Je laat niet zomaar wat hamsters rond in de natuur. Eerst moest er geïnvesteerd worden in de leefomgeving van het dier- al was het maar omdat de dieren voedsel moeten kunnen vinden (en niet overreden worden door oogstende boeren).

‘Nu we de minimumdrempel van vijftig hectare hamstervriendelijk gebied bereikt hebben, konden we de eerste hamsters in Tongeren en Widooie – de laatst overgebleven natuurlijke habitat – vrijlaten’, vertelt coördinator van de soortbeschermingsprogramma’s Bart Tessens. Maar Tessens benadrukt dat ze ‘verder moeten blijven werken aan het leefgebied. Alleen zo kunnen we aan een gestaag tempo de wilde hamster terug een kans geven in het Vlaamse ecosysteem.’

De overheid hoopt met het soortbeschermingsprogramma uiteindelijk 125 hectare vrij te maken voor de dieren.

Toenmalig Minister van Landbouw en Natuur Joke Schauvliege (CD&V) legde in 2015 800.000 euro aan subsidies opzij voor het project. ‘Landbouwers die rekening houden met de habitat van het knaagdier krijgen onder andere een vergoeding via beheersovereenkomsten’, gaat Tessens verder.

‘Hamsters planten zich voort tussen juni en september. Als het graan vroeg geoogst wordt – half of eind juli is courant tegenwoordig – dan verliezen ze hun beschutting en vormen ze een makkelijke prooi’, legde Inge Nevelsteen van Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren eerder al uit in De Standaard.

EU

Sinds de ondertekening van de Habitatrichtlijn heeft België zichzelf verplicht om de wilde hamster – samen met bijvoorbeeld de roerdomp, de grauwe kiekendief en de Europese bever – te beschermen. In 2005 tikte de Europese Commissie België nog op de vingers omdat er ‘onvoldoende beschermingsmaatregelen werden genomen’, aldus het soortbeschermingsprogramma.

De Habitatrichtlijnen gaan uit van de Europese Unie en garanderen sinds 1992 een stabielere biodiversiteit, fauna en flora in de lidstaten. Tien jaar geleden dreigde de EU nog om Frankrijk voor 17 miljoen euro te beboeten door een gebrek aan ambitie in hun beschermingsprogramma van de wilde hamster.

Waarom al die moeite?

Moeten we wel zoveel moeite doen om de hamster te redden? We stelden de vraag in augustus 2017 al aan Inge Nevelsteen van Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren. Haar antwoord: ‘Je kunt niet zeggen dat hij een direct nut heeft. Maar in een ecosysteem hangt alles met alles aan elkaar. Je zou vossen kunnen schieten, zodat die minder hamsters oppeuzelen. Maar onlangs bleek nog dat vossen het aantal teken doen afnemen. Aanwezigheid van hamsters is bovendien een indicator dat het goed zit met de akkernatuur. Dat is dan ook goed nieuws voor de grauwe gors of de veldleeuwerik, die het ook moeilijk hebben.'