Direct naar artikelinhoud
Werk

Brussel wil sans-papiers opleiden voor knelpuntberoepen: ‘Je kan ze niet het land uitzetten’

Het Maximiliaanpark in Brussel.Beeld BELGA

Actiris, de Brusselse tegenhanger van arbeidsbemiddelingsdienst VDAB, onderzoekt of het sans-papiers voor knelpuntberoepen kan opleiden. Onaanvaardbaar voor minister Maggie De Block, maar experts zien heel wat voordelen voor vreemdelingen die anders zonder toekomstperspectief zitten.

Wie in ons land geen verblijfsvergunning heeft, kan ook niet aan het werk. Officieel tenminste, want heel wat mensen zonder papieren zijn toch aan de slag, zij het in het informele arbeidscircuit. Actiris, dat in Brussel instaat voor de begeleiding van werklozen, onderzoekt daarom of het die mensen via een gerichte opleiding naar knelpuntberoepen kan leiden.

Een concreet plan is er met andere woorden nog niet, maar toch stuit de denkpiste op verzet van bevoegd minister Maggie De Block (Open Vld). Volgens haar komt het neer op een collectieve regularisatie. “Als ze 500 personen opleiden voor een knelpuntberoep, zit je met 500 opgeleiden die niet kunnen werken. Dan komt dus de vraag om regularisatie.”

Toch is het plan nog niet zo gek, zeggen experts. Zo zijn er in ons land heel wat mensen die geen asiel kunnen krijgen, maar ook niet weg kunnen omdat hun herkomstland weigert hen terug te nemen. “Je kan ze niet het land uitzetten, maar ze kunnen ook niet legaal blijven. Wat doe je daar dan mee?”, vat Johan Wets van het Onderzoeksinstituut voor Werk en Samenleving (HIVA – KU Leuven) het probleem samen. “Ook in de informele sector heb je sociale rechten: je werkgever is verplicht om je loon uit te betalen. Misschien is het dan wel beter om die mensen uit dat circuit te halen.”

Brussel wil sans-papiers opleiden voor knelpuntberoepen: ‘Je kan ze niet het land uitzetten’
Beeld Tim Dirven

Duldung

In Duitsland wordt die redenering gevolgd. Migranten die niet legaal kunnen blijven maar ook het land niet uitgezet kunnen worden, maken er aanspraak op een semi-officieel statuut, de zogenaamde Duldung. “Ze zijn niet legaal in het land, maar dat wordt als het ware getolereerd”, zegt Helen Schwenken, migratie-experte aan de Universiteit Osnabrück. Via het Duldung-statuut mogen vreemdelingen op de arbeidsmarkt aan de slag, al verschilt de regelgeving daarop sterk van deelstaat tot deelstaat. Dat heeft belangrijke financiële gevolgen, want de lokale overheden moeten dan geen sociale toelagen meer betalen. “Ten dele is het ook een humanitaire kwestie. Een job zorgt ervoor dat die mensen niet op straat moeten leven in armoede”, zegt Schwenken.

Didier Vanderslycke, coördinator van de sociaal-culturele organisatie ORBIT vzw, ziet daarnaast ook voordelen voor de arbeidsmarkt. In heel wat sectoren raken vacatures immers niet ingevuld. “België heeft een zeer sterke informele economie. Heel veel jobs worden nu uitgevoerd door mensen die in een overlevingsstrategie zitten en buiten de sociale zekerheid tewerkgesteld worden. Niemand is gebaat bij zwartwerk. Het is dus logisch dat die realiteit onderzocht wordt, ook al is dat politiek een vervelend verhaal.”