Markante plekken: het Flageygebouw, een pakketboot aan de vijvers van Elsene
In de reeks "Markante plekken" gaat onze fotograaf Alexander Dumarey elke week op zoek naar een opvallende plaats met een verhaal. Soms bekend, soms vergeten. Soms druk, soms verlaten. Maar allemaal hebben ze een boeiende geschiedenis. Vandaag: het Flageygebouw in Elsene.
Na 68 afleveringen komt er een einde aan "Markante plekken". De reeks startte op 9 december 2017 met een stukje VRT-patrimonium, het zendstation in Waver. We sluiten af met een ander legendarisch voormalig VRT-complex, het Flageygebouw in Elsene.
De openbare omroep wordt in 1930 opgericht als Nationaal Instituut voor de Radio-omroep (NIR/INR). De piepjonge omroep heeft een eigen gebouw nodig en in 1933 wordt er een architectuurwedstrijd uitgeschreven voor het ontwerp van een omroepcentrum. De wedstrijd leidt tot niets, geen van de 40 inzendingen is goed genoeg. Een tweede wedstrijd, met strengere technische vereisten, levert wel een winnaar op. De Brusselse architect Joseph Diongre wint de opdracht, 11 van de 14 juryleden verkiezen zijn ontwerp.
Diongre heeft er in 1933 al een hele carrière opzitten. Hij bouwde in het Brusselse al tientallen woningen, enkele sociale woonwijken en appartementen, en een opvallende betonnen kerk. Voor de Eerste Wereldoorlog is zijn stijl eerder traditioneel, na de oorlog ontwerpt hij meer in art deco en modernistische stijlen. Voor het omroepcentrum tekent hij een aan pakketbootstijl schatplichtig gebouw met doorlopende bandramen en afgeronde hoeken.
Het hele complex is opgebouwd rond twee akoestische torens, hierin bevinden zich alle studio's. De muren van de torens zijn op sommige plaatsen 1,25 meter dik. Tussen de studio's bevinden zich zogenoemde "stiltes", lege ruimtes die als geluidsisolatie dienen. De typerende ronde toren op de hoek van het gebouw maakt oorspronkelijk geen deel uit van het ontwerp. De toren is niet meer dan een omhulsel voor een televisiezendmast. De NIR wou voorbereid zijn op de opkomst van het nieuwe medium.
De bouw gaat van start in 1935 en minder dan drie jaar later volgt de inhuldiging al. Vanaf 1950 wordt het gebouw ook gebruikt voor televisie-uitzendingen, maar door de stijgende populariteit van televisie is er al snel een plaatstekort in het omroepcentrum. In 1960 beslissen de BRT en RTB om een nieuw en groter omroepcentrum aan de Reyerslaan te bouwen.
In 1976 verhuist de openbare omroep naar het nieuwe gebouw, er blijven maar enkele diensten achter. De vrijgekomen ruimtes worden verhuurd aan culturele instellingen. Bijna 20 jaar later volgt de definitieve sluiting, Omroep Brabant trekt er in 1995 als laatste de deur achter zich dicht.
Het omroepcentrum wordt te koop gezet, maar een koper vinden is niet evident. Het complex is sinds 1994 beschermd als monument en bovendien zit er op veel plaatsen asbest in het gebouw. Twee jaar na de sluiting wordt het gebouw in het kader van het "World Monuments Watch Program" uitgeroepen als één van de honderd meest bedreigde monumenten ter wereld. De nominatie zet een reeks acties in gang en een jaar later vindt het gebouw een koper in een daarvoor opgerichte vennootschap.
In 2002 gaat een grootschalige renovatiecampagne van start. Het gebouw wordt asbestvrij gemaakt, de beschermde delen worden gerestaureerd en er komt een uitbreiding met extra kantoren. Vandaag wordt het voormalige omroepcentrum uitgebaat als cultuurhuis, je kan er genieten van concerten en filmvoorstellingen. Ook vonden onder meer mediahuis BRUZZ en Flagey's huisorkest, Brussels Philharmonic er onderdak.
