De truken van de (slinkse) foor: van gemanipuleerde grijpkranen tot kromme geweerlopen, wat is waar?

Waar of niet over de grijpkraam: “Machines worden zo ingesteld dat er maar een bepaald aantal beren gewonnen wordt”

Het is zonder twijfel een van de meest populaire, maar ook meest frustrerende machines van de kermis: het grijpkraam. “Vroeger werkten ze beter.” Of: “De klauwen hebben plots minder kracht.” En nog: “De prijzen zijn te zwaar.”

Uitbaters zelf blijven er liever mysterieus over, maar wie wat zoekt op het internet, vindt wel een antwoord. Uit een handleiding van een exemplaar van de Belgische producent Elaut blijkt dat je de nieuwste grijpers kan vergelijken met een jackpot uit het casino: iedereen heeft kans om te winnen, maar de machine stel je zo in dat je als uitbater bepaalt hoeveel inkomsten je op het einde van de rit moet overhouden. Hoe dat concreet werkt? Je kan de machine bijvoorbeeld instellen dat er gemiddeld per 10 euro inzet een prijs gewonnen wordt. Meteen ook de reden waarom een gegrepen beertje al eens terug uit de klauw glijdt.

Wat helemaal straf is, is dat beren vaak doelbewust even de lucht in gaan, voor ze tot grote frustratie van de speler opnieuw uit de klauw glippen. Want de machine stel je ook zo in dat die even met iets meer kracht grijpt, om dan na een welbepaald aantal seconden de kracht weer te lossen. Zo geef je spelers de indruk dat ze bijna gewonnen hadden. Want dat zet aan om het nog eens te proberen.

Al raadt de fabrikant wel aan om niet te overdrijven met de instellingen. “Laat een volhardende speler niet naar huis gaan met lege handen.”

Foorkramer Geoffrey Son­naert (36) wil, na wat aandringen, bovenstaande wel voor een stuk bevestigen. “Op het einde van de rit krijgen wij van alle spelers samen dezelfde marge voor een pluchen beer als de speelgoedwinkel die krijgt”, zegt hij. “We moeten er toch ook iets aan verdienen, hé.”

Waar of niet over de schietkraam: “Lopen van geweren zijn scheef”

“Mijn lopen krom? Hier een geweer en een kogel. Probeer het zelf maar”, zegt een uitbater van een schietkraam. “Had je op dat pijpje gemikt waarvan je een stuk schoot? Ja. Voilà, ze zijn recht. Die verhaaltjes zijn onzin. Mochten we onze lopen krom maken, dan kwam er na één keer schieten niemand meer.” Michel Delrue van Tir Las Vegas laat ook weten dat je bij hem geen kromme lopen vindt. Wat met de pijpjes? “Bij mij zijn alle pijpjes even hard”, zegt Delrue. “Maar wat wel klopt, is dat er verschillende hardheden zijn. Het kan dat je in het ene schietkraam de pijpjes makkelijker of moeilijker kapotschiet dan in het andere. Je kan namelijk vijf verschillende soorten bestellen. De zachtste categorie schiet je gemiddeld met één loodje kapot, de moeilijkste met vijf. Ik kies altijd voor de middensoort, de pijpjes waarvoor je gemiddeld drie kogeltjes nodig hebt. Dat is ook het leukst voor de klanten. Eén is te makkelijk, daar is het plezier snel weg. Vijf vind ik dan weer te moeilijk. En ik heb de indruk dat de meeste van mijn collega’s mijn mening delen.”

Waar of niet over de tombola: “Niemand wint ooit die tv of pocketbike”

Frans Dupont (31) heeft een kraam met de naam Golden Casino, waar mensen lotjes kunnen kopen waarop afbeeldingen van fruit staan. Kun je een welbepaald rijtje maken met dat fruit, dan win je één van de elektronische toestellen. Dertig loten kosten 10 euro, voor 50 euro krijg je er tweehonderd. De prijzen? Kleine elektro, maar ook flatscreens of zelfs de nieuwste iPhone. Dure prijzen. En volgens Dupont worden ze wel degelijk soms gewonnen. “Natuurlijk. Ik koop de loten bij een gespecialiseerde firma en die zorgt ervoor dat er in elke pot meerdere prijzen zitten. Hoeveel? Dat kan ik niet zeggen. En natuurlijk zijn er hier meer verliezers dan winnaars. Dat lijkt me logisch, anders ben ik morgen failliet. Bij de Lotto is het toch niet anders? Maar winnaars zijn ook wel nodig voor de zaak. Ze zijn de beste reclame. Als hier iemand staat met een gewonnen toestel, krijgen andere mensen ook zin om het te proberen.” Hij neemt zijn smartphone. “Hier, enkele foto’s van winnaars. Ik zet ze altijd op mijn Facebook.” Hoeveel je moet inzetten om te winnen? “Vanaf 10 euro kun je winnen. Het enige wat je nodig hebt, is geluk. En sommige mensen hebben het geluk om hier voor weinig geld iets te winnen, anderen houden aan 200 euro lotjes enkel de troostprijs over die ik iedereen geef. Natuurlijk is dat jammer voor die mensen, maar volgende keer beter.”

Waar of niet over touwtjetrek: “Er is geen touwtje met 1.000 punten”

“Er zijn zeker touwtjes met de grote prijs”, zegt Michel Verhaeren (56), die al veertig jaar een touwtjeskraam heeft. “Wie twee keer een touw met daaraan 1.000 punten trekt, wint een grote beer of televisie. Hoe vaak dat gebeurt? Minder dan vroeger, ik kan niet garanderen dat het nog één keer per foor is. Maar dat heeft alles te maken met het feit dat er wat minder gespeeld wordt dan vroeger, en niet met lagere kansen.”

Hoe groot de kans is dat je dat touwtje met de grote prijs trekt? “Groter dan de Lotto winnen. Hoeveel touwtjes er zijn, zeg ik niet. Maar als je 200 zegt, dan zit je in de buurt.” Michel geeft wel toe dat hij weet achter welk touw welke prijs schuilt. “Ik heb ze zelf opgehangen, dan weet je het wel, hé.” Dat hij die touwtjes goed verstopt in het midden wanneer mensen kiezen, zegt hij niet. Maar mensen die veel spelen, geeft hij al eens “een tip wat helpt” om een mooiere prijs te winnen.

Waar of niet over eendjes vissen: “Er zitten amper eendjes met hoge punten in”

“Er zitten best veel hoge punten in, hoor”, zegt ­Liliane Depaemelaere (47) die samen met haar moeder twee eendjeskramen uitbaat. “Maar het klopt wel dat punten eigenlijk geen rol spelen. Je krijgt een prijs volgens het bedrag waarvoor je speelt.” Kortom: voor 5 euro kies je uit de onderste rij, voor 10 euro uit de bovenste rij. Altijd. Zelfs al heb je voor 5 euro gigantisch veel of voor 10 euro rampzalig weinig punten gevist. “Dit spel moet altijd leuk zijn voor de kindjes. En wanneer broer of zus een grotere prijs zou mogen kiezen, is het niet meer leuk. Daarom tellen we die punten enkel voor de competitie, zodat ze weten wie het meest had en of ze beter deden dan vorige keer. Maar de prijs is gelijk. ­Ouders appreciëren dat ook wel. Als een kindje de punten wil sparen voor een volgende keer, dan zullen we hen natuurlijk wel het juiste aantal geven.”

Waar of niet over de paardenmolen: “Vooral kindjes met broertjes of zusjes winnen de flosj”

Bij de paardenmolen hoort ook de flosj. Voor veel kinderen hét hoogtepunt van de rit. Want trek je die, dan mag je nog eens. Maar voor ouders is het al eens minder plezant, zeker wanneer ze verschillende kinderen op de molen zitten hebben en als net tijdens de laatste rit één van hen wint. Om drama’s en plotse huilbuien te voorkomen, moet dan vaak nog een extra rondje gekocht worden voor de rest van het kroost. Ouders vermoeden daarom dat er een tactiek achter zit van de man of de vrouw die aan het touwtje trekt. Kwestie van meer kaartjes te kunnen verkopen.

“Heel soms is dat inderdaad het geval”, klinkt het bij een van de paardenmolens in Kortrijk. “Maar alleen als er bijna niemand op de kermis is en je er echt wel een ganse dag voor niets zit. Als het druk is, hoeft dat niet.” Kelly, die samen met haar vader een molen uitbaat, bevestigt: “Heel soms doe ik het ook eens. Maar doorgaans probeer ik er net voor te zorgen dat alle kindjes kans maken. Want dat is ook belangrijk. Als het altijd de grote zijn die winnen, komen de kleintjes ook niet graag, hé. Het moet leuk zijn voor iedereen.”