Legionella-slachtoffers niet onder de indruk van bekentenis papierfabriek: ‘Een sorry was ook op z’n plaats geweest’

Het was het bedrijf zelf dat gisteren bekendmaakte dat de oorzaak van de legionellabesmetting in en rond Evergem bij hen lag. “Wij werken volledig samen met de autoriteiten en kunnen op dit moment geen verdere commentaar geven”, zegt directeur Chris De Hollander. Een spontane mededeling van het beursgenoteerde Zweeds-Finse bedrijf was dat niet. De bedrijfstop voelde dat de druk te groot was geworden en dat het nieuws zich als een lopende vuurtje in Evergem verspreidde, waarop ze geen andere uitweg meer zagen dan zelf te communiceren.

De papierfabrikant werd vorige week al op de hoogte gebracht van het feit dat in een van hun koeltorens dezelfde bacterie was gevonden als bij de patiënten. Wat volgde, was een rondje paniekvoetbal om dat zo stil mogelijk te houden. Vakbonden en personeelsleden werden nooit officieel ingelicht, maar voelden wel nattigheid toen een van de koeltorens op non-actief gezet werd. Eén personeelslid kreeg wel tekst en uitleg, nadat die zélf met een legionella-infectie in het ziekenhuis belandde en daar bezoek kreeg van de bedrijfstop. Met de duidelijke boodschap dat hij tegen niemand mocht vertellen dat de bacterie afkomstig was uit het bedrijf zelf.

Maar het nieuws verspreidde zich wel. Omdat de druk stilaan onhoudbaar werd, vond maandag topoverleg plaats tussen de bedrijfstop en hun advocaten. En gisteren stuurde de papierfabrikant dan toch een persbericht de wereld in, waarin ze toegeven dat de besmettingsbron bij hen gevonden werd.

‘Potje gedekt gehouden’

De slachtoffers zijn opgelucht dat ze nu eindelijk weten waaraan ze precies ziek geworden zijn. Al komt de bekentenis in hun ogen wel te laat. “In Evergem wist iedereen al dagen dat de oorzaak bij Stora Enso lag”, zegt Tania Braeckman. Haar neef Hervé Férodet (50) was het eerste dodelijke slachtoffer. “Maar het bedrijf heeft geprobeerd het potje gedekt te houden, tot het niet anders meer kon dan bekennen. We hebben ook nog niemand van de directie gehoord. Alle 32 slachtoffers onmiddellijk contacteren kon niet, dat begrijp ik. Maar de nabestaanden van de twee dodelijke slachtoffers hadden op z’n minst toch al een ‘sorry’ kunnen krijgen. Anderzijds: nu wéten we het wel. Daar krijgen we Hervé niet mee terug, maar het voelt toch een beetje aan als een opluchting.”

De papierfabrikant wist allicht dat elk verkeerd woord voor hen koersverlies en imagoschade zou betekenen. Bovendien loopt er een gerechtelijk onderzoek en riskeert de bedrijfsleiding ook effectieve celstraffen. Omdat laboresultaten de link tussen de besmette koeltoren en minstens vijf slachtoffers aangetoond hebben met wetenschappelijk DNA-onderzoek, zal het bedrijf zich zo goed als zeker voor de rechtbank moeten verantwoorden.

Schadevergoeding

Het parket van Gent onderzoekt nu of het bedrijf ook schuld heeft aan de legionella-uitbraak, door bijvoorbeeld ontoereikend onderhoud van hun koeltoren. In dat geval riskeren ze een vervolging voor nalatigheid en zelf voor onopzettelijke doding. “Daar staan celstraffen op tot twee jaar”, zegt jurist Tom Vander Beken van de UGent. “Bovendien kunnen de slachtoffers ook een schadevergoeding vragen wanneer de misdrijven bewezen worden. Ziekenhuiskosten of loonverlies, maar ook morele schade zoals het verlies van een partner.”

De meeste slachtoffers zijn alleszins van plan zich burgerlijke partij te stellen. “Liefst in groep”, zegt Guy Goeminne. Hij werd op 13 mei doodziek opgenomen in het ziekenhuis en is nog steeds verzwakt, maar kwam gisteravond toch samen met zijn vrouw de infovergadering bijwonen. Daar gaven het Agentschap Zorg en Gezondheid, het parket en de burgemeester uitleg over het onderzoek.

“We gaan nu bekijken welke gerechtelijke stappen mogelijk zijn”, zegt Goeminne. “Iedereen mag fouten maken – Stora Enso ook. Maar dan moet je daarna ook wel de gevolgen dragen.”