Wat Máxima gedaan heeft, is ofwel oliedom, ofwel in- en incynisch, ofwel beide

Wat is een journalist? Ben ik er een?

Bij het woord doemt een geslachtloze figuur voor me op, iemand die zich bij een uitslaande brand tussen de omstanders door wringt, een beduimeld opschrijfblokje uit zijn jas vist en de punt van zijn potlood bevochtigt. Journalisten draven achter het nieuws aan, vliegtuig in, vliegtuig uit, gezagsdragers uithorend, dossiers doorspittend en doodsbedreigingen het hoofd biedend. 

Ondertussen zit ik aan mijn bureau na te denken over fijne zinnetjes. Het meest risicovolle wat ik op zo’n schrijfdag doe, is het verpotten van de pannenkoekenplant.

Vermoedelijk ben ik zelf dus geen journalist. Wanneer iemand me toch zo noemt, voel ik me de zwartvoetbunzing die op een roofdierenconferentie in een panel naast een grizzly en een witte haai ook iets mag zeggen.

Get rid of them

Afgelopen week vond in Osaka de G20-top plaats. Op de dag af één jaar nadat een kerel in Maryland op de redactie van een lokale krant vijf mensen doodschoot, besprak de president van de VS met zijn Russische collega het probleem van het bestaan van journalisten. ‘Get rid of them’, was zijn advies. Poetin grinnikte. In die grinnik kon je Dmitry Popkov waarnemen, en Pavel Makeev en Anna Politkovskaja en nog ten minste 23 andere journalisten die in Poetins Rusland zijn vermoord.

En het klapstuk moest nog komen. Minder dan een week na verschijning van een VN-rapport waarin wordt geconcludeerd dat er ‘overtuigend bewijs’ is voor de medeplichtigheid van de Saudische kroonprins Mohammad bin Salman bij de moord op journalist Jamal Khashoggi sprak koningin Máxima met hem over microkrediet. De naam Khashoggi schijnt niet te zijn gevallen. 

Herkenbaar: je neemt je voor om iemand echt echt écht streng toe te spreken en te informeren of het voortaan niet wat minder kan met dat in stukken snijden van journalisten, gewoon, als niet democratisch gekozen staatshoofden onder elkaar. En dan ben je gezellig aan het kletsen over beginnende ondernemers, en via de olie glibbert de conversatie dan richting Nederlandse investeringen en wordt het gezellig en dan komt het er niet meer van. 

Cynisch

Het is zoals Poetin (met wie het Nederlandse koningspaar een paar jaar geleden in Sotsji nog aan de bar stond) weleens grapt tegen kritische journalisten: het schiet even kort door je hoofd, maar het is ook snel voorbij.

Wanneer een koningin in het kader van internationale diplomatie met een moordverdachte babbelt en die moord onbesproken blijft, waardoor dat gesprek een impliciete legitimatie wordt, zijn er drie mogelijke diagnoses: oliedom, in- en incynisch of beide. Ik hoop het eerste, ik vermoed het tweede en ik vrees het laatste.

In Nederland wordt Máxima enorm bewonderd. Misschien is dit een goede aanleiding om die bewondering te verdelen onder alle journalisten die bedreigd worden omdat ze verder gaan dan het verpotten van de pannenkoekenplant.