Was de bestorming van het parlement in Hongkong een valstrik?

Het was 9 uur 's avonds in Hongkong toen de hele wereld zag hoe enkele honderden manifestanten door een geforceerde deur het parlement inliepen. Eerder op de dag waren een tiental heethoofden erin geslaagd om met karren en ijzeren staven het versterkte glas in een deur te breken.   

De bestorming ging verrassend makkelijk, want de politie die de hele dag in gevechtsuitrusting binnen in het parlement zat, was plots verdwenen. De vaak piepjonge betogers spoten slogans op de muren, beklommen het spreekgestoelte en rukten portretten van de muur van Peking-gezinde parlementsleden. 

"Hongkong is China niet" was een van de slogans: hoewel Hongkong sinds 1997 een deel is van China, behield het een zekere vorm van autonomie. Maar die autonomie brokkelt steeds meer af  en veel demonstranten vinden dat Peking de unieke identiteit van de Hongkongers wil uitvegen. Ze verwijten het lokale parlement dat het dat slaapwandelend laat gebeuren. 

Rond half 10 verspreidde de politie van Hongkong een waarschuwing waarin ze het geweld van de manifestanten veroordeelden. "De politie zal de omgeving van het parlement vrijmaken", zei de woordvoerder van de politie in een videoboodschap. Hij adviseerde de manifestanten om het gebouw zo snel mogelijk te verlaten.   

Maar wie de video van de politie van naderbij bekeek, kon iets vreemds opmerken. Het polshorloge van de woordvoerder gaf 5 uur in de namiddag aan. Op dat ogenblik was de deur van het parlement net geforceerd, maar werd de toegang verhinderd door een rij bewapende agenten.    

Het versterkte Fernando Cheung, een democratisch gezind parlementslid, in zijn overtuiging dat het opgezet spel was. "Dit was een val. De politie had de betogers 's ochtends aan het parlement makkelijk uit elkaar kunnen drijven, het ging hoogstens om enkele honderden mensen. En diegenen die de deur probeerden te forceren, waren met nog minder. En toch deed de politie niets om hen tegen te houden. Ze wilden dat dit gebeurde. Ze wilden dat iedereen dit zag." 

De overheid in Hongkong had weinig tijd nodig om te reageren. Om 4 uur 's nachts riep regeringsleider Carrie Lam - niet verkozen door de bevolking, maar aangesteld door Peking - een persconferentie bij elkaar. Daarin veroordeelde ze het "extreme geweld" van de manifestanten. "De verantwoordelijken zullen zwaar gestraft worden", zei ze nog. 

Ook Peking wachtte niet lang om te reageren. Een woordvoerder noemde het "ernstige illegale daden die de wet vertrappelen en de sociale vrede in gevaar brengen". Chinese staatsmedia, die tot nu toe zedig zwegen over de massaprotesten, toonden beelden van de vernielingen die de manifestanten gisteren aanrichtten. 

Maar het geweld verdeelt ook de protestbeweging zelf, dat zegt ook de Vlaming Kristiaan Diercksens, die in Hongkong woont. "Een deel van de mensen vindt dat ze alleen vreedzaam mogen betogen, anderen zeggen dat ze daarmee niets zullen bereiken. Dat soort discussies hoor ik hier vandaag op het werk." 

De politie ontkent intussen dat ze zich opzettelijk terugtrokken om de betogers "in de val te lokken" of "een spelletje te spelen". Politiecommissaris Lo zei dat de agenten zich om 9 uur enkel tijdelijk terugtrokken, omdat ze van alle kanten bedreigd werden. Bovendien maakte de bijzondere omgeving van het parlementsgebouw het moeilijk om de situatie te controleren.  

Intussen komen er ook reacties van de manifestanten zelf. "De betogers die het parlement betraden waren géén relschoppers", schrijft Joshua Wong, de leider van de parapluprotesten uit 2014, op Twitter. "Hun doel was nooit om iemand kwaad te doen. Ze hadden geen andere optie meer. We hebben alles al geprobeerd om de stem van de Hongkongers te laten horen." En: "Wat zijn een paar gesneuvelde portretten als het gaat over het overleven van Hongkong zelf?" 

Opgezet spel of niet, de jonge demonstranten weten dat ze een gevaarlijk spel spelen. Op het deelnemen aan een "rel" staan in Hongkong zware straffen, tot 10 jaar gevangenis. Een andere manifestante vat het als volgt samen: "We wisten allemaal dat dit een valstrik was, maar we hadden geen keuze. We moesten dit doen."