‘Een middenvinger naar de CD&V-top’: De Crem neemt onverwacht afscheid van nationale politiek

Er was de voorbije dagen geen overleg geweest met voorzitter Wouter Beke, geen discreet telefoontje naar vicepremier en collega in de federale regering Kris Peeters (CD&V). Tot donderdagochtend wist niemand in de partij wat de exacte plannen van Pieter De Crem waren. 

Op de vergadering met de CD&V-parlementsleden kondigde hij rond de middag aan dat hij de eed als Kamerlid niet zou afleggen. Daardoor neemt hij de facto afscheid van de nationale politiek als hij straks geen minister van Binnenlandse Zaken meer is. 

De hele partij reageert verrast: was hij niet bezig aan een comeback op het hoogste niveau? 

Promotie

Wat is er aan de hand? “Pieter en ik hadden een lang gesprek na de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar”, zegt voorzitter Wouter Beke. “Hij gaf toen aan dat hij zijn werk op het federale niveau als afgerond beschouwde. We zouden het er na 26 mei nog over hebben. Dat gebeurde niet, maar helemaal verrast ben ik niet.” Beke werd net als de andere partijtoppers ’s ochtends ingelicht. 

Sinds dat gesprek eind vorig jaar is er veel veranderd. Peeters ging in die periode lopen met het Europese lijsttrekkerschap, waar De Crem zijn oog op had laten vallen. 

Maar de man uit Aalter keerde niet veel later alsnog terug op de voorgrond. Hij werd begin december gepromoveerd van staatssecretaris tot binnenlandminister, omdat de N-VA de regering had verlaten uit protest tegen het VN-migratiepact. Ook toen zou hij aan Beke aangegeven hebben dat hij het nationale niveau na de verkiezingen voor bekeken hield.

Toch vroeg Beke De Crem Kamerlijsttrekker in Oost-Vlaanderen te worden. Andere valabele opties had de voorzitter niet. Zou De Crem opnieuw op het hoogste niveau meespelen? Neen, dus. Ondanks zijn 36.000 voorkeurstemmen laat hij zich onmiddellijk vervangen door Jan Briers. Hij had de voormalige Oost-Vlaamse gouverneur zelf overtuigd eerste opvolger te zijn.

De Crem benadrukt dat er geen revanchegevoelens spelen. “Ik ben een trouwe partijsoldaat: ik ga waar de partij me stuurt”, zegt hij. “Nu doe ik wat ik heb aangekondigd en kan ik me toeleggen op mijn burgemeesterschap.”  

Wilde verhalen

Toch is niet iedereen bij CD&V overtuigd van die officiële lezing van de feiten. “Dit is een middenvinger naar de partijtop”, zegt een prominente medestander. De Crem werd vier jaar lang weggeparkeerd als staatssecretaris voor Buitenlandse Handel, een job met weinig inhoud. Ondanks zijn ruime staat van dienst kreeg hij te weinig respect, luidt het. Door nu zonder overleg op te stappen, zegt hij tegen Beke en co.: trek uw plan.

De Crem loopt al jaren in de rechtse buitenbaan van de partij. Het is een publiek geheim dat hij de koers van de partij de voorbije jaren veel te links vindt. Tussen hem en Peeters, die het ‘sociale gelaat’ van de regering-Michel moest incarneren, komt het niet meer goed.

Hij staat niet alleen met zijn kritiek op Peeters. Elders op de rechtse CD&V-flank klinkt die steeds luider. Dat Peeters zijn verantwoordelijkheid voor de verkiezingsnederlaag niet wil opnemen, zet kwaad bloed. Hij ging ten onder bij de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen en kon het tij niet keren op 26 mei. “Heeft hij het nu nog niet begrepen?”, klinkt het.

Vanuit diezelfde flank werden de voorbije dagen de wildste verhalen de wereld ingestuurd. Zo zou Peeters niet bereid zijn te zetelen in het Europees Parlement omdat hij langer minister wil blijven. Zijn zitje is niet te combineren met een plek in de regering. 

In een ander scenario zou hij wel naar Europa gaan, maar zou Beke in zijn plaats minister worden. Peeters zou in dat scenario interim-voorzitter worden om toch nog aan de knoppen te blijven zitten. “Te gek om los te lopen”, zeggen zowel Peeters als Beke. 

Maar het is tekenend voor de animositeit tegenover Peeters. De teneur is hard: hij moet weg.

Persoonlijke score

Maar Peeters wil van geen wijken weten. “Heb ik het dan zo slecht gedaan?”, vraagt hij zich af. “Bij de Europese verkiezingen, waar ik lijsttrekker was, verloren we geen enkele zetel, in tegenstelling tot het Vlaamse en het federale niveau. Bovendien hadden slechts drie CD&V’ers een hogere persoonlijke score dan ik.” 

Beke, Hilde Crevits en Koen Geens deden relatief gezien beter, maar in de provincie Oost-Vlaanderen had Peeters bijvoorbeeld 54.000 voorkeurstemmen, bijna 20.000 meer dan De Crem op de Kamerlijst. 

Hij krijgt in elk geval nog altijd de steun van de absolute CD&V-top. “Ik blijf achter mijn mensen staan die zich ten volle hebben geëngageerd voor de partij”, zegt Beke. 

Ook Crevits valt hem niet af. Maar over de politieke toekomst van Peeters wil niemand zich uitspreken. Kan hij nog minister worden? De regeringsonderhandelingen zijn niet eens begonnen. Er wordt ook gekeken naar de werkgroep die CD&V oprichtte om de verkiezingen te evalueren. Pas na de zomer worden resultaten verwacht. 

En De Crem? Die houdt zich op de vlakte. “Op de analyse van de verkiezingsresultaten wil ik later graag met meer diepgang terugkeren. Maar nu is niet het uitgelezen moment.”