Reynders en Vande Lanotte vragen snelle regeringsvorming: “Scenario van 2010 en 2011 niet meer herhalen”

Vorige week donderdag belastte de koning Reynders (MR) en Vande Lanotte (sp.a) met een informatieopdracht "om de uitdagingen waar ons land voor staat te identificeren en om de mogelijkheden en de noodzakelijke voorwaarden tot de vorming van een federale regering na te gaan". Concreet: kijken of en hoe de twee verschillende verkiezingsuitslagen in het land - (centrum-)rechts in Vlaanderen en links in Wallonië - met elkaar verzoend kunnen worden.

“Zijne Majesteit de Koning heeft de heren Didier Reynders en Johan Vande Lanotte in audiëntie ontvangen in het Paleis te Brussel. De informateurs hebben aan de Koning verslag uitgebracht”, zegt het paleis in een mededeling na een eerste verslag van de twee vanmiddag om 14 uur. “Op hun voorstel werd de opdracht verlengd en zij zullen op 17 juni opnieuw verslag uitbrengen aan de Koning. Zij zullen er verder voor ijveren om de spoedige vorming van een federale regering mogelijk te maken.”

Vande Lanotte en Reynders zeggen met “hun gesprekspartners een eerste politieke, economische en maatschappelijke stand van zaken te hebben opgemaakt”. “Ze hebben bij hen naar de grote uitdagingen voor ons land gepeild.”

Beide informateurs hebben gesprekken gevoerd met de voorzitters “van alle partijen die op dit moment een rol kunnen spelen om te proberen een federale regering te vormen”. Vlaams Belang en PVDA waren daar niet bij “omdat we vaststelden dat er met die partijen geen meerderheid mogelijk was”. “Heel veel partijen wilden niet met Vlaams Belang samenwerken”, zei Vande Lanotte. "Dan had het ook geen zin om daar veel tijd in te steken.” Of dat ook het standpunt van N-VA was, wilde hij niet kwijt.

Reynders voegde er aan toe dat er om een regering te vormen, minstens een Franstalige partij nodig is. Geen enkele Franstalige partij wil dat doen met Vlaams Belang. De informateurs gaan overigens ook het cdH niet opnieuw uitnodigen. De Franstalige humanisten gaven gisteren aan overal voor de oppositie te kiezen. 

Reynders en Vande Lanotte hielden bij hun gesprekken ook rekening met “de houdingen van de partijen tegenover elkaar”. Voor de verkiezingen klonken links en rechts hele of halve veto’s tegen deze of gene partij. Vande Lanotte merkte wel op dat er een “belangrijk niveauverschil” bestaat tussen inhoudelijk geen raakpunten zien en principieel een probleem hebben met een andere partij.

Lees ook: CdH stapt overal in oppositie: welke coalities zijn nu nog mogelijk? 

Reynders en Vande Lanotte benadrukten dat ze snel resultaat wilden boeken: een situatie zoals in 2010 en 2011, met meer dan 500 dagen zonder volwaardige regering, mag deze keer niet meer voorkomen. “In tegenstelling tot 2010 en 2014 heeft de uittredende regering in lopende zaken geen meerderheid meer in het nieuwe federale parlement. Daardoor heeft ze niet dezelfde beslissingskracht. Samen met een mogelijke economische terugval zorgt dat ervoor dat een snelle oplossing absoluut noodzakelijk is”, klonk het. 

Er zal bijvoorbeeld een begroting voor 2020 gemaakt moeten worden. “Maar wie zal die goedkeuren? De huidige regering heeft 38 zetels op 150 in het nieuwe parlement. We kunnen ons geen vijfhonderd en meer dagen permitteren”, aldus Vande Lanotte. “Het besef hiervoor is sterk aanwezig bij alle politieke, economische en maatschappelijke gesprekspartners. In het belang van onze burgers, onze economie, ons land en ons internationaal imago zou zo snel mogelijk moeten worden overgegaan tot regeringsvormingsgesprekken.”

Dat betekent volgens Vande Lanotte niet dat er inhoudelijk niet grondig gewerkt zal moeten worden. Hij ziet “mogelijkheden”, in tegenstelling tot het pessimisme dat in de politieke wereld lijkt te overheersen. Als ze geen mogelijkheden zagen, “zouden we gewoon het vliegtuig nemen en met vakantie vertrekken naar een exotisch eiland”. Of voorzichtiger uitgedrukt: “Ik heb voldoende elementen gezien om de opdracht voort te zetten”.

Reynders en Vande Lanotte spraken ook met “de initiatiefnemers voor de coalitiegesprekken in de gewesten en gemeenschappen”, Bart De Wever (N-VA) en Elio Di Rupo (PS). Volgens de informateurs benadrukten die allebei dat ze niet de intentie hebben om vanuit de regionale regeringsvorming stokken in de wielen te steken op het federale niveau.

Naast hun politieke gesprekken hadden de informateurs contacten met vakbonden (ACV, ABVV, ACLVB), werkgevers (VBO, Unizo, UCM, Agrofront), de Nationale Bank en het Netwerk tegen Armoede. Aan een eerste reeks federale overheidsdiensten (Binnenlandse Zaken en Federale Politie, Justitie, Defensie, Buitenlandse Zaken, Volksgezondheid) vroegen ze wat voor hen de speerpunten voor de komende jaren zouden moeten zijn. Over de klimaatuitdagingen spraken ze lange tijd met expert Jean-Pascal van Ypersele.

De informateurs zullen binnenkort ontmoetingen hebben met het Planbureau, le Réseau wallon de Lutte contre la Pauvreté en le Réseau belge de Lutte contre la Pauvreté.

Bij de gesprekspartners van afgelopen week waren alvast niet Vlaams Belang en de PVDA. Vlaams Belang zegt “niet waardig te zijn gevonden om te worden gehoord” en reageert ontevreden.

“Men vraagt zich af op welke planeet deze beide heren eigenlijk leven”, zegt Kamerfractieleider Barbara Pas in een mededeling. “Het Vlaams Belang was dé grote winnaar van de voorbije verkiezingen. Bovendien stemden Vlaanderen en Franstalig België politiek zó uiteenlopend dat nu toch wel voor iedereen duidelijk is dat dit land met het huidige institutionele kader niet meer te besturen valt, ten minste als men de resultaten van de stembusuitslag in beide delen van het land wil respecteren.”

“Wat iedereen ziet, hebben de informateurs blijkbaar nog altijd niet begrepen”, vervolgt Pas. “Het is daarom hoog tijd dat men ook op dat niveau inziet dat het ogenblik van een copernicaanse omwenteling richting een veel grotere zelfstandigheid voor Vlaanderen en Wallonië aangebroken is en dat daarnaar toe wordt gewerkt. Zoniet dreigt dit land in totale chaos gestort te worden met alle gevolgen van dien voor de bevolking.”

Gisteren nog presenteerde de Europese Commissie haar economische en andere beleidsaanbevelingen voor de verschillende bestuursniveaus van ons land. Uit cijfers van het Planbureau, die in De Tijd uitlekten, blijkt dan weer dat het begrotingstekort dit jaar zou oplopen naar 7,5 miljard euro en in 2020 naar 9,6 miljard euro. 

Ontslagnemend vicepremier Kris Peeters (CD&V) reageerde in ‘De Ochtend’ met de boodschap dat "dit de nieuwe initiatieven die tijdens de verkiezingscampagne naar voren werden gebracht, doet relativeren".