Einde van historisch conflict: Geneeskunde voor het Volk en Orde der Artsen begraven de strijdbijl

Een historisch conflict wordt ten grave gedragen. Geneeskunde voor het Volk (GVHV) zal  – na veertig jaar lang halsstarrig weigeren - nu toch lidgeld betalen aan de Orde der artsen. Dat maakt De Artsenkrant bekend.

“Of we braaf zijn geworden? (lacht) Nee, ik denk vooral dat de Orde veranderd is”, zegt Anne Delespaul van Geneeskunde voor het Volk die zelf al vijf jaar weigert haar facturen te betalen. “Onze strijd tegen de Orde had vooral te maken met onze strijd voor een sociale, toegankelijke en gratis geneeskunde, terwijl zij ons een gebrek aan collegialiteit verweten.”

De tijden zijn veranderd, meent Delespaul. “De Orde vertrok vroeger vooral vanuit de eer en waardigheid van het beroep, terwijl wij de belangen van de patiënten en de Volksgezondheid voorop plaatsten. Dat doet de Orde nu ook meer en meer. Ze hebben hun code herschreven en die elementen hebben daar een duidelijke plaats in gekregen.”

Al bij zijn oprichting begin jaren 70 had GVHV het aan de stok met wat zij het “elitaire clubje” van – toen nog – de Orde der Geneesheren noemde. Maar inschrijven bij de Orde is verplicht, anders mag je als arts je beroep niet uitoefenen. Bovendien kan de Orde leden schorsen of zelfs schrappen. 

Tv-journaal

Helemaal escaleren deed het in 1980, toen de Orde mee een artsenstaking steunde. Een oneigenlijke manier om nog hogere tarieven te vragen, vonden 300 artsen die prompt weigerden hun lidgeld nog langer te betalen. Koen Verhofstadt, arts bij Groepspraktijk Heirnis in het Gentse Sint-Amandsberg, was toen hun woordvoerder. 

“De Orde heeft daar toen heel erg fors op gereageerd”, vertelt Verhofstadt. “Hun verantwoording: ‘We zijn een publiekrechtelijke instantie waar artsen zich verplicht moeten bij inschrijven. Wordt er niet betaald, dan kan een vrederechter dat vorderen. Dus zag je op het tv-journaal hoe deurwaarders binnenvielen bij artsen of hoe patiënten een mensenketting maakten om hen de toegang te ontzeggen.”

Negatieve publiciteit waarop de Orde evenmin zat te wachten. “Uiteindelijk is het front van niet-betalers afgebrokkeld”, zegt Verhofstadt. “Zelf ben ik eind jaren 80 ook opnieuw beginnen te betalen. Tegen mijn zin, weliswaar. Ik vind nog steeds dat de Orde zijn maatschappelijke rol niet vervult, net zoals ik het onzinnig vind dat er zoiets is als tuchtrechtbanken waar artsen oordelen over andere artsen. Die macht moet weg.”

Verhofstadt betaalt dus al enkele jaren netjes zijn rekeningen, maar GVHV heeft de betaalstaking tot nu volgehouden. Vanuit de Orde kwam er een soort gedoogbeleid, al bleven er artsen tot enkele jaren geleden voor de rechter komen.

Goodwill

Bij de Orde zijn ze alvast blij dat iedereen vanaf nu weer ‘in regel is’. “De club is weer compleet”, zegt Michel Deneyer, Nederlandstalig ondervoorzitter van de Nationale Raad. “Ik ben blij, vooral omdat ik persoonlijk  vind dat GHVH kwalitatief sterk werk levert. Bovendien waren ze eigenlijk hun tijd vooruit.”

Of hij begrijpt waarom ze vier decennia een betaalstaking hebben gevoerd? “Ik was nog erg jong toen het op de spits werd gedreven. Met die inbeslagnames en zo hebben we het ook alleen maar erger gemaakt. Daarna hebben ze wel nog laten veroordelen, maar zijn er geen deurwaarders meer langs geweest. Dat was ook een teken van goodwill.”

De kritiek op de Orde vindt Deneyer niet terecht. “Wij wegen wél op het debat. Maar wij zijn geen politieke partij, dat klopt. We hebben een nationaal meldpunt voor agressie tegen artsen opgericht, we waren steeds aanwezig bij de parlementaire debatten over de wet op de patiëntenrechten... Dat artsen zichzelf berechten? Dat zou je kunnen herbekijken. Voor mij is het eender. Nu, het heeft geen zin om de ruzie te herbeginnen.”