"Sterkte van Rock Werchter is tegelijk de achilleshiel: de mix van genres en een relatief klein clubje headliners”

Jan Delvaux is geboren en getogen in Rotselaar, vlak bij Werchter en gaat sinds zijn 15e naar het festival. Naar aanleiding van de 40e editie in 2014 schreef hij het boek “Rock Werchter, sinds 1975”. Delvaux schrijft ook al jaren de tekstjes over de artiesten voor de site en app van het festival.

“Rock Werchter is het breedste Belgische festival. Veel festivals specialiseren zich in één genre, zoals urban of elektronische muziek Werchter biedt een staalkaart van het hele muziekaanbod: een bijzondere, maar niet altijd gemakkelijke positie”, legt Delvaux uit. “Aan de ene kant romen die thematische festivals de markt flink af. Aan de andere kant kiezen veel grote namen voor "stand alone"-concerten. Zoals recent nog Metallica in het Koning Boudewijnstadion."

De grote namen strikken, dat wordt er dus niet eenvoudiger op. ”Het kransje potentiële headliners is beperkt. Eigenlijk zijn er maar een dertigtal groepen die de energie en het repertoire hebben om zo’n mensenmassa in te pakken. Bovendien heeft Rock Werchter de traditie van de dubbele headliner: twee grote namen per avond op het hoofdpodium.”

“Gezeur over de affiche is er élk jaar”, zegt Delvaux laconiek. Over sommige bands ontstaat er zelfs een hetze. In 1993 programmeerde Herman Schueremans Metallica als eerste metalband ooit, toen nog in Torhout én Werchter. Voor de groep een belangrijke mijlpaal, en voor Rock Werchter een stap naar meer muzikale diversiteit.

“Ondertussen is Metallica een gevestigde waarde in Werchter, maar toen veroorzaakte hun komst veel deining. De burgemeester en de omwonenden hadden hun bedenkingen bij het ruige metalpubliek dat naar Werchter zou afzakken. Je moet dat zien in de context, een paar jaar na het Heizeldrama. Maar Metallica overtuigde, en rellen bleven uit.”

Recent veroorzaakte de passage van Milk Inc. ophef. Regi en Linda sloten in 2009 het festival af in de Marquee, terwijl Metallica – ruim 15 jaar na hun controversieel Werchterdebuut - tegelijk speelde op het hoofdpodium. “Twee uitersten tegenover elkaar programmeren, dat gebeurt wel vaker. Wat er vooraf over Milk Inc. gezegd en geschreven is, dat houd je niet voor mogelijk. Maar ze hebben hun moment gepakt, en de dag erna was iedereen vol lof.” 

Bekijk hier wat Milk Inc. over die hetze vertelde aan VRT NWS voor hun concert in 2009:

“Eigenlijk ligt er elk jaar wel een artiest onder vuur”, aldus Delvaux. “Mag Kylie Minogue op Rock Werchter staan? Natuurlijk! Als je vier podia hebt, dan programmeer je grote namen uit de popmuziek. Ook IBE, de 17-jarige winnaar van “The Voice” staat ter discussie. Past zo’n jonge artiest daar? Uiteraard! Toen de Beatles uit elkaar gingen, was Paul McCartney amper 27."

"De verjonging van de artiesten op Werchter is al jaren bezig. En de discussie of Rock Werchter nog een rockfestival is: die zijn we lang voorbij. Het is een muziekfestival, punt. Dé ene jongerencultuur, zoals midden jaren 70 bij het ontstaan van het festival, bestaat niet meer. Als je ziet hoe enthousiast het jonge volkje vorig jaar was over Willy Sommers op Pukkelpop: dan bestaat dat hokjesdenken niet meer.”

Wat met de kritiek dat enkele groepen te vaak op Rock Werchter spelen, alsof ze er een abonnement hebben? “Over verschillende jaren heen klopt dat wel. Al geldt dat dit jaar bij de 8 headliners enkel voor Florence + the Machine. En Muse, die met 9 keer Werchter recordhouder wordt. Dat is dubbel, want een festival boekt die groepen vaak op vraag van het publiek. Een grote naam is altijd goed voor de ticketverkoop. Maar tegelijk is variatie heel belangrijk. Ook al heeft Werchter de traditie om groepen regelmatig terug te vragen en te laten doorgroeien tot headliner. Kijk maar naar Editors en Elbow."

“Daarnaast maakt Rock Werchter er een erezaak van om de jonge garde in contact te brengen met oude getrouwen. Zoals The Cure, die hebben al in elk decennium op Werchter gestaan. Rock Werchter is op die manier ook een soort livearchief van de popmuziek. Vaak is het bij zo'n artiesten over de koppen lopen, omdat je ze niet vaak meer kan zien optreden. En voor jongeren is het live een ontdekking.”

Voor Belgische artiesten blijft Rock Werchter volgens Delvaux “een echte badge of honour”. Dit jaar staat een tiental Belgen op de affiche. “Over dat aantal is er altijd discussie. Elke groep heeft Rock Werchter graag op zijn CV staan. Het is de grote sprong voorwaarts. Zelfs al sta je in één van de tenten, dan bereik je in de Klub C vlot het publiek van Vorst Nationaal, en in The Barn een volledig Sportpaleis. Daarvoor moet je véél kleine zaalshows spelen. En backstage rondlopen tussen de muzikale groten der aarde: dat doet iets met een mens.”

De brede muzikale waaier weerspiegelt zich ook op de wei. De tijd dat Rock Werchter louter voor tieners en twintigers het grote feest aan het einde van het schooljaar was, is voorbij. “De jonkies blijven komen, en tegelijk komen oudere generaties terug. Ouders en kinderen komen vaak samen, als familie-uitstap. Ik ga ook een dagje samen met mijn dochter van 14. Veel veertigers en vijftigers doen met hun vrienden nog eens een dagje Werchter. Het publiek verbreedt, net als de affiche. In de beginjaren kwamen er vooral 18-25-jarigen. Alleen zij waren toen met popmuziek bezig, en dat is nu anders.”

Door de verschillende podia is er meer beweging op de wei. “Met een vriendengroep naar Werchter gaan, is een hele onderneming geworden”, lacht Delvaux. “Iedereen gaat “shoppen”, zoals aan een “all you can eat”-buffet. De beleving is veranderd. Omdat er zo’n groot aanbod is, is de muziek belangrijker. Al heb je nog steeds mensen die voor de sfeer komen. Die maken er een citytrip van op de wei, in de buurt van hun vaste drankstand.”

Delvaux zelf kijkt vooral uit naar vrijdag. “Dan heb je “four seasons in one day”: van nieuwkomer Khruangbin, tot good old The Cure. Mijn dochter komt zaterdag en is zot van Angèle en Macklemore. Qua Belgen ben ik benieuwd naar Portland, die héél gebrand zijn op die Werchtershow. En Zwangere Guy, die groots kan uitpakken. Voor Balthazar wordt het op de slotavond vlak voor de twee headliners hun laatste grote Werchterexamen voor het headlinerschap”.

Bekijk hieronder het liveverslag van onze collega Gitte Van Hoyweghen: