EU-leiders vergaderen morgen verder over topjobs, Michel genoemd als Buitenlandvertegenwoordiger

De Europese staatshoofden en regeringsleiders raken het maar niet eens over de verdeling van de Europese topjobs. Na een hele nacht en voormiddag onderhandelen schort Europees president Donald Tusk de vergadering op, meldt zijn woordvoerder. Morgen om 11 uur steken de 28 leiders de koppen opnieuw bij elkaar.

De staatshoofden en regeringsleiders zaten sinds 8 uur samen aan de ontbijttafel, nadat Europees president Donald Tusk de hele nacht al bilaterale gesprekken voerde. Hij zat onder meer onder vier ogen samen met de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel, de Spaanse premier Pedro Sanchez en zijn Nederlandse collega Mark Rutte. Tusk probeerde zo alsnog een akkoord over de verdeling van de Europese topjobs uit de brand te slepen. Als de impasse niet wordt doorbroken, komt er mogelijk een nieuwe top. 

Timmermans

Voor aanvang van de top, die zondag begon,  leek de Nederlander Frans Timmermans favoriet om de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie te worden. Maar het protest tegen Timmermans, dat eerst bij enkele Oost-Europese lidstaten begon,  groeide. Niet alleen Polen, Hongarije, Tsjechië, Slowakije en de Italiaanse vicepremier Salvini keerden zich tegen Timmermans, ook een deel van de christendemocratische premiers wilde niets van de Nederlandse kandidaat weten. 

“Timmermans is niet de kandidaat van het compromis. Hij is de kandidaat die Europa sterk verdeelt. Hij begrijpt Centraal-Europa niet, hij begrijpt het Europa niet dat nu aan het opstaan is na de val van het communisme”, zei de Poolse premier Mateusz Morawiecki. Zijn Hongaarse collega Viktor Orbán waarschuwde zelfs voor “een historische vergissing”.

Opvallend: Orbán en co. vonden meteen een objectieve bondgenoot bij de christendemocratische en conservatieve Europese Volkspartij (EVP), die onlangs besloot om het lidmaatschap van Orbáns partij Fidesz op te schorten. De EVP is ondanks enkele zetels verlies nog altijd de grootste in het Europees parlement en blijft achter EVP-Spitzenkandidaat Manfred Weber staan. Dat liet ook aftredend vicepremier en weldra Europarlementslid Kris Peeters (CD&V) maandag nog eens blijken in De Ochtend op Radio 1.

Michel Buitenlandvertegenwoordiger?

Timmermans zou intussen nog altijd in poleposition liggen om Juncker op te volgen, maar de benoeming van een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie hangt nauw samen met het voorzitterschap van de Europese Raad en het Parlement, en de nieuwe hoge vertegenwoordiger van het Europese buitenlands beleid. 

De naam van aftredend Belgisch premier Charles Michel circuleert voor die laatste post, meldde een Europese diplomaat maandagochtend, al zou ook Eurocommissaris voor Mededinging Margrethe Vestager nog kans maken. 

De Bulgaarse ex-Eurocommissaris Kristalina Georgieva zou de favoriete zijn om Europees president Donald Tusk op te volgen, terwijl het voorzitterschap van het Parlement naar de Duitse EVP-Spitzenkandidat Manfred Weber zou gaan. Hij zou zijn mandaat wel moeten delen met een liberaal, mogelijk wordt dat de oud-premier Guy Verhofstadt.

Maar niets is op dit moment zeker. De Europese leiders raakten er maandag niet uit en Tusk schortte de vergadering op tot dinsdagochtend, meldde zijn woordvoerder. Om 11 uur worden de werkzaamheden hervat.

De kandidaat-Commissievoorzitter wordt de moeilijkste knoop om door te hakken. De functie is niet alleen de meest invloedrijke aan het Schumanplein, de drempels zijn ook het hoogst: de kandidaat moet in de Raad de steun krijgen van minstens 21 lidstaten die 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. Daarna moet hij of zij nog een absolute meerderheid van 376 op 751 zetels in het parlement achter zich zien te krijgen.

Twee vrouwen

Macron en Tusk willen minstens twee vrouwen benoemen. Daarnaast moet de kandidaat-voorzitter van de Commissie gesteund worden door een absolute meerderheid in het Europees Parlement. Of dat lukt zal midden juli blijken als het parlement hierover vergadert. “Alle kandidaten leven nog, niemand is al dood”, zei een montere Luxemburgse premier Bettel.

Verscheidene regeringsleiders hielden er al rekening mee dat zondagnacht nog geen witte rook boven de Europese wijk zal opstijgen. “Ik denk dat het een lange nacht wordt en dat het helemaal niet zeker is dat we vanavond een oplossing vinden”, observeerde Varadkar.

Volgende week komt het Europees Parlement in Straatsburg voor het eerst na de verkiezingen bijeen. Het halfrond kiest dan een nieuwe voorzitter en zou zo op eigen houtje een deel van de complexe puzzel leggen. “Het zou best zijn dat we voordien beslissen over de Europese Commissievoorzitter, maar het is op zichzelf geen ramp als dat niet lukt. Uiteindelijk is het belangrijk dat we uitvoerbare en aanvaardbare oplossingen vinden”, besloot de Roemeense president Klaus Iohannis.