Direct naar artikelinhoud
Nederland

Nederlandse Elfstedenzwemmer na 195 kilometer als een volksheld onthaald: ‘Een echte winnaar’

Maarten van der Weijden heeft met zijn Elfstedenzwemtocht in Friesland 3.910.763,11 euro opgehaald voor kankeronderzoek.Beeld ANP

De Nederlandse zwemmer Maarten van der Weijden heeft maandagavond in Leeuwarden zijn Elfstedenzwemtocht voltooid. Na 195 kilometer door de Friese wateren kreeg de 38-jarige zwemmer onder enorme belangstelling zijn elfde en laatste stempel. Met zijn tocht haalde hij ruim 3,9 miljoen euro op voor kankeronderzoek. Nog voor hij zijn tocht voltooid had, werd in Burdaard een standbeeld voor de man ingehuldigd.

Van der Weijden is nog zo’n anderhalf uur zwemmen van Burdaard verwijderd, als in het Friese dorp met een kleine 1.200 inwoners het feest al losbarst. Honderden mensen hebben hun plastic stoeltjes uitgeklapt aan de kant van de Dokkumer Ee. Er zijn bootjes aangemeerd en het veld naast het haventje staat stampvol stacaravans van fans die al het hele weekend door Friesland toeren in het kielzog van de topsporter.

Vorige week werd hier een standbeeld voor de zwemmer geïnstalleerd. En tot hun kampioen vandaag in levende lijve voorbij komt, wil iedereen best een selfie met de bronzen variant. Een man haakt zijn arm door de borstcrawlende arm van de zwemmer. Een vrouw slaat lachend haar arm om zijn nek. 

Tweede poging

Na 195 kilometer zwemmen heeft Maarten van der Weijden maandagavond in Friesland zijn Elfstedenzwemtocht volbracht. De Olympisch kampioen kreeg onder grote belangstelling in Leeuwarden zijn elfde en laatste stempel.

De 38-jarige zwemmer was vrijdagavond in de Friese hoofdstad aan zijn lange tocht begonnen om geld in te zamelen voor kankeronderzoek. Nadat hij aan land kwam, werd bekendgemaakt dat Van der Weijden een kleine vier miljoen euro had opgehaald: 3.910.763,11 euro, om precies te zijn. Op zondag stond de teller nog op 1,4 miljoen.

Het was zijn tweede poging. In 2018 moest Van der Weijden voortijdig afhaken na 163 kilometer. Hoewel zijn Elfstedenzwemtocht mislukte, haalde hij toch nog vijf miljoen euro op. De zwemmer at en sliep dit keer meer om ervoor te zorgen dat hij nu wel de finish haalde. Ook had hij een warmer pak aangetrokken.

Gedenkplek

“Dit beeld moest er komen”, zegt Ronald Noppers. De vader van een overleden kankerpatiëntje regelde het beeld in zijn dorp Burdaard. “Niet om Maarten op een voetstuk te plaatsen, maar als monument voor alle mensen die zich inzetten tegen kanker.”

Gedenkplek
Beeld ANP

De bedachtzame, wat introverte docent aan de retail and businesschool van de NHL Stenden Hogeschool, was er vorig jaar bij toen Van der Weijden precies op deze plek “meer dood dan levend” uit het water getakeld moest worden. “Het veld stond zwart van de mensen, iedereen was doodstil.” Hij zal het z’n leven lang niet meer vergeten. Hoe de zwemmer vlak voor hij afgevoerd werd in de ambulance en zijn poging definitief was stukgelopen, nog heel even een hand op stak. Een teken van leven. Hoe iedereen toen opgelucht begon te applaudisseren.

Overweldigd door het moment, de sportieve prestatie en de bijna 5 miljoen euro die Van der Weijden binnen wist te slepen voor onderzoek naar kanker, begon Noppers samen met andere dorpsgenoten een crowdfundingsactie voor een monument. Geen metershoog standbeeld van de zwemmer op een sokkel, dat wil Van der Weijden zelf ook niet, zegt de docent. Wél een gedenkplek. Na drie dagen meldde kunstenaar Hans Jouta zich al, die het beeld gratis wilde maken.

Gedenkplek
Beeld ANP

‘Topsport met hoofdletters’

Voor het toegestroomde publiek is de man een volksheld. “Hij is een winnaar”, zegt de jongeman die in een oranje hesje de mensenmassa op de brug in goede banen probeert te leiden, “en iedereen wil bij winnaars horen.” Wat hij doet, zegt een 62-jarige uit Oenkerk die Van der Weijden vandaag achterna fietst, “is topsport met hoofdletters. Heb je gezien hoeveel kracht zijn ogen uitstralen?”

Een eind verderop aan de kade leven schaatsvriendinnen Rhode van der Kooi (71) en Ankie Pekel (68) zo hartstochtelijk mee dat ze er slecht van geslapen hebben. Van der Kooi: “Ik ben er gewoon zenuwachtig van, weet je dat?” Pekel: “Ik moest vannacht steeds op m’n telefoon checken hoe het er voor stond.”

De vriendinnen zeggen wat zo’n beetje iedereen langs de oever zegt: de tocht is niet alleen zo mooi vanwege de bovenmenselijke prestatie, niet alleen vanwege het Elfstedentochtgevoel, maar vooral ook vanwege het ‘verhaal van Maarten’. De topsporter die leukemie kreeg en overleefde en zichzelf nu te pletter zwemt voor andere kankerpatiënten.

‘Topsport met hoofdletters’
Beeld ANP

Zoontje Florian

Het is ook de reden dat Ronald Noppers zo betrokken is bij de elfstedenzwemtocht. Zijn vrouw en hij verloren bijna negen jaar geleden hun zoontje Florian aan hersenstamkanker. Hij werd 8 jaar oud. Noppers wijst naar het kunstwerk. Het water waar Van der Weijden door zwemt bestaat uit handen. “Het symboliseert hoe hij hier op handen gedragen wordt. Zo voelde het ook voor ons.”

Als het dorp nog voller is gestroomd, en de mensen drie rijen dik op de brug staan, komt Maarten van der Weijden aangezwommen. Even gebeurt er veel tegelijk. Er vliegt een straaljager over. Een enorme feestwagen die ter gelegenheid van een dorpsfeest is gemaakt en nu achter de zwemmer aan rijdt, knalt de speakers vol aan. En de slagbomen van de brug gaan plotseling naar beneden, het publiek kan nog net op tijd aan de kant.

Niemand besteed er veel aandacht aan. Alle blikken zijn gericht op Van der Weijden, die vlak voor hij het dorp in zwemt, even stilhoudt bij een van de drie sloepjes die hem omringen. Het is stil. Pas als hij, na een minuut weer op gang komt, met een slag zo traag, alsof hij door stroop zwemt, dan begint het applaus, het gejoel. Dan roept iedereen zijn naam.  

Zoontje Florian
Beeld EPA
Zoontje Florian
Beeld AFP