS In 1980 en verzeilde verschillende keren in de gevangenis. "Politiek is geen geschenk", zei hij ooit. Pas toen Mobutu na veel druk van de UDPS en van buiten af een opening maakte naar democratisering, kwam Tshisekedi opnieuw in de regering, tweemaal als premier. Ook net voor Mobutu werd omvergeworpen door de rebellen van Laurent Kabila, werd Tshisekedi nog welgeteld 4 dagen premier, in april 1997.
De Kabila-jaren en vooral sinds zoon Joseph Kabila aan de macht kwam, waren een beproeving. In 2006 boycotte Tshisekedi de eerste democratische presidentsverkiezingen - missschien liet hij daar een kans liggen? - en in 2011 werd hij duchtig tegengewerkt door Kabila. Twee dagen voor de verkiezingen werd hij urenlang tegengehouden op de luchthaven van Kinshasa.
Toen we hem 's anderendaags opzochten in zijn woning in de wijk Limete, ging hij fel tekeer tegen Kabila: "er is geen rechtsstaat, geen justitie of goed bestuur. Wij gaan de rechtsstaat herstellen en sociale maatregelen nemen voor de werkgelegenheid, onderwijs, gezondheidszorg en vooral landbouw, want die is belangrijker dan de mijnprojecten waar Kabila mee dweept".
Etienne Tshisekedi was naar verluidt een koppige man. Maar hij had ook een grote uitstraling. Toen de zieke Tshisekedi nog één keer terugkwam naar zijn land, een jaar voor zijn dood, werd hij door een uitzinnige menigte van honderdduizenden mensen opgewacht. Hij was de man die zich nooit had laten omkopen, de vader van de natie.
Opnieuw Tshisekedi versus Kabila
De volgende dagen zullen eigenlijk opnieuw een krachtmeting worden tussen de Tshisekedi's en de Kabila's. Félix Tshisekedi heeft dan wel de hoogste functie in het land, maar Kabila houdt achter de schermen de touwtjes in handen. Hij domineert met zijn coalitie het parlement . De pas benoemde premier komt ook uit zijn partij.
De begrafenis wordt zonder meer een emotionele gebeurtenis. Ze zal de aanhangers van de UDPS een hart onder de riem steken en tegelijk de geloofwaardigheid van Félix Tshisekedi een duwtje in de rug geven. Hij zal de rol kunnen vervullen van rouwende zoon én van staatsman. Kabila, die de terugkeer twee jaar heeft tegengehouden, zal zich de komende dagen niet te veel moeten laten zien in de straten van Kinshasa. Dit is het moment van de Tshisekedi's en hun aanhang. Dit is Etienne Tshisekedi's Hemelvaart. Volgende week is het Pinksteren. Dan zien we wel of zoon Tshisekedi het vuur van zijn vader zal voortzetten, ook al is hij politiek gezien aan handen en voeten gebonden.
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier:
