Raad van State fluit Homans terug in niet-benoeming burgemeesters

Waar gaat het arrest van de Raad van State over? In opdracht van toenmalig Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans verstuurde de provinciegouverneur van Vlaams-Brabant in 2018 oproepingsbrieven in het Nederlands in de Vlaamse faciliteitengemeenten rond Brussel. De Franstalige meerderheden in de gemeentebesturen van Sint-Genesius-Rode, Wezembeek-Oppem, Drogenbos en Linkebeek besloten hierop zelf ook oproepingsbrieven te versturen. Dit gebeurde in het Frans naar inwoners die zich hadden laten registreren om dergelijke documenten in het Frans te ontvangen.

Dat was niet naar de zin van Homans. Volgens haar was die démarche strijdig met de Vlaamse taalwetgeving die volgens haar voorziet dat Franstaligen telkens opnieuw moeten vragen om een document in hun taal te ontvangen. De burgemeesters zijn het daar niet mee eens en verwijzen naar twee eerdere uitspraken waarin de Raad van State heeft gesteld dat Franstaligen maar één keer om de vier jaar moeten laten weten dat ze de documenten in hun taal willen ontvangen.

Homans hield voet bij stuk en weigerde burgemeesters Pierre Rolin (Sint-Genesius-Rode), Frédéric Petit (Wezembeek-Oppem), Alexis Calmeyn (Drogenbos) en Yves Ghequiere (Linkebeek) te benoemen. De vier betrokkenen stapten daarop naar de Raad van State.

Eerder raakte bekend dat de Nederlandstalige en Franstalige auditeur van de Raad van State de Raad adviseerden om de beslissing van Homans te vernietigen. De Raad van State volgt dat advies nu. Het rechtscollege herhaalt dat één aanvraag om de vier jaar volstaat. Franstaligen verplichten om elke keer opnieuw documenten in het Frans aan te vragen is een “onevenredige inperking” van de rechten van de randbewoners. “Een of andere vorm van registratie van de vier jaar geldende taalvoorkeur moet mogelijk zijn”, zo staat in het arrest.

De argumentatie van Homans dat de betrokkenen de Vlaamse taalwetgeving hebben overtreden en daardoor “niet over de morele eigenschappen en het morele gezag” zouden beschikken wordt door de Raad van State naar de prullenmand verwezen en ronduit bestempeld als “ondeugdelijk”.

De Raad van State gaat nog een stapje verder en neemt de stugge houding van de Vlaamse regering op de korrel. Zo verwijst ze niet alleen naar de eerdere eigen uitspraken uit 2014 en 2017 over de kwestie, maar ook dat ze die “sedertdien reeds meermaals in herinnering heeft gebracht”. “De Vlaamse regering mag niet voorbijgaan aan die interpretatie”, klinkt het.

De uitspraak van de Raad van State betekent ook meteen dat de vier betrokken burgemeesters benoemd zijn. “De arresten waarbij de weigering tot benoeming van de voornoemde kandidaat-burgemeesters wordt tenietgedaan, hebben volgens de nieuwe gemeentewet automatisch de definitieve benoeming van de betrokkenen in het ambt van burgemeester tot gevolg”, aldus de Raad van State.

“Raad van State doet jarenlange brede consensus teniet”

Vlaams minister van Binnenlands Bestuur en intussen ook minister-president Liesbeth Homans (N-VA) is “niet verrast” dat de Raad van State haar beslissing om een aantal burgemeesters in faciliteitengemeenten niet te benoemen, heeft vernietigd. “Het is spijtig dat hiermee een jarenlange brede consensus teniet wordt gedaan die er in Vlaanderen was over de interpretatie van de taalwetgeving.”

“Ik kan niet zeggen dat ik erg verrast ben”, reageert de kersverse minister-president dinsdagavond. “De Raad van State knoopt hier aan bij eerdere uitspraken over niet-benoemingsbesluiten van toenmalig minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois.” Homans vindt het wel “spijtig dat hiermee een jarenlange brede consensus teniet wordt gedaan die er in Vlaanderen was over de interpretatie van de taalwetgeving”, zegt ze. Volgens haar is die consensus “jarenlang door verscheidene ministers van Binnenlands Bestuur van verscheidene politieke strekkingen toegepast, en ook altijd gevolgd geweest door de Nederlandstalige kamer van de Raad van State.”

De hele situatie is volgens Homans “een spijtig gevolg van de zesde staatshervorming”, omdat de Vlaamse regering sindsdien niet meer het laatste woord heeft over de benoeming van een burgemeester, maar wel de tweetalige algemene vergadering van de Raad van State.

“Overwinning van de democratie”

Yves Ghequière uit Linkebeek, een van de vier voorgedragen burgemeesters die door Vlaams minister Liesbeth Homans niet benoemd werd, reageert verheugd en opgelucht op de beslissing van de Raad van State om die beslissing te vernietigen. “Het is niet alleen onze eerste overwinning op juridisch vlak, maar tevens een overwinning van de democratie”, aldus Ghequière (Link&Venir).

Ghequière is in de eerste plaats opgelucht omdat Linkebeek door zijn benoeming nu een schepen meer kan aanstellen. “Tot nog toe waren we maar met drie schepenen. De afgelopen zes maanden zijn voor ons dan ook bijzonder zwaar geweest om projecten te kunnen uitvoeren. Had de Raad van State ons ongelijk gegeven dan hadden we iemand anders voorgedragen”, aldus Ghequière. Eenmaal hij benoemd is wordt Marco Schetgen bijkomend schepen.

“Zeer trots door een federale instantie benoemd te worden”

“Ik ben zeer trots door een federale instantie benoemd te worden als burgemeester. België bestaat dus nog steeds.” Dat stelt Frédéric Petit (LB-Union) uit Wezembeek-Oppem in een reactie op het arrest van de Raad van State.

Volgens Petit zal dit arrest ook de communautaire vrede in het land ten goede komen. Hij verwijst naar het standpunt van de Raad van State dat Franstaligen slechts één keer om de vier jaar moeten aangeven dat ze overheidsdocumenten rechtstreeks in hun taal willen ontvangen, een visie waarin ook Franstaligen zich na alle communautaire heisa over de Vlaamse omzendbrieven kunnen vinden.

Ook is Petit opgetogen dat door zijn benoeming als burgemeester - die automatisch ingaat door het arrest van de Raad van State - er een bijkomende schepen in het college zal kunnen aangesteld worden. In Wezembeek-Oppem wordt Jérome Delcourt schepen. “We zullen zo snel mogelijk een gemeenteraad bijeenroepen om zijn benoeming te bekrachtigen”, aldus Petit.