Kroniek van de week: over politieke pantomime, Di Rupo en De Wever, en de ramp Verhofstadt

Het ging de voorbije week over ‘brokkelbruggen’ in Vlaanderen, onvoldoende geld voor kinderbijslag in Wallonië, het schimmenspel bij de regeringsvormingen in Vlaanderen én Wallonië, Paul Magnette die een noodregering wil, en een ‘regelrechte ramp’ genaamd Guy Verhofstadt. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.

1. Brokkelstaat

De Vlaamse overheid volgt 40 bruggen op die dringend hersteld of vervangen moeten worden om de veiligheid te garanderen. Vijf daarvan staan al ruim 20 jaar op de zogenoemde Lijst van Prioritaire Kunstwerken. Die wordt langer in plaats van korter: vorig jaar stonden er nog 30 bruggen op. Ze zouden ‘dringend’ hersteld worden, maar dat blijkt relatief. Neem de brug over de E40 in Wetteren: hoewel de pijlers volledig versleten zijn en er al negen jaar niemand op mag, zijn er nog altijd geen grote werken uitgevoerd, aldus Het Laatste Nieuws.

Politici beknibbelen liever op die investeringen dan bijvoorbeeld te snoeien in uitkeringen of subsidies.

België investeert al 25 jaar minder in zijn infrastructuur dan de rest van Europa. Dat is het gevolg van gemakzuchtig budgettair beleid: de politici beknibbelen liever op die investeringen dan bijvoorbeeld te snoeien in de uitkeringen of subsidies. Zoals Wim Moesen, professor overheidsfinanciën aan de KU Leuven, ooit zei in Knack: ‘De Belgische politici bewandelden bij de besparingen het pad van de minste weerstand, maar dat is ook de weg van het minste verstand. Het verminderen van de publieke investeringen heeft geleid tot een inferieure infrastructuur.’

De gevolgen worden meer en meer duidelijk. Plafonds van tunnels vallen naar beneden, een hele reeks overheidsgebouwen, zoals het Justitiepaleis in Brussel, is door een gebrek aan onderhoud en aanpassingen vervallen tot ruïnes, veel bruggen blijken in erbarmelijke staat. ‘Brokkelstaat België’, zo kopte Knack drie jaar geleden op de cover, en er is nog geen verbetering merkbaar, ook niet in Vlaanderen. Het illustreert dat we veel te weinig terugkrijgen voor de hoge belastingen die we betalen.

2. Geldgebrek in Wallonië

Terwijl PS-voorzitter Elio Di Rupo een Waalse regering probeert de vormen, wordt steeds duidelijker dat die regering voor een moeilijke budgettaire oefening zal staan. Om de kinderbijslagen te kunnen blijven betalen, zal deze op zoek moeten naar extra geld, aldus ex-Ecolo-voorzitter Philippe Defeyt. Geen prettig vooruitzicht, zeker niet als je tijdens de campagne beloftes hebt gedaan die bergen geld kosten.

Om de kinderbijslagen te kunnen blijven betalen, zal de nieuwe Waalse regering op zoek moeten naar extra geld.

In De Tijd stonden nog eens de cijfers: de Waalse schuld bedraagt 21 miljard op een budget van ongeveer 13 miljard. Ter vergelijking: de Vlaamse schuld bedraagt 25 miljard op een budget van 47 miljard euro. Wallonië kan daarbij nog rekenen op een jaarlijkse transfer van 620 miljoen euro van de federale overheid, maar dat bedrag zal afnemen en volledig verdwijnen in 2033. Voldoende geld vinden: hettt zal niet alleen een rol spelen in de vorming van een Waalse regering, maar ook bij de onderhandelingen voor een federale regering.

3. Politieke pantomime

‘Wat een pijnlijke schijnvertoningen en demonstraties van politieke mediocriteit zijn de formatie van de Vlaamse en de Waalse regering’, twitterde commentator Rik Van Cauwelaert in de loop van de week. Zo is het maar net.

In Wallonië heeft na het CDH nu ook de PTB laten verstaan dat ze niet in een regering wil stappen. Dat betekent dat de PS alleen nog met de MR aan een meerderheid in het Waals Parlement raakt. Ecolo zou nog kunnen worden opgenomen in de Waalse regering, maar dat is niet noodzakelijk om een meerderheid te hebben. Zo eenvoudig liggen daar nu de kaarten, en toch wordt er nog onder leiding van PS-voorzitter Elio Di Rupo bij de vorming van een nieuwe Waalse regering een schimmenspel opgevoerd, vol getreuzel en gesjacher.

Een soortgelijke pantomime zien we in Vlaanderen. N-VA-voorzitter Bart De Wever vroeg voor de derde keer Vlaams Belang op gesprek. Toch is het duidelijk dat daaruit niets zal voortkomen: N-VA en Vlaams Belang hebben samen 58 van de 124 zetels en dus geen meerderheid in het Vlaams Parlement. En aangezien geen enkele andere partij met Vlaams Belang wil regeren, zullen deze gesprekken op niets uitdraaien. Ook in Vlaanderen kijken we dus naar een schimmenspel.

Wat een trieste vertoningen op beide fronten.

4. Onbestuurbaar land

PS-topman Paul Magnette riep op om voor één jaar een noodregering te vormen. Hij wil daarvoor samenwerken met Open VLD, MR, CD&V, SP.A en Ecolo/Groen. Met de N-VA wordt niet onderhandeld, zo stelde hij bij herhaling: ‘Het is heel duidelijk. De PS onderhandelt niet met de N-VA. Wij willen praten over de echte, dringende problemen, zoals het klimaat en het sociale.’

Er zijn heel wat bedenkingen te maken bij die demarche, die nauwelijks achttien dagen na de stembusgang veel te vroeg komt en nu geen kans maakt. Ze past in een machtsstrijd binnen de PS tussen Magnette en voorzitter Di Rupo, die eerder op de dag nog de deur op een kier had gezet voor onderhandelingen met N-VA. Magnette zet ook de federale informateurs Johan Vande Lanotte en Dider Reynders in hun hemd, misschien omdat ze nagaan of een regering van N-VA en PS mogelijk is.

Dit land is kapothervormd en onbestuurbaar geworden.

Dat neemt niet weg dat er wel een grond van waarheid zit in het uitgangspunt van Magnette: de geesten in noord en zuid zijn zo ver uit elkaar gedreven dat een vergelijk steeds moeilijker wordt. Dit land is kapothervormd en onbestuurbaar geworden.

5. De ramp Verhofstadt

Gelukkig zijn er nog mensen die bij het schimmenspel dat de regionale en federale regeringsvormingen zijn, de brede context opnieuw voor de geest halen. Bijvoorbeeld econoom Etienne de Callataÿ tijdens een interview met collega Han Renard in Knack, deze week.

‘Als Verhofstadt ernstig had bestuurd, hadden we er nu beter voor gestaan.’

Het interview ging onder andere over de prestaties van de regering-Michel, die De Callataÿ in een breder perspectief plaatste: ‘Verhofstadt was premier in de vette jaren 1999-2007 en heeft niets verwezenlijkt. Luc Coene, zijn gewezen kabinetschef en de latere gouverneur van de Nationale Bank, zei ooit in een interview: “Op het vlak van de pensioenen en andere hervormingen hebben we een honderdste gedaan van wat we hadden moeten doen.” Als Verhofstadt ernstig had bestuurd, hadden we er nu beter voor gestaan. Hij zal door economen die het recente verleden bestuderen als een regelrechte ramp worden beschouwd: nul op begroting en nul op hervorming.’

Het kan nooit kwaad om daar nu en dan nog eens aan te herinneren.