Wordt oerconservatief Mike Pence een schaduwpresident?

Er wordt verwacht dat Pence dankzij zijn jarenlange politieke ervaring zwaarder op het beleid zal wegen dan de meeste vicepresidenten gewoonlijk doen. En lang niet iedereen deelt het enthousiasme over Pence als schaduwpresident: met zijn benoeming nadert een oerconservatief tot op een zucht van het hoogste ambt in het land.

Het is niet verwonderlijk dat Trump uitgerekend de gouverneur van Indiana als zijn running mate koos. Indiana staat sinds lang bekend als de conservatieve parel van de Midwest. De overwegend agrarische staat prijst zich weinig wervend aan als "Crossroads of America".

Ook boeken, films en series (onlangs bijvoorbeeld nog de Netflix-zomerhit Stranger Things) bevestigen steevast het cliché van Indiana als het land van de doorsnee Amerikaan. En het is inderdaad aan die gewone man dat Trump zijn zege opdroeg.

Wat Trump ontbreekt aan visie en rechtlijnigheid, maakt Pence meer dan goed. Pence is sinds lang een stille kracht in de Republikeinse rangen en spreekt met zijn religieuze ernst de grondstroom in Amerika aan. Hij omschrijft zichzelf steevast als "Christian, conservative and Republican, in that order" en steunde in de Republikeinse voorverkiezingen aanvankelijk Ted Cruz.

Voordat hij gouverneur werd in 2013, zat Pence 12 jaar in het Amerikaanse Congres (eerdere pogingen in 1988 en 1990 mislukten).

Hij was een vroeg lid van de Tea Party, een groepering van onverdroten conservatieve Republikeinen die zich vooral tegen al te grote inmenging of uitgaven van de overheid kant en opkomt voor verworven vrijheden, zoals wapendracht (Pence scoort weinig verrassend sinds jaar en dag een solide A bij de National Rifle Association, de machtigste wapenlobby in de VS).

Op wetgevend gebied is het curriculum van Pence als congreslid weinig indrukwekkend. Van de 90 wetsvoorstellen die hij indiende, werd er geen enkel gerealiseerd. Pence gebruikte zijn tijd op Capitol Hill voornamelijk om zijn status binnen de Republikeinse partij te verstevigen.

Hij deed cruciale ervaring op in de "Committee on Foreign Affairs" en werd in 2009 unaniem verkozen tot "Republican Conference Chairman", een functie waarin hij twee jaar lang de agenda en de strategie van de Republikeinen in het Congres uitstippelde.

Als gouverneur bleef Pence lang onder de radar. Hij voerde een beleid van het status quo en teerde op de economische successen van zijn voorgangers. Dat liet hem bijvoorbeeld toe om een opmerkelijk sociaal schoolbeleid te voeren.

Hij introduceerde zogenoemde "school vouchers" waardoor arme gezinnen toch de schoolrekening van hun kinderen konden betalen. De keerzijde van de medaille is dan weer dat hij stevig in de subsidies aan middelbare scholen en universiteiten knipte.

Pence bracht ook op andere domeinen conservatieve toetsen aan. Hij schroefde de abortuswetgeving tot op een minimum terug en zwengelde de koolindustrie in Indiana opnieuw aan.

Maar het meest onder vuur lag hij toen hij in maart 2015 de Religious Freedom Restoration Act (RFRA) ondertekende. De wet staat toe dat bedrijven religieuze bezwaren als juridisch argument inroepen. Ze wordt algemeen aanzien als een antwoord op het homohuwelijk dat Indiana in 2014 verplicht invoerde.

Onder RFRA zouden bedrijven holebi’s jobs of zelfs bediening kunnen weigeren. Na een golf van nationaal protest voegde Pence uiteindelijk een clausule toe die zulke praktijken verbiedt.

De hele episode bracht hem voor het eerst sinds lang opnieuw op het nationale toneel, hoewel diehard conservatieven meenden dat hij nooit had mogen toegeven.

Niet iedereen in Indiana deelt het enthousiasme over vicepresident Mike Pence. De onberekenbare aard van Donald Trump krijgt alle aandacht in de media, al stemt vooral de vertrouwdheid met het beleid van Pence de inwoners van Bloomington (de stad waar ik woon) somber.

Bloomington is weliswaar een universiteitsstad en behoort daardoor tot een van de amper vier kiesdistricten in Indiana die Democratisch stemden. Toch vloeit de grootste onzekerheid niet voort uit de grote internationale vraagstukken, maar net uit de kleine ingrepen die het alledaagse leven treffen.

Zo vertelde Jill, onze office manager, me dat ze angstvallig naar de besparingen in de ziekteverzekering kijkt. Haar broer lijdt aan een bipolaire stoornis en de kans is groot dat hij, door de maatregelen die Pence al aankondigde, zijn maandelijkse subsidies zou verliezen.

Mike Pence is slechts een trede verwijderd van het presidentschap, "one heartbeat away", zoals dat hier heet. Het is hoogstwaarschijnlijk dat hij sterk zijn stempel op de administratie zal drukken. Hij staat nu al aan het hoofd van Trumps "transition team", dat bepaalt uit welke kandidaten de president-elect überhaupt voor een bepaald ambt kan kiezen.

De vrees bij de inwoners van Bloomington bestaat dat Pence ooit uit de schaduw treedt en zelf president wordt. En dat kan zelfs sneller zijn dan verwacht: Trump is nu al de oudste president ooit die aan een termijn begint.

Kwatongen hier beweren zelfs dat bij een potentiële impeachment van Trump, de Republikeinen de afzettingsprocedure met plezier zullen steunen om hun conservatieve vaandeldrager op het schild te hijsen.

Maar zover is het nog niet, natuurlijk. Eerst van Thanksgiving genieten (of de dag net overleven). En wie weet, misschien doet het feest dit jaar opnieuw zijn naam als dag van verbroedering eer aan.

Tobias Hermans is een postdoctoraal onderzoeker Duitse Letterkunde van de UGent en voert met een beurs van de Belgian American Education Foundation (BAEF) onderzoek uit aan Indiana University.