Op deze leeftijd verliezen kinderen gemiddeld hun zin in sporten

Op welke leeftijd verliezen kinderen de spontane zin in fysieke activiteit? Om die vraag te beantwoorden volgden onderzoekers van de Universiteit van Genève (Zwitserland) gedurende 2 jaar 1.200 8- tot 12-jarigen in Genève. Al vanaf de leeftijd van 9 jaar bleken de positieve prikkels om te bewegen te verminderen. Kinderen sporten dan niet zozeer omdat ze het zelf leuk vinden of zich er goed bij voelen.

In de plaats komen minder duurzame externe prikkels: ze doen het alleen nog om een goed cijfer te krijgen of om hun imago bij anderen te verbeteren. “Deze motivationele kwaliteiten zijn alleen op korte termijn positief, wat contraproductief is voor de lichamelijke ontwikkeling van een kind”, zegt Julien Chanal, onderzoeker van de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.

Chanal spreekt van “een sterke daling” van de positieve prikkels om te bewegen. “We hebben deze achteruitgang nog nooit op zo’n jonge leeftijd gezien.” Gedurende de 2 jaar dat het onderzoek liep, moesten de kinderen elke 6 maanden een vragenlijst invullen om hun motivatie om te bewegen te meten. Op een puntenschaal moesten ze scores geven voor onder meer plezier, leren, gezondheid, cijfers, voldoen aan de wensen van anderen, integratie, en het vermijden van schuld of schaamte.

Elke dag 60 minuten matige tot intensieve beweging, dat is de norm die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorschrijft voor kinderen en jongeren. Meer dan driekwart van de jongeren in meer dan 49 landen haalt die norm niet, bleek eerder al uit een internationaal onderzoek. Ook de Vlaamse jeugd ontsnapt trouwens niet aan die trend. Van de kinderen tussen 6 en 9 jaar haalt 7% deze richtlijn. Bij de adolescenten (10 tot 17 jaar) is dat zelfs minder dan 3%, zo bleek vorig jaar nog uit onderzoek van de KU Leuven in samenwerking met de UGent, Sciensano en het Vlaams Instituut Gezond Leven. 

“De situatie is problematisch, niet alleen in Vlaanderen, maar wereldwijd”, zei professor Jan Seghers van de Onderzoeksgroep Fysieke Activiteit, Sport & Gezondheid (KU Leuven) daar toen over. “Onze veranderende samenleving werkt zittend gedrag in de hand en heeft een negatieve invloed op de fysieke activiteit. Nochtans is voldoende beweging essentieel voor de groei en ontwikkeling van kinderen: niet alleen op fysiek vlak, maar ook voor de mentale gezondheid en sociale ontwikkeling.” Ook neemt in veel landen het aantal kinderen met overgewicht toe.

Qua oorzaak voor het gebrek aan lichaamsbeweging, wordt vaak de populariteit van smartphones en tablets genoemd. Maar ook het dalende aantal speelruimtes en een meer academische aanpak van de lichamelijke opvoeding op school. 

In deze nieuwe studie, die in het vaktijdschrift Psychology of Sport and Exercise is gepubliceerd, pleiten de onderzoekers in de eerste plaats voor een hervorming van lichamelijke opvoeding op school. Die moet ervoor zorgen dat de positieve motivatie om te bewegen langer aanhoudt. Volgens de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) moeten kinderen tijdens de lessen lichamelijke opvoeding op de lagere school minstens 50% van de tijd in beweging zijn. In werkelijkheid bewegen ze slechts 38% van de tijd, hebben de Unige-onderzoekers vroeger al vastgesteld. “In de afgelopen decennia is lichamelijke opvoeding op school enorm veranderd”, zegt Chanal. “De lessen zijn meer academisch geworden, waarbij kinderen onder meer over regels, motoriek en wederzijdse ondersteuning leren.”