Zijn antimuggenmiddelen schadelijk voor de gezondheid & meer over chemische stoffen in ons dagelijks leven

Het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft daarom in samenwerking met VeiligheidNL en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een website gelanceerd waarop mensen terecht kunnen met al hun twijfels over chemische stoffen in producten. We zetten een aantal van die geruchten en vragen op rij. 

Er wordt vaak beweerd dat lippenbalsem verslavend is, maar daar blijkt niets van aan volgens het RIVM. Lippenbalsem bevat namelijk geen stoffen die een verslavende werking kunnen hebben. Wel stellen ze dat je eraan gewend kunt raken om je lippen vet te willen houden.

De kans is groot dat u ook kookt met anti-aanbakpannen. Die zijn namelijk makkelijk in gebruik omdat je niet veel vetstoffen moet toevoegen en de pan snel schoon te vegen is. Die anti-aanbaklaag zelf komt meestal van het merk Teflon, en daar bestaat veel discussie over. Want een laag Teflon bestaat meestal uit de chemische stof polytetrafluorethyleen (PTFE) en bij verhitting zouden dampen daarvan schadelijk zijn en zelfs kanker kunnen veroorzaken. Het RIVM stelt dat een Teflon pan veilig is om te gebruiken, zolang deze niet te hoog verhit wordt. Bij een temperatuur van 350 graden Celsius valt PTFE namelijk uit elkaar en komen er fluorwaterstofdampen vrij. Voor mensen kunnen deze dampen irriterend zijn en griepverschijnselen veroorzaken. Maar een blijvend negatief effect op de gezondheid heeft dat niet. Het lichaam neemt PFTE namelijk niet op en het verdwijnt met de ontlasting.

Er zijn wel degelijk onderzoeken die beweren dat chemische stoffen als aluminiumzouten en parabenen in deodorant mogelijk borstkanker zouden veroorzaken. Volgens het RIVM bevatten die onderzoeken echter grote tekortkomingen. Uit betrouwbare wetenschappelijke onderzoeken kan niet geconcludeerd worden dat er een relatie is tussen het gebruik van deodorant en borstkanker bij mensen. Deodoranten en anti-transpirant deodoranten kunnen dus veilig worden gebruikt.

In bijna alle antimuggensmeersels zit DEET, een stofje waar muggen letterlijk van wegvliegen. Er wordt echter wel eens beweerd dat DEET zo chemisch is, dat het niet alleen schadelijk is voor muggen, maar ook voor mensen. Dat klopt ook enigszins, aldus het RIVM. Maar als je je houdt aan de gebruiksvoorschriften op de verpakking is het niet schadelijk voor je gezondheid. Alleen een te hoge blootstellen aan het anti-muggenmiddel kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen. In sommige landen kun je ook producten kopen met een hogere concentratie dan 50% DEET. Die raadt het RIVM ten stelligste af omdat het niet beter werkt, maar wel eerder leidt tot schadelijke effecten op je gezondheid. Tenslotte stellen ze ook dat kinderen onder een bepaalde leeftijd (aangegeven op het etiket) en zwangere vrouwen DEET beter niet gebruiken. Onderzoek heeft namelijk niet goed aangetoond dat er voor hen geen risico bestaat, dus neem je beter geen risico’s. 

Normaal gezien veroorzaakt haarverf geen haaruitval, tenzij je allergisch bent voor bepaalde chemische stoffen in het product. Dat gebeurt overigens vaker bij donkere haarverf. Een extreme reactie kan inderdaad leiden tot haaruitval, al blijft het eerder bij huidirritatie en jeuk. Het RIVM raadt aan om altijd een druppeltje haarverf op een stukje huid te smeren en te kijken of je er binnen de 48 uur een reactie op krijgt of niet. 

Uit onderzoek blijkt inderdaad dat er schadelijke stoffen in tampons zitten, maar de hoeveelheden zijn blijkbaar zo klein dat er geen gevaar is voor de gezondheid. De EU is trouwens erg streng hierop, alle tampons die je in de Europese Unie koopt zijn dan ook veilig. Het RIVM raadt wel af om tampons in landen daarbuiten te kopen, omdat de wetgeving op schadelijke chemicaliën in vrouwelijke hygiëneproducten niet overal even streng is. Op internet circuleren ook wel eens geruchten dat er asbest zit in tampons, maar daar is volgens het RIVM niets van aan.