‘Vinden mijn vrienden me wel leuk?’: wat is het vriendschap oplichterssyndroom?

Uiteraard weet je dat jij en je vrienden elkaar geweldig vinden en dat de liefde wederzijds is. Maar toch, soms gaat de gedachtemolen aan het draaien en dan is er geen weg meer terug. Het oplichterssyndroom is vooral bekend in de professionele wereld. Heel wat succesvolle, hoogopgeleide vrouwen lopen rond met het idee dat ze iedereen voor de gek aan het houden zijn. Eigenlijk zijn ze helemaal niet zo intelligent of getalenteerd als iedereen denkt, vinden ze. Het is slechts een kwestie van tijd voor de rest van de wereld erachter komt dat ze al de hele tijd de boel aan het belazeren zijn. Herkenbaar? Uit onderzoek blijkt dat 75% van de vrouwen met ‘imposter syndrome’ kampt.

Uitzonderlijk is die angst dus niet, maar wel vervelend. Deze diepgewortelde onzekerheid vormt namelijk de grootste barrière die vrouwen tegenkomen bij het realiseren van hun dromen. 

Ook mannen kunnen last hebben van het syndroom, zij het in kleinere aantallen. In het eerder vermelde onderzoek gaf 50% van de mannen aan zich eveneens te herkennen in de ‘bedriegersgedachte’ - tegenover driekwart van de vrouwen. Dat verschil wordt deels verklaard door de manier waarop we jongens en meisjes opvoeden. Jongens worden aangespoord om te springen, terwijl er van meisjes juist verwacht wordt dat ze braaf aan de zijlijn blijven toekijken. We leren meisjes om voorzichtiger te zijn en zich bescheiden op te stellen, terwijl jongens mogen uitpakken met hun prestaties.

Het effect van deze verschillen is onder andere overduidelijk in de ondernemerswereld, waar zelfvertrouwen een grote rol speelt. Hoewel het aantal vrouwelijke starters de afgelopen vijftien jaar steeg van 18.000 naar 39.000, ligt het aantal startende mannen nog steeds twee keer hoger.

Maar die onzekerheid kan dus ook toeslaan wanneer je de kantoordeur achter je toetrekt en daar is een logische verklaring voor. De bedriegersgedachte zou opspelen wanneer je niet zeker bent over andere aspecten uit je leven. Heb je een ‘off’- dag of week? Dan kan het zijn dat je je meer zorgen maakt over je vriendschappen of relaties. Al kan het gevoel ook versterkt worden wanneer je in het verleden al te maken kreeg met een trauma of een gebroken hart. Liep een vriendschap of relatie plots stuk? Dan kan het zijn dat je je sneller zorgen maakt. 

Probeer te reflecteren over je kwaliteiten en zet op een rijtje waarom je een goede vriend bent. Hierdoor geef je jezelf een goede dosis zelfvertrouwen. Speelt de onzekerheid geregeld op? Schrijf deze punten dan neer en lees ze opnieuw wanneer de paniek toeslaat.