Zijn er andere dan sportieve redenen waarom Kompany naar Anderlecht terugkeert?

Fake news!’ Zo reageerde Anderlecht twee weken geleden toen uitlekte dat het een transferverbod van de wereldvoetbalbond FIFA boven het hoofd hing. Hoog spel, want voor het onrechtmatig transfereren van een twintigtal minderjarige spelers tussen 2011 en 2015 dreigde wel degelijk een transferloze zomer. Het was één van die ‘lijken in de kast’ waar Marc Coucke het graag over heeft. Anderlecht besloot door het stof gaan: het bekende schuld, maar wees erop dat de fout bij het vorige bestuur lag. De FIFA toonde zich mild en Anderlecht kwam ervan af met een boete van 200.000 Zwitserse frank. Drie dagen later werd de transfer van Vincent Kompany wereldkundig gemaakt.

Insider: “Zonder dat milde vonnis was er van de komst van Kompany misschien geen sprake geweest.”

Het nieuws van Kompany’s terugkeer kleurde Anderlechts zwarte zondag: door de nederlaag tegen AA Gent sloot de Belgische recordkampioen het seizoen af als zesde, het slechtste resultaat sinds 1973. Voor het eerst in ruim een halve eeuw mist de club Europees voetbal.

Insider: “En dat is een probleem, want de schuldenberg is onder Coucke alleen maar toegenomen. Ten tijde van de verkoop is Anderlecht op 100 à 105 miljoen euro gewaardeerd. Mocht iemand de club nu willen kopen, moet hij minstens 115 miljoen euro op tafel leggen om alle kosten te dekken. Er is geen spelerskapitaal, het stadion is versleten en bevindt zich net als het trainingscentrum op een grond die niet van de club is. Het internationale verhaal waar Michaël Verschueren mee uitpakte, is nog niet van de grond gekomen en als klap op de vuurpijl vallen nu ook de miljoenen van de Europa League weg. Wat doe je dan? Nogmaals een kapitaalsverhoging kan niet, dat doe je maar één keer. Dus haal je de kosten naar omlaag. Of je zet Anderlecht als opleidingsclub in de markt en linkt het aan Manchester City.”

Bouwsteen van toekomst

Verschueren noemde de jeugdopleiding een halfjaar geleden ‘de bouwsteen van het toekomstplan’. Dat klonk als een terloopse opmerking, maar is het niet. Zijn grote ambitie is het om de paars-witte knowhow in Azië en Amerika te vermarkten. Tussen droom en daad gaapt nog een kloof, maar Man City zou deuren kunnen openen: de City Football Group, de holding uit Abu Dhabi boven de club, heeft participaties in onder meer de Verenigde Staten, Japan en China.

Ook Coucke laat geen gelegenheid voorbijgaan om zijn geloof in de Anderlechtjeugd te belijden. Eén van zijn eerste daden als voorzitter was om twaalf jeugdspelers een contract te geven. De talentenfabriek van Neerpede is een departement dat wel nog naar behoren functioneert, met Yari Verschaeren als exponent. Met Kompany erbij hoopt Anderlecht de aantrekkingskracht van zijn academie verder te vergroten. Én straks ook enkele gevestigde waarden met enig renommee naar Brussel te lokken. Ook voor investeerders moet de 33-jarige Rode Duivel Anderlecht weer interessant maken.

Insider: “Coucke heeft voor alles was hij doet een exitscenario in zijn hoofd, zoals elke ervaren ondernemer. Kompany en de City Football Group zijn twee handen op één buik. Hij brengt al een veldtrainer mee van City, en de zoon van Frank Arnesen (sportief directeur van Anderlecht, red.) is er scout. Is het dan zo gek te denken dat hij nu al de banden met die sjeiks probeert aan te halen? City participeert in diverse clubs wereldwijd, ik sluit dus niets uit. Bovendien droomt Verschueren al langer van het grote geld uit het Midden-Oosten.”

Marc Coucke: “Dat is al te gek. Het verschil tussen Alychlo (Couckes familiale investeringsmaatschappij, red.) en andere investeringsbedrijven is net dat wij géén exits zoeken. Wie dat beweert, kent de cultuur van Alychlo niet. Anderlecht is voor mij geen financieel verhaal. Mijn enige doel is titels te behalen en beleving te creëren. Daarvoor moet ik een sterk management voeren, de opbrengsten verhogen, internationaal samenwerken, in de academie investeren, een businesscommunity creëren... Maar alles met louter sportieve doeleinden.»

Overlord

Omgekeerd kwam Anderlecht ook voor Kompany op het juiste moment. Zijn contract bij Manchester City liep af. Bijtekenen kon, maar slechts voor één seizoen en tegen een lager loon. Niet erg eervol, en dus hield ‘Vinnie’ de eer aan zichzelf. Liever een afscheid door de grote poort, met de Engelse titel en beker nog vers in het geheugen, dan to fade away in het jaar te veel. Waar hij ook naartoe trok, sportief en wellicht ook financieel was het een stap terug geweest. Enter Anderlecht, waar hij sowieso als de nieuwe messias onthaald zou worden. Volgens De Tijd vergeleek Kompany zijn terugkeer binnenskamers met ‘Operatie Omaha Beach’, naar de landing van de geallieerde troepen in Normandië, die het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde.

Makelaar: “Het lijkt me wat cru om te verwijzen naar de grootste militaire invasie ooit, waarbij duizenden jonge mensen hun leven opofferden. Trouwens, ze heette ‘Operatie Overlord’ – een geschiedenisboek kan hulp bieden.»

Ex-Anderlecht-man: “Alles wat Kompany doet, is berekend. Maar dit is het beste nieuws in jaren. Omdat het Kompany is, omdat hij Anderlecht-DNA ademt.

“Ik zie Coucke Anderlecht niet gauw verkopen. Hij zal toch eerst willen bewijzen dat hij het zelf ook kan, daar is zijn ego groot genoeg voor. Maar kán hij het? Als je ziet welke puinhoop hij in Oostende heeft achtergelaten en hoe er nu ook in Brussel naar hem wordt gekeken: velen moeten hem niet, hij is er niet graag gezien.”

Zijn vel heeft hij wel gered. Met het aantrekken van Kompany heeft Coucke de supporters tevreden gesteld. Voorlopig toch, want toen Enzo Scifo in 1997 op het oude nest terugkeerde, duurde het niet lang voor het volk in de tribunes begon te fluiten omdat het zich realiseerde dat hij niet meer de oude was.

Insider: “Coucke hecht meer belang aan iemands naam dan aan wat hij kan. Dat zag je al bij Oostende. Ook Verschueren is niet ongevoelig voor namedropping.”

Ex-Anderlecht-man: “Het blijft een gigantische gok. De enige terugkeer die ooit gelukt is op Anderlecht, is die van Pär Zetterberg (in 2003, red.).”

Heel veel chefs in de keuken

Diezelfde Zetterberg werd in november al door Coucke aan de borst gedrukt. Een eerste charmeoffensief was het, om de morrende achterban te sussen. Eén zonder strak plan ook: nog altijd is zijn rol onduidelijk. Hein Vanhaezebrouck keek geërgerd toe hoe Zetterberg naast hem op de bank plaatsnam, en ook Fred Rutten kreeg het op zijn heupen van de Zweed, zeker nadat die zich in een interview over de sportieve gang van zaken had uitgelaten. Met Frank Arnesen, die in de jaren 80 ook even de paars-witte kleuren droeg, volgde kort na nieuwjaar een tweede zoethoudertje.

Ex-Anderlecht-man: “Ze zitten nu met wel héél veel chefs in de keuken. Arnesen wist niks van de plannen om Kompany te halen, hij is pas in een tweede fase ingelicht. Nu, ik heb niet de indruk dat hij er met zijn hart en ziel bij is. Maar hij blijft rustig zitten: als je 1,5 miljoen euro per jaar verdient, pruttel je niet tegen. Laten we afwachten hoe hij het er in de komende transferperiode van af brengt.”

Dat Arnesen voor een bijna-voldongen feit geplaatst werd door het tweespan Coucke-Verschueren, is niet het beeld dat Anderlecht ingang wil doen vinden met de foto die het verspreidde: Arnesen, Kompany, Coucke en Verschueren die bij die laatste thuis samen op een groot scherm naar Kompany’s voetbalanalyses zitten te kijken. Coucke de armen gekruist, Verschueren de laptop opengeklapt, Arnesen ijverig notities makend.

Ex-Anderlecht-man: “Slim gecreëerde perceptie! Doen alsof alles grondig overdacht is. Kompany is een schrandere kerel en kan het goed uitleggen. Verschueren is onervaren en een tikje naïef. Bij de prestigieuze maar verder weinig betekenende European Club Association (de lobbygroep van Europese clubs waar hij een bestuursfunctie bekleedt, red.) zit hij wel eens naast Andrea Agnelli van Juventus of Edwin van der Sar van Ajax. Er is maar weinig nodig of hij denkt al dat hij een samenwerkingsakkoord op zak heeft. Ik kan me zo voorstellen hoe Kompany hem overdonderd heeft.»

Brokkenparcours

‘Out of the box’ denken noemde Verschueren Kompany’s aanstelling als speler-coach, een duobaan die ongezien is in het moderne topvoetbal. Coucke en Verschueren lachen de scepsis weg, zij geloven blindelings in de naam Kompany als garantie voor succes. Maar is hij dat wel? Lang niet alles wat Kompany aanraakt, verandert in goud. Zijn sportbars Good Kompany in Brussel en Antwerpen sloten na minder dan een jaar de deuren. De laatst beschikbare cijfers van zijn limousinebedrijf laten een neerwaartse trend zien, maar een hoog eigen vermogen, wat erop kan wijzen dat het kunstmatig in leven wordt gehouden. En zijn sociale voetbalclub BX Brussels kent een hobbelig bestaan in eerste provinciale. Dat hij er enkele van zijn beste vrienden mee aan een job helpt, zegt iets over Kompany’s loyauteit, maar is tegelijk zijn achilleshiel: door zijn financiële vangnet loert zakelijke laksheid om de hoek.

Over Kompany’s kwaliteiten als coach is helemaal niets bekend.

Ex-Anderlecht-man: “Alles is fantastisch nu, want de media werken met enige zin voor overdrijving. Maar als de ploeg straks nul op vijftien haalt, staat het kot in brand: Kompany of geen Kompany. Dat beseft Coucke te weinig.

“Over het vorige bestuur valt veel te zeggen, maar wat je het wel moet nageven, ondanks alle fouten en misbruiken, is dat ze wist dat uiteindelijk één ding telt: wat er op het veld gebeurt. Aan perceptie en snelle effecten had ze lak. Nu draait het daar vooral om, het is op het randje van megalomanie. Wat Coucke niet snapt, is in één woord samengevat: voetbal.”

Kompany werd al op jonge leeftijd ‘de professor’ genoemd. Over alles heeft hij een mening en zorgvuldig georkestreerd laat hij ze op de wereld los. Inzake slimme communicatie kent hij z’n gelijke niet, zoals bleek uit de videoboodschap waarmee hij zich in de zomer van 2016 via zijn Facebook-pagina tot de wereld richtte: ‘Voortaan schenk ik alle premies die ik als Rode Duivel ontvang weg aan goede doelen.’ Dat hij uitpakte met zijn liefdadigheid viel niet overal in goede aarde, maar de timing was niet toevallig: Kompany’s imago had een oppoetsbeurt nodig. Bij City stond hij al drie maanden geblesseerd aan de kant, en hij had het EK in Frankrijk aan zich moeten laten voorbijgaan. Over het vervolg van zijn carrière bestond twijfel en die moest worden weggenomen.

Bovendien sluimerde er een conflict rond de portretrechten van de Rode Duivels, waar hij niet goed uit kwam. In de aanloop naar het WK in Brazilië was op zijn initiatief een vennootschap opgericht die de internationals voor het eerst mee moest laten verdienen aan sponsordeals en commerciële acties rond de nationale ploeg. Vermoedens van belangenvermenging nekten het initiatief. Bij de afrekening twee jaar later bleken de grote winnaars het productiehuis Bonka Circus (van het tv-programma Iedereen Duivel) en het communicatiebureau Boondoggle (van de Duivel-uitdagingen) te zijn. Bondscoach Marc Wilmots passeerde ook langs de kassa, maar de enigen die geen euro te zien kregen, waren de hoofdrolspelers uit Iedereen Duivel: de Rode Duivels zelf. Op één Duivel na: Kompany, aandeelhouder van Bonka Circus én Boondoggle.

Maar Kompany kwam ermee weg. Zijn zorgvuldig opgebouwde imago bleef overeind en aan zijn morele gezag wordt nog altijd niet getornd. Toen het federale parket in de vroege ochtend van 10 oktober 2018 groots uitpakte met huiszoekingen in het kader van ‘Operatie Zero’, zaten de Rode Duivels in volle voorbereiding op de interlands tegen Zwitserland en Nederland. In een exclusief interview met VTM liet Kompany zijn licht schijnen over de zaak. Hij zei dat de voetbalsector hem deed denken aan ‘bepaalde praktijken uit de wereld van mensenhandel, drugshandel en prostitutie’ en pleitte voor maximale openheid over spelerslonen, ‘zodat iedereen zich moet verantwoorden voor hetgeen hij factureert. Ik snap niet waarom dat nog altijd niet transparant is.’

Makelaar: “Het was niet fout wat hij daar zei. Maar ofwel noem je man en paard, ofwel zwijg je. Zég dan dat het internationale voetbal draait om georganiseerde misdaad en gekenmerkt wordt door mensenhandel en het massaal witwassen van geld, in plaats van in vergelijkingen te vervallen. Maar hij maakt natuurlijk zélf deel uit van dat systeem.”

Een maand later werd dat ook pijnlijk duidelijk. Het internationale persagentschap Reuters had de hand kunnen leggen op documenten uit Football Leaks en berichtte over de verstoorde relatie tussen Manchester City en de Britse belastingdiensten. Zeven spelers, onder wie Kompany, maakten het voorwerp uit van een onderzoek naar belastingontduiking. Toen de Belgische verdediger in 2012 een nieuw contract van 6 miljoen pond per jaar met zijn club overeenkwam en City dat liet registreren bij de Engelse voetbalbond, vermeldde het niet Jacques Lichtenstein, maar vader Pierre Kompany als de makelaar die hem had geadviseerd. Lichtenstein en zijn firma Eleven Management zouden tijdens de onderhandelingen namens City hebben opgetreden. Vreemd, vonden de belastingautoriteiten, want stond die Lichtenstein niet sinds jaar en dag bekend als Kompany’s zaakwaarnemer? Als ex-schoonzoon van Philippe Collin, jarenlang mede-aandeelhouder van Anderlecht en neef van ex-voorzitter Roger Vanden Stock, zat hij aan de bron. Menig paars-wit jeugdtalent liep recht in zijn armen, onder wie ook de jonge Kompany. Door Lichtenstein officieel te laten optreden voor City, werd zijn commissie niet als een belastbaar ‘voordeel in natura’ voor de speler beschouwd. Volgens Reuters liep de Engelse schatkist zo minstens 2,3 miljoen pond mis.

Om opheldering gevraagd antwoordde City dat het van Lichtensteins diensten gebruik had gemaakt om ‘te helpen onderhandelen met Kompany’s vader.’ Want, zo schreef hun financieel directeur, Kompany had géén agent.

Pierre Kompany: “Of dat zo is? Daar antwoord ik niet op. Ik weet niet over welk artikel het gaat. Ik ben Vincents vader, mijn naam kan overal opduiken, dat stoort me niet. Maar wie zijn makelaar is, heeft verder weinig belang. Het is niet interessant.”

Jacques Lichtenstein: “Dat verhaal is allang uitgeklaard. De Engelse voetbalbond heeft de zaak onderzocht, zonder gevolgen. Reuters heeft veel foute informatie gekregen. Wat zij schreven, was niet correct.”

Pillen en stunts

‘When the castle is under siege, you need a true warrior with a brave heart and purple blood. The prince is back!’ Met die krachtige boodschap verpakt in een 45 seconden durend filmpje kondigde Anderlecht de terugkeer van Vince the Prince via zijn sociale kanalen aan. Eén dag eerder stond in The Guardian een zeldzaam interview met hem. Een journaliste was bij ‘Vinnie’ thuis op audiëntie gemogen. Haar man, gaf ze toe, werkt sinds een paar jaar professioneel samen met Kompany. Het resultaat was een kritiekloos portret van een wereldverbeteraar op voetbalnoppen.

Timing is alles, en Kompany heeft er nog steeds een neus voor. Voortaan heeft hij ook bij Anderlecht de regie in handen. Voor vragen over wat er nu verder te gebeuren stond, verwezen Coucke en Verschueren als koorknapen naar hun nieuwe speler-coach. ‘De sleutels van Anderlecht zijn officieel overgedragen aan Kompany,’ merkte communicatiespecialist en Anderlecht-supporter Tomas Van Den Spiegel op in zijn podcast.

Klaas Gaublomme (vennoot bij Bonka Circus): “Vincent is met vakantie, daarna sluit hij aan bij de Rode Duivels. Hij zal daar zoveel mogelijk Rode Duivel zijn en niet communiceren, dat zou ongepast zijn.

“Daarna start het nieuwe hoofdstuk bij Anderlecht. Je kunt daar enthousiast over zijn, of cynisch. Sommigen zullen er alles aan doen om hem op een piëdestal te zetten, anderen zullen proberen om hem pootje te lappen. Maar het plan om een nieuwe spelfilosofie te implementeren is onderbouwd en breed gedragen. Of het in jaar één al zal lukken, weet ik niet. Guardiola heeft er ook meer dan een jaar over gedaan bij City, met betere spelers dan nog.

“Weet je wat mij verwonderd heeft? De extreme focus op dat speler-trainerschap, alsof Anderlecht plots een provinciaal clubje geworden was (lacht). Hij is coach hè, geen trainer. Hij heeft stafleden met alle nodige diploma’s en ervaring om hem bij te staan. Maar ik begrijp het wel: mensen kennen Vincent nog niet goed genoeg, zij weten niet wat hij altijd al gecombineerd heeft. Dat is echt geen issue.”

Ex-Anderlecht-man: “Kompany gaat alles bepalen. Dat is goed, want eindelijk is er iemand die weet wat hij doet en die voetbal begrijpt. Het DNA van Anderlecht is niet: het beter weten. Het is: weten hoe het publiek in elkaar zit. Coucke heeft geen voeling met de emotie van een merk. Hoe heeft hij zijn fortuin gemaakt? Door voedingssupplementen te verkopen in grote plastic potten, die hij in bulk verkocht in Amerika. Duidelijker kan een businessmodel niet zijn. Helaas, in het voetbal werkt het zo niet. Over Oostende moeten we het niet meer hebben, maar kijk naar zijn trackrecord na één jaar bij Anderlecht: twee sportief directeurs, drie trainers, veertig spelers. Er zit geen lijn in wat hij doet. Iemand hoeft maar een tweet de wereld in te sturen, of hij verandert van gedachte. Vandaag wit, morgen zwart en overmorgen grijs. Hij is onnavolgbaar.

“Het zal me benieuwen hoe de samenwerking met Kompany zal verlopen. Want Kompany is niet iemand die compromissen sluit, hè. Hij was 16 en maakte al ruzie met ploegmaat Besnik Hasi. Nu is het allemaal nog grote liefde omdat Coucke miljoenen dollars op de club ziet afkomen. Alsof er 10.000 truitjes meer verkocht zullen worden en de abonnementen nu als zoete broodjes de deur zullen uitvliegen. Dat is niet zo, er is vooralsnog geen stormloop ontstaan. Alles staat of valt met goede transfers en resultaten, niet met stunts. Ik hoop dat Coucke dat gaat inzien.”

© Humo