Dat betekent concreet dat er naast de mogelijke keuze tussen M en V ook een derde mogelijkheid, bijvoorbeeld ‘X’ moet voorzien worden. Een andere mogelijkheid die het Grondwettelijk Hof suggereert, is dat de verplichte registratie van het geslacht of de genderidentiteit geschrapt wordt. Met die uitspraak haalt holebiorganisatie Çavaria haar slag thuis. Die organisatie was naar het Grondwettelijk Hof gestapt tegen de transgenderwet. Die wet, van kracht sinds 1 januari 2018, voorziet onder meer dat transgenders geen medische geslachtsverandering meer moeten ondergaan om ook op hun identiteitsdocumenten hun geslacht te laten aanpassen. Tot dan toe was dat wel een vereiste.

Maar volgens Çavaria ging de wet nog niet ver genoeg omdat ze non-binaire of genderfluïde personen (mensen die zich niet thuisvoelen in de hokjes ‘man’ of ‘vrouw’) nog steeds uitsluit. Het Grondwettelijk Hof is het eens met die redenering. Dat mensen met een non-binaire genderidentiteit verplicht worden om te kiezen tussen M en V op hun geboorteakte, terwijl mensen met een binaire genderidentiteit kunnen kiezen, is volgens het Grondwettelijk een “lacune” die het gelijkheidsbeginsel schendt.

Mouw aan passen

De wetgever moet daar dus een mouw aan passen. Dat kan volgens het hof bijvoorbeeld door “de creatie van één of meerdere bijkomende categorieën”. Een andere mogelijkheid is dat de verplichte registratie van het geslacht of de genderidentiteit bij de burgerlijke staat wordt geschrapt. “Het staat dus aan de wetgever, en aan hem alleen, om (...) een regeling te treffen om de vastgestelde ongrondwettigheid te verhelpen”, stelt het hof.

De uitspraak van het Grondwettelijk Hof verandert niets voor de personen die hun identiteitsdocumenten al lieten aanpassen sinds de invoering van de wet. Personen met een bineaire genderidentiteit kunnen ook nog steeds het geslacht of de genderidentiteit op hun documenten laten aanpassen op basis van de nieuwe wet.

Stapje verder

Het Grondwettelijk Hof gaat in zijn arrest hier en daar nog een stapje verder. Dat in de Grondwet sprake is van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen, betekent volgens het hof bijvoorbeeld niet “dat de categorieën van man of vrouw als een uitgangspunt van de Belgische grondwettelijke orde kunnen worden aanzien, en verhindert evenmin dat maatregelen worden genomen die tot doel hebben verschillen in behandeling op basis van een niet-binaire genderidentiteit te bestrijden”.

Uittredend minister van Justitie Koen Geens (CD&V) noemt de bestaande transgenderwet “een grote stap vooruit”, maar “het is belangrijk geleidelijk vooruitgang te boeken”, zegt hij. Volgens de minister werd er destijds voor gekozen de verwijzingen naar het geslacht in de wetgeving niet te schrappen, “omdat de transgenderwet er anders niet zou gekomen zijn”. “Het zal aan het volgende parlement zijn om dit arrest van het Grondwettelijk Hof uit te voeren en de wet aan te passen.”