Kan de ‘mirakelman van Oosterweel’ nu ook Uplace redden?
Minder winkels, minder autoverkeer en een strak ontwerp dat de oude plannen doet verbleken. Met een afgeslankt concept voor Uplace hoopt Alexander D’Hooghe zijn naam van mirakelman opnieuw waar te maken. Maar de weerstand is groot.
“Alexander en ik delen een bizarre fascinatie voor hopeloze projecten”, grapte Vlaams minister van Openbare Werken Ben Weyts (N-VA) bij de voorstelling van het nieuwe ontwerp voor Uplace, het zogenaamde ‘belevingscomplex’ dat onder het viaduct van Vilvoorde moest verrijzen, maar na een lange juridische en politieke strijd dood en begraven leek.
Alexander D’Hooghe, de man die na twintig jaar het Antwerpse Oosterweeldossier uit het slop trok, werd door de gemeente Machelen en de Vlaamse overheid gevraagd een oplossing uit de mouw te schudden. “Als iemand kan omgaan met complexe dossiers, dan is hij het wel”, zegt Machels burgemeester Marc Grootjans (CD&V).
De mirakelman, zo staat D’Hooghe te boek. Gisteren maakte de stad Gent bekend dat hij het stadsproject The Loop, bijgenaamd ‘het Uplace van aan de Leie’, zal begeleiden. D’Hooghe is dan ook professor architectuur en urbanisme aan het wereldvermaarde Massachusetts Institute of Technology (MIT), waarvoor hij tussen Boston en België pendelt.
Verkopen
Het recept-D’Hooghe teert op de directe Amerikaanse vergaderstijl. “In de VS worden problemen openlijk uitgesproken. Wij doen dat niet. Daardoor blijven problemen sudderen”, zei hij ooit in De Morgen. Hij beroept zich graag op zijn titel als buitenstaander om de argwaan tussen voor- en tegenstanders weg te masseren. “Ik praat niemand naar de mond.”
Maar D’Hooghe beseft vooral dat je een project moet kunnen verkopen. Zo heeft Uplace nu een nieuwe naam (‘De Broeksite’), een nieuw ontwerp en een nieuw verhaal. “Dit is niet langer een vastgoedproject, maar een samenlevingsproject. Dat is een fundamentele verschuiving”, zegt hij. Hij probeert de negatieve sfeer weg te nemen. Zijn zelfverklaarde devies: “Spreading the love.”
De Broeksite heet nu een voorbeeld van recyclage en geeft onderdak aan een stadsboerderij van 12.000 vierkante meter. De voorziene toren van 95 meter, die een symbool van megalomanie was geworden, is verdwenen. En dan is er nog de verwachte daling van het aantal auto’s dat het complex zal aantrekken. “Wij rekenen op een vermindering van 25 procent”, zegt D’Hooghe.
De winkeloppervlakte - nog zo’n heikel punt - wordt met 28 procent ingekrimpt. “Zij bestaat vooral uit maakwinkels, waar producten bijvoorbeeld met 3D-printers ter plaatse worden gemaakt op maat van de klant.” Er komen ook elf gebouwen waarin allerlei activiteiten rond een thema worden gebundeld, zoals een ‘huis van de voeding’ en een ‘huis van het textiel’.
Twijfels
Aan inspiratie geen gebrek, maar volstaan deze plannen om de felle tegenstand tegen het oorspronkelijke Uplace weg te nemen? Vilvoords burgemeester Hans Bonte (sp.a) heeft zijn twijfels. “De mobiliteitsstudie is nog niet eens klaar, terwijl mobiliteit het hoofdargument was voor de vernietiging van het oorspronkelijke project”, zegt hij.
Ook de nv Uplace, die de eigenaar is van de gronden, houdt een slag om de arm. “Wij hebben hier al 90 miljoen euro in geïnvesteerd. D’Hooghe heeft nu een totaal ander project uitgewerkt. We zullen dat bestuderen”, zegt CEO Jan Van Lancker. Zelfstandigenorganisatie Unizo en milieuorganisatie Bond Beter Leefmilieu vinden dan weer dat dit ontwerp “niet opnieuw mag afglijden naar een shoppingcenter”.
Minister Weyts hoopt dat dit “fragiele werkstuk” volstaat om mensen “van de rechtbank naar de werkbank” te brengen. Hij wil de uitwerking ervan opnemen in het volgende Vlaamse regeerakkoord.
Maar Vlaams minister van Omgeving Koen Van den Heuvel (CD&V), die bevoegd is voor de vergunningen, wil dat de plannen eerst grondig worden bekeken. “Ik ben vooral benieuwd hoe wordt omgegaan met het mobiliteitsvraagstuk, en hoe men een gezond evenwicht kan creëren met de omliggende handelskernen. Dat is cruciaal voor de regio.”