Direct naar artikelinhoud
Schild en Vrienden

Dries Van Langenhove: straks Kamerlid, nu vrij onder voorwaarden

Dries Van Langenhove.Beeld BAS BOGAERTS

Het onderzoek naar Schild & Vrienden zit in een stroomversnelling, enkele dagen voor Dries Van Langenhove de eed aflegt als Kamerlid. Of zijn parlementaire onschendbaarheid een eventuele vervolging kan voorkomen, is onzeker.

Om zes uur ’s ochtends werd Dries Van Langenhove, leider van het radicaal-rechtse Schild & Vrienden, door de politie van zijn bed gelicht, opgepakt, meegenomen voor verhoor in het onderzoek naar Schild & Vrienden en voorgeleid bij de onderzoeksrechter. Uren later werd hij weer vrijgelaten, zij het onder voorwaarden. Hij mag over de zaak niet communiceren met de pers, en moet van de onderzoeksrechter een geleid bezoek brengen aan de Mechelse kazerne Dossin, een voormalig doorgangskamp richting de concentratiekampen van de nazi’s.

Intussen had Van Langenhove er twee verhoren op zitten: een met de politie, en een met de onderzoeksrechter die de zaak leidt. Die stelde Van Langenhove ook formeel in verdenking van inbreuken op onder meer de antiracismewet, de negationismewet en de wapenwet. Volgens zijn advocaat Johan Platteau verliepen de verhoren opvallend hoffelijk, met zelfs af en toe een beetje humor. “Mijn cliënt ontweek geen enkele vraag, en beriep zich geen enkele keer op zijn zwijgrecht. Het gesprek is goed verlopen, met wederzijds respect.”

Beeld uit de ‘Pano’-reportage over Schild en Vrienden.Beeld RV VRT

De timing van het verhoor is opvallend: donderdag legt Van Langenhove, die verkozen raakte op de Vlaams-Brabantse lijst van Vlaams Belang, de eed af als Kamerlid. Vanaf dan geniet hij parlementaire onschendbaarheid. Maar ook zonder het verhoor zou onschendbaarheid geen invloed hebben op de zaak, benadrukt het parket van Oost-Vlaanderen, omdat het onderzoek aangevat werd voor de start van zijn parlementaire mandaat. 

Professor strafrecht Frank Verbruggen (KU Leuven) ziet het anders. “Mij lijkt de logica dat de parlementaire onschendbaarheid wel geldt, anders zou het hele principe uitgehold worden. Het idee is dat de rechterlijke macht zich niet zomaar kan mengen in de wetgevende. Als ik het parket was, zou ik toch zekerheid willen inbouwen en de Kamer vragen om de onschendbaarheid op te heffen.” Doet het parket dat niet, dan kan er met andere woorden nog een procedureslag volgen.

Schild en vriendenBeeld RV

Schietoefeningen

Schild & Vrienden kwam in september vorig jaar in opspraak toen een Pano-reportage een inkijk gaf in de interne keuken van de radicaal-rechtse beweging. Vooral de gesprekken die op de private fora van Schild & Vrienden werden gevoerd, schetsen geen fraai beeld van de jongerenorganisatie. De leden dweepten er met ideeën over rassenzuiverheid, fantaseerden over fysiek geweld tegen gekleurde mensen en riepen op om aan wapentraining te doen als voorbereiding op een nakende gewelddadige strijd. Er werden foto’s gedeeld van schietoefeningen en leden die poseerden met automatische wapens.

Ook fascistisch gedachtegoed bleek geen uitzondering op de besloten chatkanalen van de groep. Het verplichte bezoek aan de kazerne Dossin moet vermoedelijk ook in die context gezien worden. Deradicaliseringsexpert Christophe Busch, directeur van de Dossinkazerne, zegt in een reactie aan persbureau Belga: “Justitie heeft blijkbaar een maatschappelijk signaal willen geven, en dat begrijpen we in deze mediatieke zaak.”

Politiek onderzoek

Na de reportage opende het parket op eigen initiatief een strafonderzoek. Bij een huiszoeking bij Van Langenhove werden zijn gsm, computer en fototoestel meegenomen. “Alle in beslag genomen materiaal is intussen geanalyseerd”, zegt persmagistraat Els Schoonjans. Het onderzoek belandde daardoor in een volgende fase, waarvan het verhoor van Van Langenhove deel uitmaakt. “Een inverdenkingstelling (impliciete of formele) betekent dat er aanwijzingen van schuld zijn, doch niet dat bepaalde strafrechtelijke feiten lastens iemand reeds effectief bewezen zouden zijn”, klinkt het in een schriftelijke mededeling van het parket.

Volgens Platteau moest Van Langenhove vorig jaar via de media vernemen dat er een onderzoek liep naar hem en Schild & Vrienden. Daarop nam hij zelf contact op met de onderzoeksrechter, om zich ter beschikking te stellen. “Acht maanden lang is hij niet uitgenodigd, en dan wordt hij opgepakt drie dagen voor hij ingezworen wordt als parlementslid. Toen ik dat hoorde, vreesde ik dat de rechters of de politie aan politiek zouden willen doen. Maar alles is correct verlopen.” Hij hoopt dat Van Langenhove nog een keer wordt ondervraagd, zodat die alles kan uitklaren.

Dries Van Langenhove met Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken.Beeld Photo News

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken tilt een stuk zwaarder aan de zaak. Hij ziet in de gebeurtenissen van gisteren de contouren van een politiek proces, en spreekt van intimidatie. “Wij voelen ons als partij geviseerd, ja. Het is toch heel opmerkelijk dat het gerecht nu plots in actie kan schieten? De timing is verdacht: drie dagen voor de eedaflegging, op een moment dat er gesprekken lopen over de regeringsvorming. Het is geen toeval dat het gerecht dan plots een politiek onderzoek voert. Ik heb overigens weinig vertrouwen in een politiek onderzoek door het gerecht; daar heeft onze partij enige ervaring mee.”

Het onderzoek zit op dit moment in een eindfase, zegt het parket. Of Van Langenhove zich op een proces zal moeten verantwoorden, is nog niet zeker. Intussen heeft het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia wel aangekondigd dat het zich burgerlijke partij zal stellen.