Uruguay moet nazi-adelaar verkopen

De rechtbank in Montevideo oordeelde vrijdag dat de 350 kilo wegende bronzen adelaar binnen 90 dagen moet worden verkocht. De helft van de opbrengst moet de overheid delen met de investeerders die de berging van het schip en de adelaar mogelijk hebben gemaakt.

De omstreden adelaar was het boegbeeld van de Duitse kruiser Graf Spee, die tijdens de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog acht koopvaardijschepen zonk in de Atlantische Oceaan. De Graf Spee was zo'n bedreiging dat de Britten 23 schepen lieten speuren naar de Duitse kruiser. 

Op 13 december 1939 werd de Graf Spee gespot op de River Plate, een brede rivier tussen Uruguay en Argentinië. Bij de daarop volgende 'Slag om de River Plate’ liep de Graf Spee zoveel averij op dat het schip naar de neutrale haven van Montevideo vluchtte. Omsingeld door Britse kruisers zag de kapitein geen andere uitweg dan de oorlogsbodem tot zinken te brengen om te voorkomen dat het high-tech schip in handen van de Britten zou vallen. 

Decennia lang lag de Graf Spee net buiten de drukbevaren haven van Montevideo, tot ergernis van het havenbedrijf. Private investeerders begonnen in 2004 met steun van de overheid aan de berging van het schip. Daarbij kwam in 2006 ook het omstreden boegbeeld weer boven water. Korte tijd werd de adelaar - die een swastika in zijn klauwen houdt - tentoongesteld in de Uruguayaanse hoofdstad. Maar na protesten van de Duitse regering en de Joodse gemeenschap in Uruguay, werd het boegbeeld opgeborgen in een kist, zeer tegen de zin van de private investeerders die het beeld willen verkopen.

Alfredo Echegaray, een van de investeerders, is dan ook blij met de uitspraak. Hij heeft het beeld laten taxeren op ongeveer 13 miljoen euro. Volgens  berichten uit Uruguayaanse media heeft de overheid eerder al boden van 7 tot 46 miljoen euro ontvangen. Het is  nog niet bekend of de Uruguayaanse autoriteiten akkoord gaan met de uitspraak. Zij hebben 15 dagen om in hoger beroep te gaan. Ook de Duitse regering, die altijd tegen de verkoop van de adelaar is geweest - maar geen deel uitmaakt van deze rechtszaak - heeft nog geen formele reactie gegeven.

Hoewel het schip en de adelaar Uruguay nooit meer hebben verlaten, geldt dat niet voor de bemanning. Enkele dagen na het zinken van de Graf Spee vertrokken de kapitein en de bemanning naar het nabijgelegen Buenos Aires in Argentinië. Daar aangekomen pleegde de kapitein zelfmoord, terwijl een groot deel van de bemanning zich in het binnenland van Argentinië vestigde.