‘Wij zijn Ivan Goloenov’: Russische kranten verenigd tegen arrestatie journalist
De Russische onderzoeksjournalist Ivan Goloenov (36) werd donderdag gearresteerd op verdenking van drugshandel. Collega-journalisten en mensenrechtenactivisten vermoeden een valstrik. ‘De politie en veiligheidsdiensten hebben ons de oorlog verklaard.’
“Ik/wij zijn Ivan Goloenov.” De steunverklaring aan een Russische onderzoeksjournalist vult vandaag de volledige voorpagina’s van de drie grote zakenkranten van Rusland. Voor het eerst hebben zij besloten dat het tijd is om gezamenlijk ten strijde te trekken tegen de Russische autoriteiten om de persvrijheid te verdedigen.
Onderzoeksjournalist Ivan Goloenov (36) werd donderdag in Moskou gearresteerd op verdenking van drugshandel. Zijn collega’s in de journalistiek, prominente cultuurmakers en mensenrechtenactivisten zijn ervan overtuigd dat de beschuldiging vals is. En dat de Russische autoriteiten voor het eerst valse drugsbeschuldigingen gebruiken om een vooraanstaande journalist op te sluiten.
Journalisten ervaren in Rusland al jaren bedreigingen, geweld en andere manieren van druk. Maar het gebeurt zelden dat de Russische autoriteiten journalisten opsluiten.
Honderden verslaggevers hielden de afgelopen dagen bij het Moskouse politiehoofdkwartier eenmansdemonstraties, de enige legale manier om zonder toestemming te demonstreren in Rusland. Tal van muzikanten, filmregisseurs en activisten roepen in videoboodschappen op tot vrijlating van Goloenov. De hashtag #vrijheidvoorgoloenov is al dagen trending. Onderzoekskrant Novaja Gazeta schreef vandaag op de voorpagina: “De politie en veiligheidsdiensten hebben ons de oorlog verklaard.”
Goloenov is bekend wegens zijn onderzoeken naar corruptie. Hij legde onlangs bloot hoe de plaatsvervangend burgemeester van Moskou en zijn familieleden fortuinen verdienen in onroerend goed. Eerder onthulde hij dat criminele bendes de Russische begrafenismarkt in handen hebben met medewerking van corrupte ambtenaren.
Zijn onderzoeken leverden hem bedreigingen op, zegt Meduza, de nieuwssite waar Goloenov sinds 2016 voor werkt. De nieuwssite is een bekend platform voor onderzoeksjournalisten en opereert vanuit Letland om druk van de autoriteiten te beperken.
Bij de arrestatie afgelopen donderdag zegt de politie drugs aangetroffen te hebben bij Goloenov. Het zou gaan om mephedrone, een stimulerende uitgaansdrug, waarin Goloenov volgens de politie handel drijft.
Goloenov zegt dat de politie de drugs zelf bij hem verstopt heeft. Dat is een gebruikelijke tactiek van de Russische politie om critici in de gevangenis te krijgen. Een Tsjetsjeense mensenrechtenactivist die in maart veroordeeld werd tot 4 jaar gevangenisstraf zegt hetzelfde overkomen te zijn.
Goloenovs arrestatie is volgens diens advocaat niet volgens de wet verlopen. De journalist is door politieagenten geslagen, zegt hij. Goloenov werd zondag in het ziekenhuis opgenomen met bloeduitstortingen en verwondingen aan hoofd en ribben. De politie probeert regelmatig met geweld verdachten onder druk te zetten om ze een schuldverklaring te laten ondertekenen. Goloenov weigerde dat.
Later verspreidde de Moskouse politie valse foto’s omtrent Goloenovs arrestatie in een persbericht. De politie toonde foto’s van drugsapparatuur en stelde dat die gemaakt zijn tijdens een huiszoeking in Goloenovs appartement. Maar vrienden van Goloenov herkenden het appartement niet. Na vragen van journalisten gaf de politie toe dat de foto’s gemaakt zijn tijdens huiszoekingen in andere drugszaken.
De ongekende aandacht voor de arrestatie brengt de Russische autoriteiten in een ongemakkelijke situatie. Het bezoek van de Chinese president Xi Jinping en het jaarlijkse economische forum in Sint-Petersburg zijn al overschaduwd door het nieuws over Goloenov. De gemeenschappelijke eis om informatie over de arrestatie van de grote zakenkranten zorgt voor nog meer schaamte – de kranten hebben aanzien onder de Russische politici omdat ze gelezen worden door de top van Russische bedrijven.
De aandacht heeft volgens Goloenovs medestanders mogelijk al een kleine overwinning opgeleverd. Een rechtbank veroordeelde Goloenov zondag tot twee maanden huisarrest in afwachting van de rechtszaak, in plaats van voorarrest in een detentiecentrum. Dergelijke centra zijn berucht wegens mensonterende omstandigheden en geweld.
Als Goloenov schuldig bevonden wordt, kan hij tot acht jaar gevangenisstraf krijgen. Meer dan 99 procent van Russische strafzaken eindigt in een veroordeling.
Journalisten hebben aangekondigd dat hun steunbetuigingen aan Goloenov nog maar het begin vormen voor hun acties voor persvrijheid. Ze organiseren komende woensdag een demonstratie in het centrum van Moskou, zonder toestemming van de politie.