Vande Lanotte en Reynders: kunnen zij een horrorscenario zoals in 2010 afwenden?

Alle ogen in de Wetstraat zijn vandaag gericht op minister van Staat Johan Vande Lanotte (sp.a) en ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR). Zij werden gisteren uitgenodigd op het koninklijk paleis en kregen als ‘informateurs’ de opdracht om uit te zoeken welke federale coalities er na de verkiezingen kunnen worden gevormd.

Op dit moment zit de situatie muurvast. N-VA heeft een veto uitgesproken tegen PS en Ecolo, en vice versa. Daarmee zetten de grootste politieke partijen elkaar buitenspel. Bovendien zet N-VA de andere Vlaamse partijen onder druk om niet in een federale regering te stappen zonder Vlaamse meerderheid. Enkel het confederalisme biedt in haar ogen een uitweg.

Vande Lanotte en Reynders krijgen van het paleis de opdracht “om de uitdagingen waar ons land voor staat te identificeren en om de noodzakelijke voorwaarden tot de vorming van een federale regering na te gaan”. De komende dagen zullen ze samenzitten met partijvoorzitters zoals Bart De Wever (N-VA), Gwendolyn Rutten (Open Vld) en Elio Di Rupo (PS).

De keuze voor Reynders en Vande Lanotte is alvast opmerkelijk. Doorgaans duidt de koning maar één informateur aan. Meestal komt die persoon ook uit de grootste partij langs Nederlandstalige of Franstalige kant. In dit geval zou dat iemand van PS of N-VA moeten zijn. De voorbije dagen werden zowel Di Rupo als De Wever getipt.

Wellicht lag de keuze voor één van beiden te delicaat. Als de koning voor Di Rupo had gekozen, zou dat in Vlaanderen de indruk wekken dat hij aanstuurt op een regering zonder N-VA. Andersom zou een keuze voor De Wever weerstand opwekken langs Franstalige kant.

Slimme en veilige keuze

Politicoloog Carl Devos (UGent) spreekt van een slimme keuze. “Vande Lanotte behoort niet tot de PS, maar staat er wel dichtbij. Net zoals Reynders niet tot N-VA behoort, maar er dichtbij staat.” Reynders was in 2007 al eens informateur, terwijl Vande Lanotte bemiddelaar was bij de lange regeringsvorming in 2010 en 2011.

Vande Lanotte wierp destijds na drie maanden de handdoek in de ring omdat hij de partijen niet dichter bij elkaar kon brengen. Met de intussen beruchte quote: “Je kan een paard wel naar het water leiden, maar je kan het niet verplichten om te drinken.” Ondanks die mislukking groeide er toen wel een wederzijds respect tussen De Wever en Vande Lanotte. Dat kan nu een voordeel zijn.

Reynders en Vande Lanotte zijn ook een veilige keuze. Ze ambiëren niet langer een nationale politieke carrière, waardoor ze zich minder snel onder druk laten zetten. Vande Lanotte zei de politiek eind 2018 vaarwel nadat hij uit het bestuur in Oostende werd gewipt. Reynders hoopt op een topfunctie bij de Raad van Europa.

Het duo zweert bij absolute discretie. “Er zijn al genoeg verklaringen afgelegd. Ik denk dat het nu tijd is om oplossingen te zoeken”, zei Vande Lanotte toen hij gisteren het paleis verliet. Reynders verklaarde dat het “niet makkelijk” zal zijn.

Op 6 juni verwacht de koning hun eerste verslag. In het beste scenario stelt hij dan een formateur aan om de regering te vormen, maar dat is wellicht te vroeg. In slechtste geval passeren de komende maanden ook nog bemiddelaars, verduidelijkers, verkenners en ontmijners de revue.