Het festival dat er nooit kwam: Vestiville wordt bittere pil

Hij klinkt nog altijd aangedaan. “Niemand last graag een festival af”, zucht burgemeester Nijs. Maar een andere keuze had hij naar eigen zeggen niet. En neen, hij had het niet zien aankomen. “Als gemeente zijn wij verantwoordelijk voor de veiligheid en de openbare orde. De organisatoren konden een grondig veiligheidsplan voorleggen, op basis van de wettelijke regeling en enkele met de gemeente gemaakte afspraken. Dat plan was 100 procent in orde. Ze hadden er een gespecialiseerde firma voor aangetrokken.”

Veiligheid is nog altijd de basisvoorwaarde om een festival te mogen organiseren, weet Peter Decuypere, oprichter van I Love Techno en auteur van het marketinghandboek Holy Trinity Events. “Dat is de conditio sine qua non. Dan mag je nog een line-up hebben van Lommel tot Tokio, als je daarop kemelt, houdt het op.”

Er zijn veiligheidsattesten nodig voor elke constructie en nutsvoorziening, maar ook voor zaken als stabiliteit. Eens geïnstalleerd, wordt alles gekeurd en gecontroleerd door de lokale overheid – politie en brandweer – om na te gaan of ze conform de Belgische reglementen zijn. “Maar dat kan pas als alles er staat”, zegt Decuypere. “Een week ervoor zou onzinnig zijn.”

In het geval van Vestiville kon de echte veiligheidscheck pas donderdagmiddag gebeuren, een dag voor de start van het festival dus. De opbouw liep namelijk erg veel vertraging op. Er circuleerden allerlei geruchten over leveranciers die geen voorschot betaald kregen, waardoor ze afhaakten. Of waardoor andere eisten om volledig op voorhand vergoed te worden. Intussen kwamen berichten binnen dat de ticketverkoop tegenviel. De organisatie mikte op 40.000 mensen per dag, 120.000 in totaal. Alles wees erop dat dat wishful thinking was.

De veiligheidscheck bleek een flop. Nijs: “Stopcontacten die niet beveiligd waren, attracties en voorzieningen die niet de nodige vergunningen hadden. Er was geen drank geleverd, wat in dit warme weer toch belangrijk is.” Zorgen waren er ook over de tribunes, langs waar het publiek rechtstreeks in de backstage kon klimmen. En iedereen die het wou, kon de stekker uit het reuzespringkasteel trekken, wat tegen alle voorschriften is. De organisatoren beloofden echter alles in orde te brengen.

Beschilderd zeil

Een ploeg van 40 mensen werkte de hele nacht door en tegen 11 uur vrijdagochtend zag alles er goed uit. Nijs: “Zo’n 90 procent van alle opmerkingen waren in orde. We hadden ook ons huiswerk gemaakt en gecheckt bij leveranciers of ze zouden komen. We zagen die vrijdagochtend veel van de gevraagde attesten binnenrollen. Alles leek erop dat het toch nog goed zou komen.” Inmiddels was er meer duidelijkheid over de ticketverkoop. Vrijdag werd er amper 5.000 man verwacht, zowel zaterdag als zondag 15.000. Dat haalde een beetje druk van de veiligheidsketel. 

Maar in de loop van de namiddag werd de burgemeester teruggeroepen. “Toen ik op het terrein aankwam, leek het alsof er sinds de ochtend niets veranderd was. De tribunes waren niet veilig, de koelkasten nog altijd leeg. Kwam nog bij dat het Vlaamse Kruis, dat aangezocht werd om een hulppost te bemannen tijdens het festival, aangaf niet te kunnen werken. De unit waarin ze zaten, was door een slecht werkende airco zo heet dat het onmogelijk was om er oververhitte festivalgangers af te koelen.”

Volgens Focus Knack had ook een ingehuurd beveiligingsbedrijf op de valreep afgehaakt. “Een terrein heeft voldoende bewakingsagenten nodig”, zegt Peter Decuypere, die aanwezig was die bewuste dag. “Securitymensen moeten de juiste opleiding hebben gevolgd en een badge kunnen voorleggen. Maar in hetzelfde weekend van Rock Werchter, Couleur Café en Genk on Stage tover je niet zomaar andere uit een hoed.”

En toen moest het ergste nog komen: hoofdact A$AP Rocky liet per tweet weten zijn kat te sturen. Zijn veiligheidscoördinator had ter plekke vastgesteld dat de plek niet veilig was voor zijn artiest. Het afhaken van de hoofdact was niet de reden, maar wel de druppel, stelt burgemeester Nijs. “Je weet dat zoiets voor frustraties gaat zorgen bij bezoekers, waardoor een goeie beveiliging natuurlijk nog belangrijker wordt. Het terrein lag op dat moment bezaaid met stopcontacten, overal lag nog materiaal rond te slingeren en stonden metalen bakken vol piketten. De nooduitgang was amper te vinden, en bleek aangeduid door een met verf beschilderd zeil.”

Er werd nog even overwogen om enkel de vrijdag af te lasten, om de organisatoren de kans te geven toch nog de zaterdag en zondag te redden. Maar wegens te weinig garanties op beterschap werd beslist alles finaal af te blazen.

Het is logisch dat een gemeente eerst wikt en weegt vooraleer de stekker eruit te trekken, vindt Decuypere. “Het festival kan de burgemeester in sommige gevallen zelfs aansprakelijk stellen voor de geleden schade. Dat kan een schadeclaim van 7 miljoen euro zijn.”

Cambodjaanse betaalapp 

Dat het goed fout moest lopen met Vestiville stond – achteraf bekeken – in de sterren geschreven. Zo werden er al tickets verkocht zonder dat de stad formele toestemming had gegeven. Bovendien hadden de initiatiefnemers in Nederland geen al te beste reputatie. Zaakvoerder Ravuth Ty organiseerde eerder Vestival in Amsterdam, maar dat eindigde in financiële chaos en een reeks rechtszaken. In de oprichtingsakte van de Belgische bvba Vestival wordt Ty slim achterwege gelaten. Zijn vriendin Emina Ljeskovica en hun zakenpartner Nik Chawda staan vermeld als oprichters, zus Aymira Ty tekent het document in volmacht.

Studentenblad Veto groef afgelopen week nog dieper en ontdekte dat het gros van de partners dubieus of onbestaand waren. Van een Cambodjaanse betaalapp tot bedrijven opgericht door de organisatoren zelf, vaak maanden na de eerste vermelding op affiches en promo. De officiële website bleek onprofessioneel in elkaar gestoken met Wordpress, de gunstige berichten over de ticketverkoop bleken opgezet spel. Naarmate het festival naderde, zakten de prijzen zelfs.

Maar burgemeester Nijs had naar eigen zeggen geen reden tot twijfelen. Want de gemeente Lommel had geen rechtstreeks contact met de organisatoren. Wel met een firma die de verantwoordelijkheid voor de productie op zich nam. “Een firma die veel ervaring heeft op dat vlak en een grote geloofwaardigheid”, stelt Nijs, die de naam van die firma liever niet noemt.

Die firma is allicht Feathers Events. Het bedrijf organiseerde eerder Daydream op hetzelfde terrein in Lommel en The Big Bounce op De Ster in Sint-Niklaas. Zaakvoerder Jan Pluym fungeerde sinds januari ook als spreekbuis voor het festival. “Wij zijn geen scoutsmensen die eens een festival gaan organiseren. Ik zit al vijftien jaar in het vak”, zei hij toen in deze krant. Pluym reageerde dit weekend niet op onze vraag om uitleg.

Fraude of overmoed

Of het hier gaat om fraude of om overmoed is niet meteen duidelijk. Het is een vraag waar het parket van Limburg zich nu over mag buigen. Dat onderzoekt of er sprake is van schriftvervalsing, misbruik van vertrouwen en oplichting. Zo zouden leveranciers van het festival met valse betalingsbewijzen een rad voor de ogen zijn gedraaid. De financiële schade zou oplopen in de honderdduizenden euro’s. De drie organisatoren werden opgepakt en de onderzoeksrechter besliste zondag om twee van hen in de cel te houden. De derde is in de loop van de dag vrijgelaten.