Zo blijft u gehydrateerd: wat je wel (en niet) moet drinken in de hitte

Koude frisdrank helpt tegen de dorst, maar let erop dat je genoeg drinkt

Een dorstig mens neemt bij voorkeur een koud biertje of een koel glas frisdrank, maar waarom eigenlijk? En is zo'n slok koude frisdrank wel de beste keus voor een warm lijf?

Het zijn de hersenen die scherp in de gaten houden of ons lichaam vocht nodig heeft en dan een dorstprikkel opwekken. De dorst verdwijnt zodra de metertjes in de hersenen registreren dat het vochttekort is aangevuld waarbij receptoren, een soort antennes in mond en keel, een belangrijke rol spelen. Kou heeft een scherpere uitwerking op de receptoren, alsof ze licht geïrriteerd raken. Hetzelfde geldt voor koolzuur. Daardoor lijkt de dorst sneller voorbij.

Maar zo'n koud bubbeldrankje kan ook nadelig zijn. Proefpersonen uit een Amerikaans onderzoek dronken van koud water met koolzuur veel minder dan van water zonder prik op kamertemperatuur. Opmerkelijk genoeg dachten ze zelf dat ze meer vocht hadden genuttigd dan in werkelijkheid. Kortom: als je ijskoud water drinkt, loop je sneller kans op uitdroging omdat je sneller denkt dat je dorst is gelest.

Voor de vochtbalans mag koud water minder geschikt zijn, voor het regelen van de lichaamstemperatuur is het koelen van de binnenkant wél effectief. Dat kan beter met zaken als waterijs of schaafijs ('snow cones', zie de foto van gewezen president Obama) dan met koud water, ontdekten Australische wetenschappers. Zulke soort ijsjes slikken we immers niet meteen door, maar warmen we even voor in de mond en die fase, waarin het ijs van vast naar vloeibaar gaat, onttrekt nog eens extra warmte aan het lichaam. Wie het lukt een liter schaafijs weg te werken, koelt de lichaamstemperatuur af met een halve graad.

Blijf vooral koffie drinken – warm of koud

Koffie heeft een slechte naam als dorstlesser, omdat het vocht aan het lichaam zou onttrekken. Kun je tijdens een hittegolf dan beter de koffie uit je dagelijkse ochtendritueel schrappen? Nee hoor, zegt Marianne Geleijnse, hoogleraar Voeding en Hart- en vaatziekten. Koffie droogt je lijf niet uit. Sterker nog, als je voldoende wil drinken op een dag, dan is beginnen met een paar flinke bakken koffie juist een uitstekende keus: "Dat draagt bij aan een goede vochtbalans."

Voor wie met deze hitte geen warme dranken kan verdragen, maar wel graag een shot cafeïne binnen wil krijgen, is er ijskoffie. En dan liever niet het zoete kant-en-klare goedje dat je langs de snelweg koopt, maar echte, koude koffie.

Meer zout eten is niet nodig, tenzij je heel veel water drinkt

Moeten we in de zomerhitte, als we heel erg gaan zweten, extra zout eten? Zweet bevat immers zout en vooral het natrium in zout is essentieel om de vochtbalans in het lijf te regelen en spieren en zenuwen goed te laten werken.

Door veel te zweten raken we inderdaad ook wat zout kwijt. Maar dat verlies wordt moeiteloos aangevuld door onze dagelijkse zoutinname, die bij de gemiddelde mens met 9 gram per dag meer dan genoeg is om het zoutverlies in zweet te compenseren. Daar komt bij: wie heel veel zweet, krijgt juist een steeds zouter lichaam. De waterkanaaltjes in de zweetklieren slagen erin wat zout terug te pompen in het lichaam, legt Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie, uit. Wie veel zweet, moet dus juist geen extra zout eten, want dat versterkt het probleem.

Zoutverlies kan alleen problemen opleveren onder extreme omstandigheden, bij heel zwaar werk of urenlang sporten in de brandende zon. Dan ontstaat het zoutgebrek alleen niet zozeer door overmatig zweten, maar door te veel drinken. Dan hebben we het over tot zo’n 12 liter water per dag. Wie zo veel drinkt, heeft wél wat extra zout nodig, aldus Daanen. 

Drink beter geen alcohol – of wacht tot de zon onder is

In de loop van de middag lonkt een koel biertje, een cocktail of een glas rosé. Maar is dat wel verstandig? Er bestaat een hardnekkig idee dat je eerder dronken wordt in de zon. Of dit klopt, is niet na te gaan, want het is nooit wetenschappelijk onderzocht. Als de zon al effect heeft op dronkenschap, dan is dat effect volgens deskundigen vermoedelijk minimaal. Waarschijnlijker: als het warm is, heb je meer dorst en drink je meer alcohol. En ja, dan word je eerder dronken.

Ernstiger is de mogelijke rol van alcohol bij het ontstaan van huidkanker: wie meer dan een glas alcohol per dag drinkt, zou 20 procent meer kans hebben op een melanoom, een agressieve vorm van huidkanker, concludeerde een groep internationale wetenschappers enkele jaren geleden in het British Journal of Dermatology. Toch zin in een ijskoud biertje? Alcoholvrij bier zit in de lift en wordt steeds lekkerder.