Tramschutter Gökmen Tanis in rechtszaal: "Ik erken jullie niet, jullie rechtbank ook niet”

Door de schietpartij in de tram op het 24 Oktoberplein in Utrecht kwamen vier mensen om het leven en raakten twee anderen zwaargewond. Gökmen Tanis wordt door het Nederlandse Openbaar Ministerie verdacht van viervoudige moord met een terroristisch oogmerk. 

Hoewel de man zelf niet aanwezig wilde zijn bij de zitting vandaag, heeft de rechtbank een ‘bevel medebrenging’ gegeven. Dat betekent dat Tanis aanwezig moet zijn. Hij werd iets na half tien geboeid de rechtszaal in gevoerd. Dat een verdachte met handboeien om de rechtszaal in komt, is uitzonderlijk. De bewakers hadden daartoe besloten omdat Tanis niet zonder slag of stoot mee wilde naar de rechtbank. Er zaten drie agenten van de parketpolitie vlak naast hem.

De verdachte heeft op dit moment geen advocaat. Tanis zelf zei vanochtend geen advocaat te willen, omdat ‘hij geen democraat is'. “Ik erken jullie wetten niet, ik erken jullie rechters niet.”

Rechtbankvoorzitter Ruud Veldhuisen wees de man erop dat het gerecht een zeer zware verdenking tegen hem koestert en dat het daarom niet verstandig is om zonder advocaat terecht te staan. “U moet de gevolgen daarvan overzien.” Tanis zei “het probleem” niet te zien. Hij herhaalde ook zijn bekentenis dat hij de dader is van de aanslag. “Ik heb al bekend.” Daarna beriep hij zich op zijn zwijgrecht, om wat later toch weer te spreken. Zo onderbrak hij de voorzitter soms en stelde hij tegenvragen als hem een vraag werd gesteld. 

Het OM maakte ook bekend welke tekst er op het briefje stond dat in de vluchtauto van Tanis werd gevonden. “Ik doe dit voor mijn geloof. Jullie maken mijn geloofsgenoten dood", stond er onder meer op. 

Ook stond er een handgeschreven tekst op de geluidsdemper van zijn wapen. Dat is opvallend omdat de aanslag drie dagen na de aanslag op twee moskeeën in Christchurch plaatsvond - die extreemrechtse dader had ook handgeschreven teksten op zijn wapens.

Tanis deed soortgelijke verklaringen tijdens zijn verhoren. “Ik laat niemand met ons geloof spotten. Ik wil laten zien dat jullie niet van diamant zijn, en wij niet van zand. Als ik 1.000 levens had zou ik ze allemaal voor Allah geven. Ik laat niemand ons geloof stoppen.” Tanis zei ook tegen de rechtbank: “Jullie willen mij niet begrijpen. Wie zijn jullie om moslims te doden. Iedere dag worden er 100 of 150 moslims gedood.”

Het OM legde aan het begin van de zitting uit waarom de draaideurcrimineel op 18 maart op vrije voeten was, terwijl er nog verschillende zaken tegen hem liepen. Zijn voorlopige hechtenis werd een paar dagen voor die noodlottige dag geschorst. 

“Als die niet was geschorst, was dit gruwelijke feit niet gebeurd. Die gedachte moet ondraaglijk zijn voor de nabestaanden", aldus de openbare aanklager. “Maar er waren geen signalen dat verdachte een dergelijk feit als de schietpartij in de tram zou gaan plegen. Hij stond te boek als een vervelend persoon, een draaideurcrimineel, maar er waren geen signalen dat hij radicaliseerde.”

De zitting werd rond 10.20 uur afgesloten, de zaak wordt pas later inhoudelijk behandeld. Tanis gaf aan niet bij een volgende zitting te willen zijn. “Jullie zijn niet meer waard dan een kogel”, zei hij nog tegen de rechtbank, toen de parketpolitie hem afvoerde. Een nabestaande, de vader van de 19-jarige Roos die werd doodgeschoten, riep daarop: “Lafaard! Lafaard! Je bent een varken.”