VS waarschuwen België: ‘Repatrieer jullie IS-strijders’

“De beste manier om te verhinderen dat jullie foreign terrorist fighters (ftf’s) ooit naar het slagveld of naar terreurcellen terugkeren, is ze repatriëren om bij jullie te berechten”. Met deze boodschap spoort een topfunctionaris van het State Department vanuit Washington in een gesprek met De Morgen onze regering aan haast te maken met de repatriëring van de gevangen Belgische Syrië-strijders, wier aantal de VS nog op “maximaal honderd” schatten. De voorbije jaren trokken 292 strijders vanuit ons land naar Syrië, van wie er minstens 142 sneuvelden.

Sinds IS op het Syrische slagveld is verslagen, worden door de – voornamelijk Koerdische – Syrian Democratic Forces (SDF) nu al 2.000 buitenlandse IS-strijders gevangengehouden, naast 9.000 Syrische en Iraakse IS-strijders. Het gaat om geharde IS-strijders met slagveldervaring die moeilijk in te tomen zijn. “Zij bevinden zich niet in hoogbeveiligde gevangenissen maar in provisoire detentiekampen”, zegt de VS-topfunctionaris. “Onze vrees is dat de situatie in deze detentiecentra onhoudbaar wordt. Er waren recentelijk al meerdere mislukte ontsnappingspogingen.”

Het zit Washington hoog dat België en andere EU-landen talmen. “Het ontbreekt jullie aan politieke wil om ze te repatriëren. Op basis van mijn gesprekken verzeker ik u dat er ook bij Belgische aanklagers bereidheid en grond is om de Belgische IS-strijders bij jullie te berechten. Velen zijn zelfs al veroordeeld.” Het excuus dat de repatriëring logistiek te complex is, gaat er ook niet in. “Wij willen helpen. We maakten in onze contacten al duidelijk dat de VS klaar staan om België bij te staan bij de repatriëring van ftf’s.”

Hergroepering van IS dreigt

De tijd dringt, ook om Belgische vrouwen en kinderen terug te halen. Zij bevinden zich vooral in Al Hol, vanwaaruit een Belgische missie deze maand nog zes weeskinderen evacueerde. Dat kamp barst uit zijn voegen met 74.000 mensen. Daarvan zijn er 11.000 buitenlanders, onder wie 65 procent kinderen. Volgens de VS-topfunctionaris “hergroepeert IS in Al Hol”, onder invloed van vrouwen die er in april bijkwamen vanuit het gevallen IS-bolwerk Baghuz. Zij voeren er nu de sharia in. Ook ontsnapten er vorige maand al vrouwen met mensensmokkelaars (onder wie zes Belgische). “Net daarom is het zo belangrijk dat Europese landen hun vrouwen er nu weghalen. Nu kunnen we ze nog lokaliseren, repatriëren en vervolgen. Als er nog meer ontsnappen is de kans groot dat ze terug naar Europa komen via de achterdeur, onder de radar van de veiligheidsdiensten en als ‘levende martelaren’ hun eigen gemeenschappen weer radicaliseren.”

Ook de kinderen wil de VS gerepatrieerd zien. “Kinderen zijn slachtoffers, of ze geradicaliseerd zijn of niet. Het is frustrerend voor de VS dat de EU, dat zolang de vaandeldrager is geweest van mensenrechten en rechtsorde, nu niets doet aan de humanitaire catastrofe in Noord-Syrië.”

De VS kanten zich ook tegen het ontnemen van de nationaliteit – “de ervaring van Osama Bin Laden leert dat extremisten en terroristen zich dan in fragiele staten kunnen hergroeperen”.

‘Recht op recht’

 Vanuit N-VA-hoek wordt afwijzend gereageerd op de oproep van de Amerikaanse topfunctionaris. “Dat de wil ontbreekt om IS-strijders terug te laten komen is juist. Ze moeten voor hun gruwelijke misdaden terecht staan in het land waar ze gepleegd zijn. Ook de ontelbare slachtoffers daar hebben recht op recht”, tweet gewezen N-VA-staatssecretaris Zuhal Demir. 

Ook gewezen staatssecretaris Theo Francken vindt dat de IS-strijders berecht moeten worden in Irak. “Belgische regering moet diplomatiek contact leggen met Irakese om oplossing te vinden”, tweet hij.