Ex-piloten: ‘Onmogelijk dat Belgische piloot vliegtuig van VN-baas Hammarskjöld neerhaalde’

Dat het vliegtuig van Hammarskjöld zou zijn aangevallen door een kleine Fouga Magister van de Katangese luchtmacht (AVIKAT) is een these die in tal van artikels, boeken, een rapport van VN-experten en recent nog in de documentaire ‘Cold Case Hammarskjöld’ geopperd wordt.

De Zweed Hammarskjöld kwam om het leven in de nacht van 17 op 18 september 1961, toen de DC-6 met hem aan boord crashte dichtbij het vliegveld van Ndola (in het huidige Zambia). De bemanning en de 16 inzittenden kwamen allemaal om. "We zijn er 100 procent van overtuigd dat de DC-6 niet werd neergehaald door een Fouga, alle geruchten en theorieën daarover zijn fake news", schrijft generaal Wilfried De Brouwer in een artikel gepubliceerd door het tijdschrift van de 'Vieilles Tiges', de oudgedienden van de Belgische luchtvaart.

‘Mission impossible’

Volgens De Brouwer is de afstand van 228 zeemijl tussen Kolwezi, waar de Fouga gestationeerd was, en Ndola te groot voor het lichte toestel. "De Fouga is verondersteld van te dalen, de DC-6 te onderscheppen en neer te halen, weer te klimmen en terug te keren naar Kolwezi. Een dergelijke vlucht zou ongeveer twee uur in beslag nemen. Goufa-piloten met ervaring weten dat ze na een uur en twintig minuten op de grond moeten zijn, met een reserve van maximum 150 liter. Indien men die reserve gaat gebruiken zou men nog ongeveer 13-14 minuten kunnen vliegen, met de teller op nul bij de landing. Een zending Kolwezi-Ndola (interceptie)-Kolwezi kan dus gecatalogeerd worden als Mission Impossible!", klinkt het.

Zijn voormalige collega Karel Vervoort komt tot dezelfde conclusie in een reeks aantekeningen gericht aan minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR), die Belga kon inkijken. Hij zegt dat het een "normaal luchtvaartongeval" was, een onbedoelde botsing tegen de grond of een ‘Controlled flight into terrain’ (CFIT) in het vakjargon. Mogelijk lag vermoeidheid bij de Zweedse bemanning aan de oorzaak, stelt Vervoort. 

Verschillende onderzoeken

Het vliegtuigongeval was het voorwerp van verschillende onderzoeken door de Rhodesische autoriteiten en de VN, die in het algemeen ook tot de conclusie kwamen dat het om een CFIT ging. In 2017 kwam een groep experts onder leiding van de voormalige Tanzaniaanse rechter Mohamed Chande Othman, die door de VN werd belast met een nieuw onderzoek, tot de conclusie dat “op basis van alle gegevens die we hebben, het mogelijk lijkt dat een externe aanval of dreiging de oorzaak was van de crash”.

In zijn conclusies zei Othman niet in staat te zijn de bewering van de Belgische piloot bijgenaamd ‘Beukels’ te bevestigen. Die had in 1967 aan de Franse diplomaat Claude de Kemoularia gezegd dat hij het vliegtuig van de VN-baas per ongeluk had neergehaald.