Het aantal cocaïnevangsten in de Europese Unie zit al een tijdje in de lift, en dat was ook in 2017 het geval. De stijging is zelfs vrij spectaculair te noemen. In dat jaar werden 104.000 cocaïnevangsten gedaan, tegenover 98.000 in 2016. In ton is de toename nog opvallender: 140,4 ton van de drug werd onderschept, in 2016 was dat met 70,9 ton maar de helft.

De drugs komen volgens het Europees drugsobservatorium via allerlei kanalen binnen, maar vooral de havens zijn een belangrijke toegangsweg. De toename van het aantal verhandelde drugs via containerschepen is opvallend, klinkt het. België is een van de landen waar sinds 2014 een merkbare toename in het aantal ton onderschepte cocaïne werd opgetekend, en was in 2017 zelfs de Europese koploper met 45 ton. Daarna volgen Spanje (41 ton), Frankrijk (17,5 ton) en Nederland (14,6 ton).

De haven van Antwerpen zit daar voor iets tussen. De stad hoort samen met Amsterdam, Bristol en Barcelona ook bij de Europese steden waar het rioolwater de meeste deeltjes cocaïne bevat. Ons land is ook berucht voor de productie van amfetamines en MDMA, die vooral ook in Nederland en in mindere mate in Polen gebeurt.

Uberisering

Het Europees drugsobservatorium waarschuwt tegelijkertijd voor een ‘reorganisatie’ in het aanbod van de drugs. De concurrentie op de cocaïnemarkt wordt steeds groter, met kleinere groepjes dealers en individuen die zich steeds meer op sociale media of het ‘darknet’ richten voor klanten. Ze maken daarbij gebruik van marketingtechnieken, zoals ‘callcenters’ voor drugslevering en snelle en flexibele drugkoerierdiensten.

Het drugsobservatorium noemt dat de potentiële ‘uberisering’ van de cocaïnehandel, naar analogie met de Amerikaanse taxi-app Uber: ‘een competitieve markt waar verkopers elkaar beconcurreren met bijkomende diensten zoals snelle levering en andere aanvullende diensten buiten het product zelf'.

Niet alleen cocaïne is trouwens in opmars in de EU. Ook voor heroïne is het aantal onderschepte ton in 2017 gestegen, zij het minder spectaculair. Het ging om 5,4 ton, een ton meer dan een jaar eerder.

Nieuwe patiënten

Cannabis is nog steeds de meest gebruikte illegale drug in Europa. Ongeveer 1 procent van de volwassenen in de EU gebruikt dagelijks of bijna dagelijks cannabis. Nieuw is dat de drug de belangrijkste oorzaak is voor nieuwe patiënten in de gespecialiseerde drughulpverlening.

‘We hebben een meer gecoördineerde benadering nodig, die zowel aanbod als vraag aanpakt’, reageert uittredend Eurocommissaris van Binnenlandse Zaken Dimitris Avramopoulos. ‘Onze inspanningen hebben effect, maar we moeten ons meer richten op de digitale verhandeling van drugs.’